ب مەرەما زێدەتر گرنگیدان ب شینوارێن کوردستان و پارێزگەها دهۆکێ، بریار سەر ڤەکرنا مەزنترین شینوار ل پارێزگەها دهۆکێ هاتەدان و د نوکە دا پروژە چویە دوارێ بجهکرنێ دا کو ئەو ژی گرێ خەتارێ یێ شینواری و پارکا شینواری گەشتیاری یە ل عیراق و کوردستانێ کو دکەڤنە پارێزگەها دهۆکێ.
د. بێکەس بریفکانی، رێڤەبەرێ شینوار و کەلەپورێ دهۆکێ بو "وشە" گوت، پشتی هەول و بزاڤێن زۆر ل داویێ بریار ل سەر ڤەکرنا مەزنترین شینوار ل پارێزگەها دهۆکێ هاتەدان کو ئەو ژی گرێ خەتارێ یە، دیسان کار بو هەنگاڤا ڤەکرنا مەزنترین پارکا شینواری گەشتیاری ل پارێزگەها دهوک ئەڤ سالە کو مەزنترین پارکە ل عیراقی و ناوچەیێ، ئەڤرۆ وەکو رێڤەربەریا شینوار و کەلەپوورێن دهوکێ و ب ئامادەبونا رێڤەبەرێ گشتی یێ شینوار و کەلەپووری ل کوردستانێ و سەروکێ تیمێ زانکویا ئودینی یا ئیتالی و قونسلێ گشتی یێ وەلاتێ ئیتالیا ل هەولێرێ, گرێبەستا هەلکولینێن شینواری ل گرێ خەتارا هاتە ئیمزا کرن.
زێدەتر گوت، گرێ خەتارا ئێک ل جهێن شینواری یێن مەزنە کو دکەڤیتە سەر لێڤا روژهەلاتا گەلیێ سن ب دوراتیا 3کم ل گوندێ خەتارا یێ نوکە، رووبەرێ وێ پتری 80 هکتارایە و دهێتە ئەژمارتن ئێک ژمەزنترین جهنشینێن کەڤن یێن کو هەتا نوکە هاتیە دیتن ل باشورێ پارێزگەها دهوکێ و باکورێ تلسقوف، ل سالا ٢٠٢١ تیمەکێ هەڤپشک د ناڤبەرا رێڤەبەرییا شینوار و کەلەپوورێن دهوکێ و زانکویا ئودینی یا ئیتالی، روپیڤەکا بەرفرە ل سەر جهی کر و د ئەنجام دا دیار بو کو ژیان هەبویە هەر ل چەرخێ نحاسی یێ کەڤن و هندەک پارچێن گوزا یێ سەردەمێ حەلەف تا سەردەمێ ساسانی هاتنە دیتن و هیچ ژ شینوارێن سەردەمێ ئیسلامی نەهاتیە دیتن، دیسان جهێ خەتارا ل چەرخێ نحاسی یێ کەڤن جهەکێ بەرفرە بویە نێزیکێ 40 هکتاران بویە، پاشان ل سەردەمێ نەینەوا یا پێنجێ کێم بونەک ب خوڤە دیت، بەلێ ل نیڤا هزارا سێیێ بەرفرەهبونەکا مەزن ب خوڤە دیت و بەردەوام بویە، ل چەرخێ برونزی یێ ناڤەراست و سەردەمێ میتانیان وەک سەنتەرەک شارستانی مەزن بویە رووبەرێ وێ نێزیکێ 70 هکتاران بویە.
ناڤبری د درێژاهیا ئاخفتنێن خودا دیارکر ژی کو جهێ خەتارا ل سەردەمێ ئاشورییا ناڤەراست کێم بونەکێ ب خوڤە دبینیت و رووبەرێ وێ دبیتە نێزیکێ 50 هکتاران پاشان ل سەردەمێ ئاشورییا نوو رووبەرێ وێ دبیتە نێزیکێ 80 هکتاران و چێدبیت پایتەختێ ئیقلیمی یێ کو د سەردەمێ ئەدەد نیراری یێ سێیێ 811-783 پ.ز ئێک ژ جهێن گرنک یێن ئاشوریا بویە و گوت ژی، ل سەردەمێ هلنستی و پارپی و ساسانی ژیان ل ڤی جهی بەردەوام بویە سەرەرای بچوکبونا وی کو رووبەرێ وێ نێزیکێ 20 هکتاران بویە و پاشان ل سەردەمێ سلوقی دبیتە نێزیکێ 10 هکتاران، ب کورتی روپیڤا شینواری یا پار سال و ئەڤ سالە وێ چەندێ دیار دکەت کو ژیان ل ڤێرە بەردەوام بویە نێزیکێ پێنج هزار سالان ل مێژوویا وێ دیار دبیت کو مەزنترین جهە شارستانیەت تێدا بەردەوام بوو، یا گرنگ ئەوە کو بەرفرەهیەکا ئێک جار مەزن ب خوڤە دیتیە ل سەردەمێ میتانیان، ئەرکێ سەرەکی یێ تیمێ کوردی-ئیتالی دناڤبەرا رێڤەبەرییا شینوار و کەلەپوورێن دهوکێ و زانکویا ئودینی یا ئیتالی دێ ئەو بیت هەلکوین و ڤەکولینێن زانستی ل سەر چەرخ و شارستانیەت و گورانکاریان بیت هەر ل دوماهیا چەرخێ بەری نحاسی هەتا سەردەمێ ساسانی و هەروەسا زانینا چەرخێن مێژویی ب رێکا کاربون ١٤. ل پارێزگەها دهوکێ هەتا نوکە مێژویا درست یا گەلەک چەرخان یا بەرزەیە ئەڤ هەلکولینە دێ بێتە پێنگاڤەکا گرنگ بو کوردستانێ و تایبەتی پارێزگەها دهوکێ.