زۆرێك هەن بەدەست زیادبوونی كێشی لەشیانەوە دەناڵێنن، ئەو بابەتە بووەتە جێی نیگەرانی زۆر كەس و بیركردنەوەی ئەوانی داگرتووە، كەسانێك وایان لێ هاتووە گومان دەبەن بەوەی لەگەڵ چوونە ناو تەمەن توانای لەشیان بۆ هەرسكردنی خۆراك سست دەبێتەوە، توێژینەوەیەك ئەو گومانانە دووپات دەكاتەوە.
جۆر و بڕی خۆراك و وەرزشكردن و سروشتی مرۆڤ تەندروستی دیاری دەكەن
وەك توێژینەویەك لە بڵاوكراوەی خولی
" Public Health Nutrition " بڵاو كراوەتەوە توێژەران بۆیان دەركەوت كە بەتەمەنداچوون پێوەستە بە دابەزینی تێكڕای پرۆسەی میتابۆلیسم، جیا لەوەیش چەند ئاكارێكی رۆژانە هەن كاری تێ دەكەن، بەڵام هەواڵە خۆشەكە ئەوەیە كە ماڵپەڕی " My Fitness Pal " بڵاوی كردووەتەوە بەوەی دەتوانرێ خۆت لەو ئاكارە خراپانە رزگار بكەی و ئاستی میتابۆلیسم باشتر بكەی لە رێگەی ئەو رێنوێنیانەوە:
1-ژەمێكی بەیانیانی باش بخۆ، چونكە لەكاتی نوستن میتابۆلیسم سست دەبێت و بەوشێوەیە چالاك دەبێتەوە و بەدرێژایی رۆژەكە كالۆری دەستووتێنێت، واتە ژەمێكی دەوڵەمەند بە پڕۆتین و ریشاڵی وەك هێلكە و ماست و توو و نانی گەنمی تەواو و كەرەی فوول سوودانی.
2-جووڵانەوەی چالاك، دانیشتنی بەردەوام و جوڵانەوەی كەم وا دەكات لەش وزە سەرف نەكات و میتابۆلیسم تووشی سستی و تەمبەڵی دەبێت، ئەوەیش كار دەكاتە سەر توانای لەش بۆ رێكخستنی رێژەی شەكر لە خوێن و پەستانی خوێن و تێكشكاندنی چەوری لە لەش.
3-وەرزشكردن، باشترین رێگەیە بۆ سووتاندنی كالۆری بە خێرایی.
4-وەرگرتنی بڕی پێویستی پڕۆتین، پڕۆتین ماسوولكە و هەستی تێربوون دروست دەكات، بۆیە گرنگە بۆ پارێزگاریكردن لە كێشێكی تەندروست.
5-خواردنەوەی بڕی پێویستی ئاو، توێژینەوەكان دەریانخستووە خواردنەوەی دوو كووپ ئاو، میتابۆلیسم بە رێژەی 30% زیاد دەكات، بۆیە خواردنەوەی بەردەوامی ئاو پارێزگاری لە شێداری لەش و هەرسكردنی خۆراك باشتر دەكات.
6-خۆرزگاركردن لە رارایی، ئەوكاتەی ئاستی رارایی لەش زیاد دەكات، لەشی مرۆڤ هۆڕمۆنێك بەناوی كۆرتیزۆل بەرهەم دێنێ و ئارەزووی خورادن زیاد دەكا و حەزی وەرزشكردن كەم دەكاتەوە و خەو دەشێوێنێت، ئەوانەیش هەمووی بۆ هەرسكردنی خۆراك خراپە.
7-خۆپاراستن لە خواردنی كاربۆهیدراتی پاڵێوراو، وەك خواردنی بەردەوامی سەموون و نانی سپی و هەویركاری كە دەبێتە هۆی سستبوونەوەی هەرسكردن و كەمكردنەوەی سووتاندنی كالۆری و زیادكردنی ئارەزووی خواردن.
8-خواردنی كاربۆهیدراتی سروشتی، كاربۆهیدراتی دروستكراو بە خێرایی بۆ شەكر لە خوێن دەگۆڕێت كە لەش بۆ بەدەستهێنانی وزە سوودی لێ دەبینێت، بەڵام ئەگەر وزەكە بەكار نەهات، بۆ چەوری دەگۆڕێت، بۆیە پێویستە كاربۆهیدراتی سروشتی وەك پەتاتەی شیرین و سەوزەی نیشاستەیی و نان و ماكەڕۆنەی دروستكراو لە دانەوێڵەی تەواو بخۆیت.
9-كەمكردنەوەی بەرووبوومەكانی شیرەمەنی، پێویستە خواردنی ماست و پەنیر مامناوەند بێت، چونكە زۆرخواردنیان قەڵەوی دروست دەكات.
10-نوستنی باش، نوستنی خراپی شەوێك تووشی تەمبەڵی و زۆرخواردنت دەكات، كار دەكاتە سەر هەرسكردنی خۆراك و شێوانی هۆڕمۆنی.
11-دووركەوتنەوە لە فاست فوود كە دەبێتە هۆی سستكردنی هەرسكردن بەهۆی بوونی چەورییەكی زۆر كە پێویستی بە كاتێكی زۆر هەیە بۆ هەرسكردن.
12-خۆت لە چەوری و شەكەتی بپارێزە، بەتایبەتی لەكاتی رارایی و ماندووبوون، دەبێت پەنا بۆ فاست فوود نەبەیت كە كالۆری بەرزیان هەیە، چونكە دەبێتە هۆی سستبوونی هەرسكردنی خۆراك و كەمبوونەوەی سووتاندنی كالۆری و قەڵەوی.