نرخی تمه‌ن له دابه‌زین به‌رده‌وامه و به‌رانبه‌ر دۆلار گه‌یشته نزمترین نرخ كه له مێژووی ئه‌و جۆره دراوه تۆمار كرابێت. به ئاكام نه‌گه‌یشتنی دانوستانی ناوكیی و گوشاره نێوده‌وڵه‌تییه‌كان بۆ سه‌ر ئێران و دۆخی شڵه‌ژاوی ناوخۆیی، به گرنگترین هۆكاری دابه‌زینی نرخی تمه‌ن هه‌ژمار ده‌كرێت.
به‌هۆی راوه‌ستانی دانوستانی ناوكیی نێوان ئه‌مه‌ریكا و ئێران، نرخی تمه‌ن رووی له دابه‌زین كردووه و ئێسته هه‌ر دۆلارێك به 33 هه‌زار تمه‌ن ده‌فرۆشرێت، له كاتێكدا سه‌ره‌تای ئه‌مساڵی زاینی به 25 هه‌زار تمه‌ن ده‌فرۆشرا. به‌و پێیه تمه‌ن له سه‌ره‌تای ئه‌مساڵه‌وه 25% به‌های خۆی له ده‌ست داوه و له 43 ساڵی رابردووشدا به‌های دۆلار به‌رانبه‌ر تمه‌ن سێ هه‌زار و 200 هێنده زیادی كردووه.
نرخی تمه‌ن له كاتێكدا دابه‌زیوه كه ئه‌مساڵ به‌هۆی به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی نه‌وت، داهاتی ئێران چ له فرۆشتنی نه‌وت و چ له قه‌باره‌ی هه‌نارده، دوو هێنده زیادی كردووه و ئه‌مه‌ش ده‌ری ده‌خات ته‌نگژه‌ی ئابووری ئێران زۆر له‌وه قووڵتره به‌م به‌رزبوونه‌وانه‌ی داهات، نرخی دراوه‌كه‌ی به‌رز بێته‌وه.
ره‌وتی دانوستانه‌كان له رابردوودا كاریگه‌ریی ئه‌رێنی و نه‌رێنی له‌سه‌ر به‌های تمه‌ن هه‌بووه. له پایزی رابردوو به‌رله‌وه‌ی دانوستانه‌كانی نێوان حكوومه‌تی نوێی ئێران و وڵاتانی رۆژئاوا ده‌ست پێ بكات، نرخی هه‌ر دۆلارێك سه‌رووی 30 هه‌زار تمه‌ن بوو، به‌ڵام له‌گه‌ڵ دستپێكردنی دانوستانه‌كان نرخی تمه‌نیش رووی له به‌رزبوونه‌وه كرد.
دانوستانی ناوكی دووباره به‌هۆی هه‌ندێك مه‌رجی نوێی ئێران وه‌ستا.
به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی تمه‌ن تا نه‌ورۆز به‌رده‌وام بووه و كاتێك ئاراسته‌كه‌ی پێچه‌وانه بووه‌وه، دانوستانی ناوكی دووباره به‌هۆی هه‌ندێك مه‌رجی نوێی ئێران وه‌ستا.
گرنگترین خاڵ كه له‌مدواییانه‌دا باس و و خواستی گه‌رم بووبوو، مه‌رجی هێنانه ده‌ره‌وه‌ی سوپای پاسدارانه له لیستی تیرۆر كه له‌لایه‌ن ئێرانه‌وه خراوه‌ته روو، به‌ڵام له‌لایه‌ن ئه‌مه‌ریكا ره‌ت كراوه‌ته‌وه.
جگه له‌مه له رۆژانی رابردوودا ئه‌نجوومه‌نی رێبه‌رانی ئاژانسی نێوده‌وڵه‌تیی وزه، بڕیارنامه‌یه‌كی توندی له دژی ئێران په‌سند كرد و له به‌رانبه‌ردا ئێرانیش هه‌ڵوێستی هه‌بووه و وێڕای كوژاندنه‌وه‌ی 27 كامێرای چاودێری ئاژانسی نێوده‌وڵه‌تیی وزه، ده‌ستی به پیتاندنی یۆرانیۆم به رێژه‌یه‌كی به‌رزتر كردووه .
دوای به بنبه‌ست گه‌یشتنی دانوستانه‌كان، ئه‌گه‌ری هێرشی سه‌ربازی زیاتر بووه.
له به‌رانبه‌ردا ئیسرائیل هۆشداری داوه له‌وه‌ی ئه‌گه‌ر وڵاتانی رۆژئاوا له دژی ئێران هه‌ڵوێستێكی نوێ نه‌گرن، ئه‌وا ئێران ده‌ستی به چه‌كی ناوكیی راده‌گات. دۆخه‌كه زۆر ئاڵۆزه و دوای به بنبه‌ست گه‌یشتنی دانوستانه‌كان، ئه‌گه‌ری هێرشی سه‌ربازی زیاتر بووه.
نرخی هه‌ر دۆلارێك به‌ر له سزاكانی ئه‌مه‌ریكا خوارووی چوار هه‌زار تمه‌ن بوو، به‌ڵام سزاكانی ئه‌مه‌ریكا له‌سه‌ر ئێران ئه‌وه‌نده قورس بوون كه له پڕ به‌های تمه‌نیان به‌رانبه‌ر دۆلار زۆر دابه‌زاند و ئێرانیان تووشی دۆخێكی ناله‌باری ئابووری كرد.
ماوه‌ی رابردوو دامه‌زراوه‌ی لێكۆڵینه‌وه و توێژینه‌وه‌ی بازرگانی ئێران، له نوێترین راپۆرتیدا پێشبینی كرد تێكڕای نرخی دۆلار له‌مساڵدا بگاته 30 هه‌زار تمه‌ن، به‌ڵام پێ ده‌چێت تێكڕای نرخه‌كه زۆر له‌مه زیاتر بێت.
نرخی دۆلار به‌رانبه‌ر تمه‌ن له ساڵی رابردوودا هه‌ڵبه‌ز و دابه‌زێكی زۆری هه‌بوو و له نێوان 21 هه‌زار تمه‌ن تا 30 هه‌زار تمه‌ن فرۆشرا، به‌ڵام تێكڕای نرخی دۆلار 26 هه‌زار و 650 تمه‌ن بوو. تێكڕای نرخی دۆلار له دوو ساڵ پێشتریش 13 هه‌زار تمه‌ن و 23 هه‌زار تمه‌ن بووه.
كورتهێنانی بودجه، به‌رزبوونه‌وه‌ی قه‌باره‌ی نه‌ختینه‌یی، دابه‌زینی به‌رهه‌مهێنان و شپرزه‌یی دۆخی ئابووری ئێران، هۆكاره له‌وه‌ی ئومێدێك بۆ به‌رزبوونه‌وه‌ی نرخی تمه‌ن نه‌بێت و پێشبینی دابه‌زینی ده‌كرێت.
جێی باسه رێژه‌ی هه‌ڵاوسان له ساڵی رابردوودا نزیكه‌ی 40% بوو و پێشبینی كراوه ئه‌مساڵ رێژه‌كه نزیكه‌ی 36% بێت.
كاریگه‌ریی زۆر خراپی بۆ سه‌ر ژیانی خه‌ڵك هه‌بووه
دابه‌زینی نرخی تمه‌ن له‌لایه‌ك و به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌رده‌وامی رێژه‌ی هه‌ڵاوسان له‌لایه‌كی تر، كاریگه‌ریی زۆر خراپی بۆ سه‌ر ژیانی خه‌ڵك هه‌بووه و رێژه‌ی هه‌ژاری له‌م وڵاته به‌رز كردووه‌ته‌وه. ماوه‌ی رابردوو به‌رپرسێكی ئێران خۆی ددانی به‌وه نا كه 30 ملیۆن كه‌س له دانیشتووانی ئێران، له ژێر هێڵی هه‌ژاریدا ده‌ژین و سه‌رووی 60 ملیۆن كه‌سیش له ئێران پێویستیان به هاوكاری هه‌یه.
نرخی تمه‌ن له كاتێكدا داده‌به‌زێت كه ئێران له فرۆشتنی نه‌وت ئه‌مساڵ پاره‌ی زیاتری ده‌ست كه‌وتووه، له‌لایه‌ك به‌راورد به ساڵی رابردوو رۆژانه 100 تا 200 هه‌زار به‌رمیل زیاتری فرۆشتووه و نرخی نه‌وتیش به رێژه‌یه‌كی به‌رچاو به‌رز بووه‌ته‌وه، هه‌رچه‌نده ئێران 20 دۆلار كه‌متر له نرخی جیهانی ده‌یفرۆشێت.
ئه‌گه‌ر سزاكان له‌سه‌ر ئێران لابچن و رێككه‌وتنی ناوكیی بكرێت، ئه‌وا ئێران له‌لایه‌ك ناچار نییه 20 دۆلار هه‌رزانتر بفرۆشێت، له‌لایه‌كی تریشه‌وه ده‌توانێ رۆژانه هه‌نارده‌ی نه‌وت بۆ دوو تا سێ هێنده‌ی ئێسته‌ی به‌رز بكاته‌وه. به رژانی زیاتری دۆلار بۆ بازاڕه‌كان، ده‌توانێت پێش به زیاتر دابه‌زینی به‌های تمه‌ن بگرێت، هه‌ندێك چاودێری ئابووری پێیان وایه دۆخی ئابووری ئێران ئه‌وه‌نده شپرزه‌یه، ئه‌گه‌ر رێككه‌وتنیش بكرێت، ئه‌وا به‌رزبوونه‌وه‌ی به‌های تمه‌ن كاتیی ده‌بێت و دووباره نرخه‌كه‌ی ده‌شكێته‌وه.
ئومێدی رێككه‌وتن دوای ئه‌وه‌ی ئه‌مه‌ریكا بڕیاری دا سوپای پاسداران له لیستی تیرۆر نه‌هێنێته ده‌ره‌وه، دواتریش به‌هۆی ده‌ركردنی بڕیارنامه‌یه‌كی توند له دژی ئێران له‌لایه‌ن ئاژانسی نێوده‌وله‌تیی وزه، زۆر كه‌متر بووه و ره‌نگه ئه‌مه‌ش هۆكاری سه‌ره‌كی زیاتر دابه‌زینی به‌های تمه‌ن به‌رانبه‌ر دۆلار بێت.