جۆزێف پرودەر نووسەری ئەمەریكی لە وتارێكدا بە ناونیشانی "ئێستە كاتی پشتیوانی سەربەخۆیی كوردستان لەلایەن ئەمەریكاوە" نووسیویەتی، سەربەخۆبوونی كوردستان تاقیكردنەوەی ڕەوشتی سیاسەتی ئەمەریكایە، چونكە ئەگەر ئەمەریكا پشتیوانی كوردستانی سەربەخۆ لە عێراق و سووریا وەك دەوڵەتێكی یەكگرتوو نەكات، لەلایەن توركیا و ئێران و عێراق و ڕووسیاوە بەهۆی یارمەتیدانی ئەمەریكا لە شەڕی تیرۆر كوردەكان سزا دەدرێن، جگەلەوەش هێما بۆ ئەوە دەكات كە سەربەخۆبوونی كوردستان بە تەواوی لە بەرژەوەندیی ئەمەریكا و وڵاتانی ڕۆژئاوا دەبێ.
پرودەر دەڵێ، حكوومەتی كوردستان ڕۆژی 25 ئەیلوول/سێپتێمبەری 2017 ڕیفراندۆم ئەنجام دەدا، بەگوێرەی تەواوی لێكدانەوەكان زۆرینەی ڕەها كوردەكانی عێراق لە بەرژەوەندی سەربەخۆیی كوردستان دەنگ دەدەن، ئەمەش وا دەكات كوردستانی عێراق ببێتە 196ەمین دەوڵەتی خاوەن سەروەری لە دنیا، بە پێچەوانەوە نادادپەروەری دەبێ چونكە مافی بڕیاردان لە چارەی خۆنووسینی 40 ملیۆن كورد لە ناوچەیەكی فرەوان ناكرێ پەراوێز بخرێ، بەتایبەت كوردستانی عێراق كە ژمارەی دانیشتووانی 5.5 ملیۆن كەس دەبێ.
نووسەر ئاماژەی داوە، بەشێوەیەكی سروشتی تەواوی وڵاتانی دراوسێ، ئێران و عێراق و سووریا و توركیا ڕێككەوتنیان پێشتر لە نێوان هەبووە بۆ ڕێگری لە دروستبوونی دەوڵەتی كوردستان، ئەو وڵاتانە دەترسن لە سەربەخۆیی كوردستان لە هەر شوێنێك بێ، چونكە ئەمە مەترسی لەسەر كەمایەتیی كورد لە وڵاتەكانیان دەكات بە جۆرێك بیانەوێ بچنە پاڵ ئەو دەوڵەتە نوێیەوە، كوردەكان 20% توركیا لە كۆی 80 ملیۆن كەسی وڵاتەكە و 10% ئێران و سێیەم گرووپی نەتەوەیین دوای فارس و ئازەرییەكان، كە كۆی گشتی دانیشتووانی وڵاتەكە 79 ملیۆن كەسە پێك دەهێنن، لە سووریا ژمارەی كوردەكان دەگاتە 2.5 ملیۆن كەس لە كۆی 17.6 ملیۆن، هەرچەندە ئەو ژمارانەش گومانیان لەسەرە، چونكە حكوومەتی ئەو وڵاتانە بەردەوام هەوڵ دەدا كەمترین ژمارەیان دەربخات نەك ژمارەی ڕاستەقینەی كوردەكان لەو وڵاتانە.
هەروەها دەڵێ، بەداخەوە حكوومەتەكانی ئەمەریكا سیاسەتێكی هەڵەیان پێڕەو كردووە كە دووپات لە مانەوەی عێراق بەو شێوەیەی ئێستە و بە یەكگرتوویی دەكاتەوە، عێراق وەك سووریا قەوارەیەكی تێكشكاوە و ناتوانرێ تەواوی گرووپە ئیتنی و ئاینییەكانی تێدا كۆ بكرێتەوە، كە ئەوان نایانەوێ و حەز ناكەن بەیەكەوە بژین، بۆیە سیاسەتی ئەمەریكا تەواو پێچەوانەی واقیعەكە كە بوونی هەیە لەو دوو وڵاتە، پێشتر هێزە داگیركەرەكانی بەریتانیا و فڕەنسا بەگوێرەی ڕێككەوتنی سایكس-پیكۆت لە 1916 لە چەند ویلایەتێك عێراق و سووریایان دروست كرد و بەرژەوەندیی خەڵكی ناوچەكانیان ڕەچاو نەكرد، بەڵكو بۆ بەرژەوەندی سیاسی و ئابووریی خۆیان بەو شێوەیە ناوچەكانیان دابەش كردەوە، سەرەڕای ئەوەی زۆرینەی ڕەهای كوردەكان سوننەن، بەڵام بەهۆی ئەوەی عەرەب نین، بەردەوام لەلایەن عەرەبەكانەوە زوڵم و ستەمانیان لێ كراوە لە عێراق و سووریا.
ئاماژەی داوە، تا ئێستە ڕوون نییە حكوومەتەكانی پێشووی ئەمەریكا لەگەڵ بەغدان یان هەرێمی كوردستانی نزیك لە ئەمەریكا و وڵاتانی ڕۆژئاوا، لە كاتێكدا ئەوان بە تەواوی قەوارەیەكی خاوەن سەروەرییان هەیە و سوپا و ئاڵا و پایتەختی خۆیان هەیە، حكوومەتی بەغدا بە سەرۆكایەتیی حەیدەر عەبادی بە پشتیوانی ئێران لەسەر پێ وەستاوە و میلیشیا شیعەكان ئێستە هەموو شتێكیان كۆنتڕۆڵ كردووە و سۆز و ڕێبەری یەكەمیشیان عەلی خامنەیی رابەڕی شۆڕشی ئیسلامی ئێرانە، بۆیە بەغدا هیچ ترووسكاییەكی تێدا نەماوەتەوە كە لەگەڵ ڕۆژئاوا بێ، بەڵكو بە تەواوی لە ژێر دەستی ئێرانە، بۆ تێگەیشتن لە سوودی ئەمەریكا و هاوپەیمانەكانی لەوكاتەی دەوڵەتی كوردستان پەیامنێرێك داوای لێ كردم ویستەكانی ئەمەریكا و ئەوروپای بۆ ڕوون بكەمەوە و بەم شێوەیەی خوارەوە وەڵامم دایەوە.
نووسەرەكە ئاماژەی داوە، كە دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان دەبێتە كۆسپێك لە بەردەم هیلالی شیعی، بۆیە لەم دواییە سعوودیە و وڵاتانی تری كەنداو بە چاوێكی ئەرێنییەوە لە سەربەخۆبوونی كوردستان دەڕوانن و گەیشتوونەتە ئەو باوەڕەی كە ئەمە تاكە ڕێگەیە بۆ بەرگرتن لە پاوانخوازییەكانی ئێران لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، ئەو دەوڵەتەش دەوڵەتێكی سوننە دەبێ و ڕێگە لە پاوانخوازییەكانی ئێران و هەڕەشەكانی عوسمانلییە نوێكان دەگرێ و ناهێڵی سەركردایەتیی دنیای ئیسلامی لە دەستی سعوودیە دەربچێت.
هەروەها دەڵێ، كۆنگرێسی ئەمەریكا پێشتر ئاماژەیان بەوە دا، كە بەرژەوەندییە ئابوورییەكانی ئەمەریكا لە 21 وڵاتی عەرەبی و توركیا كە لە هاوپەیمانی ناتۆیە چییە؟ هەرچەندە پێشكەوتنی زۆر گەورە لە جیهانی عەرەبی ڕووی داوە و زۆرێك لە كۆنگرێسمانانی ئەمەریكی و حكوومەتی ترەمپ گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی پشتیوانی كوردستانی سەربەخۆ هۆكارێكی بەهێزە بۆ ئارامی ناوچەكە و ڕێگرتن لە بەردەم هەڕەشەكانی ئێران و توركیا، جگەلەوەش كوردەكان بەهێزترین هێزی شەڕكەرن دژی دەوڵەتەكەی داعش، دوو ساڵ پێش ئێستە وڵاتانی عەرەبی دابەشكردنی خاكی عێراق و سووریایان خستە ڕوو، ئەوان گەیشتوونەتە ئەو بڕوایەی ئەگەر عێراق و سووریا بەو شێوەیەی ئێستە بپارێزن، ئەوا مەترسی لەسەر تەواوی وڵاتانی عەرەبی دروست دەبێ، بەو هۆیەوە كار دەكەن بۆ دروستكردنی دەوڵەتێكی سوننەی میانڕەو لە خاكی ئەو دوو وڵاتە. سەرەڕای ئەمانەش، ئەمەریكا بە پشتیوانیكردنی لە دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان پێویستی بەهێز ڕەوانەكردن نابێ بۆ دژایەتیكردنی پاوانخوازییەكانی ئێران لە ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، چونكە ئێران گرووپی گەورەی ئیتنی جیاجیای تێدایە وەك ئازەرییەكان و بەلووج و كورد و عەرەبەكانی ئەهواز، دوای بە دەوڵەتبوونی كوردستان، دەتوانرێ ئەو گرووپانە بەكار بهێنرێن بۆ ڕاپەڕینێك دژی ڕژێمی ئێران، لەگەڵ یەكگرتنی كوردەكانی عێراق و سووریا بۆ دروستكردنی دەوڵەتی سەربەخۆی خۆیان، ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا دەتوانێ خاكەكەی وەك بنكەی سەرەكیی خۆی بۆ ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست لە شەڕی دژ بە تیرۆر بەكار بهێنێت، سەرەڕای ئەمانەش پشتیوانی ئەمەریكا بۆ سەربەخۆیی كوردستان بووەتە ماف و تاقیكردنەوە بۆ ڕەوشتی ئەمەریكا لە سیاسەتكردندا، چونكە ئەگەر ئەمەریكا پشتیوانییان نەكات، توركیا و ئێران و عێراق و ڕووسیا كار دەكەن بۆ دژایەتیكردنی كوردەكان، ئەمەش بەهۆی ئەوەی دۆستی متمانە پێكراوی ئەمەریكان، لەبەر ئەوە پێویستە كوردستانی سەربەخۆ بە پشتیوانی ئەمەریكا لە چوارچێوەی كۆنفیدراڵیدا لە نێوان كوردەكانی عێراق و سووریا دروست بكرێت.
لە بەشێكی تری وتارەكەیەدا جۆزێف پرودەر دەڵێ، لە پەیماننامەی سیڤەر لە 1920 كە لەلایەن عوسمانییەكان و هاوپەیمانان واژوو كرا، باسی دامەزراندنی دەوڵەتی كوردستانی بە ڕوونی تێدا كراوە، بەڵام دواتر بە ڕێككەوتننامەی لۆزان گۆڕا لە 1923، بۆیە كەمال ئەتاتورك بە یارمەتی سۆڤیەت ناوچەیەكی فرەوانی كوردستانی خستە سەر دەوڵەتی توركیا بۆ بەرژەندیی خۆیان، كوردەكانیش لە ئێران قەوارەی سەربەخۆی خۆیان لە 1946 ڕاگەیاند، بەڵام دوای كەمتر لە ساڵێك لەلایەن شای ئێرانەوە كۆماری كوردستان لە مەهاباد ڕووخا، هەروەها لە ئادار/مارسی 1970 حكوومەتی عێراق و حزبە كوردییەكان ڕێككەوتن لەسەر وەستاندنی شەڕ و بەرپاكردنی ئاشتی، لەمیانەی دانوستاندنەكاندا بەغدا مافی ئۆتۆنۆمی بە كوردستان دا، بەڵام دواتر ئەمەیش دووبارە هەڵوەشێنرایەوە، لە 16ی ئادار/مارسی 1970 حكوومەتی بەعس بە گازی كیمیایی شاری هەڵەبجەی بۆردمان كرد و بەو هۆیەوە شەش هەزار و 800 كەسی سڤیل گیانیان لە دەست دا، لە 1991یش بە پشتیوانی ئەمەریكا كوردەكان ڕاپەڕین و دواتریش ئەمەریكا و وڵاتان لەكاتی كۆچڕەوەكەدا بڕیاری پاراستنی نێودەوڵەتییان بۆ ناوچەكانی سەرووی هێلی 36 لە نەتەوە یەكگرتووەكان دەركرد.
لە كۆتای وتارەكەدا نووسیویەتی، كوردەكان پێچەوانەی فەلەستینییەكان لەلایەن نەتەوە یەكگرتووەكان بەهۆی كردەكانەوە سەركۆنە نەكراون، وەك چەپەكانیش نین كە بە خۆپێشاندان و توندوتیژی داوای مافی چارەی خۆنووسین بكەن، بە تەواوی جیاوازن لە فەلەستینییەكان، ئەوان گەلێكی تایبەت و زمانی تایبەت و كولتووری خۆیان هەیە و لە شەڕی تیرۆر هاوكاری ئەمەریكایان كرد پێچەوانەی فەلەستینییەكان، بۆیە پێویستە ئەمەریكا پشتیوانی لە مافی چارەی خۆنووسینی كوردەكان و دەوڵەتی سەربەخۆی كوردستان بكات.