كهزان ئێكه ژ وان بهرههمێن چیایی و ل پرانیا گوندهوارێن كوردستانێ ههنه، پارێزگهها دهۆكێ زورترین رێژا كهسازان ههیه ژبهركو 70% ژ پێكهاتهیا جوگرافیا پارێزگهها دهۆكێ چیا بخوڤ دگریت، مێهڤان خاستوی بهحس ل چهوانیا كرن و پاقژ كرن و رائێخستنا كهزانان دكهت.
ل دهڤ مه دوو جوره كهزان ههنه
مێهڤان خاستوی، ئێكه ژ وهلاتیێن شێلادزێ دیاركر كو كهزان ئێكه ژ بهرههمێن چیایی و ل ههموو گوندهوارێن دهڤهرێ و كوردستانێ ههیه و گۆت "ژین و ژیارا خهلكێ گوندان ل سهر بهرههمێن چیایی یه مینا سماق و كهزان و كهنگر و بهرههمێن بهاری و ههتا دوماهیێ، ئهڤ ساله كهزان ل سالێن بوری باشتره"
زێدهتر گۆت "ل دهڤ مه دوو جوره كهزان ههنه، كهزانا هاڤینی كو گهلهك یا كێمه و یا پێگههشتنی، كهزانا پایزی كو هێشتا دهمێ وێ مایه و پرانیا جاران ل گهل دهستپێكرنا ئێكهم باران پێدگههیت"
ناڤبری ل بارا چهوانیا كرنا كهزان و پاقژكرن و رائێخستنا وان ژی گۆت "ئهو كهسێ دچیته كهزانان دڤێت جلوبهرگێن وهسا بكهت بهرخوه ههموو لهش و دهسێن وی بهێنه داپوشین ژبهركو بهنیشت ب كهزانان ڤه ههیه، دیسان دڤێت ل گهل خوه تهنهكێ یان ئامانهكێ وهسا ببهت كو پیچهكێ كویر بیت ژبهركو ل دهما لێڤهكرنا كهزانان دێ وشییێن وێ كهنه تێدا و پاشان داقوتن، دێ كهزان چنه بنی و داركێن وان ل لێگریت و هاڤێن، ههردیسان پشتی دئینیت مال دێ دیسان كهنه ئامانهكێ كویر و ئاڤێ كهن سهر، كهزانێن دروست و ب كاكل دێ چنه بنی و یێن كس و خراپ ژی كهڤنه سهر ئاڤێ، دێ ب دهستی ئهوێن كس و خراپ هێنه لێگرتن و هاڤێت، پاشان دێ كهزانێن ب كاكل و دروست ژی دانن سهر پارچهكا نایلونی یان پاتهی و دانن بهر تیشكێن روژێ یان ژی ل بهر سیبهرێ داكو هشك بن، دهمێ رائێخستنێ ژی دڤێت تاقهكێ دهنگ بدانن داكو زو هشك بن، ئهگهر كهزان ل بهر تیشكێن رۆژێ رائێخستن دێ یا رهق بیت، بهلێ ئهگهر ل بهر سیبهرێ رائێخستن دێ یا نهرم بیت"
ناڤبری د درێژاهیا ئاخفتنێن خودا دیارکر ژی کو کەزان ب چەند رەنگان دهێتە خوارن و گوت "هندەک کەزانان ب خاڤی د خون وەکو چەرەزات، هندەک ژی سویر دکەن ود قەلینن دیسان ئەو ژی هەر ب شێوازێ چەرەزات، سویرکرن و قەلاندن ژی ب دوو شێوازە، کەزان ب تیڤل ڤە، کەزان ب شێوازێ ریچکاندی کو دبێژنێ ڤەرڤەریسک یان حوچک، دیسان هندەک ژی کەزانان دجونی یان ئامیرێ کەزانان د هێرن و هویر هویر دکەن و ل گەل نانی دخون، جورەکێ دن هەیە د بێژنێ بێمک، ئەو ژی هەر وەکو کەزانێ یە و ب هەمان رەنگ دهێتە چێکرن و بکارئینان، تنێ بێمک بچوکتر و نازکترە"
سالێن بوری بهایێ كهزانێ دناڤبهرا 10 بو 15 هزار دیناران دهاته فروتن، بهلێ ئهڤ ساله ههتا نوكه بهایێ وێ ناهێته زانین.