ڤیتۆی سەدر لەسەر مالیكی دەبێتە بەربەست لە بەردەم لەدایكبوونی هاوپەیمانیەتییەكی نوێ بۆ پێكهێنانی حكوومەتی داهاتوو، تاران هەوڵی كۆكردنەوەی پێنج لایەنە شیعەكە دەدات و خۆیشی لە بەرەنگاربوونەوەی ئەمەریكا دەپارێزێت و عەبادیش بەرانبەر دوورخستنەوەی، شەڕ دژی میلیشیاكانی حەشد و هەژموونی ئێران هەڵدەگیرسێنێت.
سەدر و عامری رێك نەكەوتوون
لەگەڵ ئەوەی تەنیا دوو رۆژ ماوە بۆ درێژەدان بە دانیشتنە كراوەكەی یەكەمی پەرلەمان و هەڵبژاردنی دەستەی سەرۆكایەتی پەرلەمان و راسپاردنی لیستی گەورە بۆ پێكهێنانی حكوومەت، بەگوێرەی زانیارییەكان هێشتا موقتەدا سەدر سەركردەی هاوپەیمانی سائیروون لەگەڵ هادی عامری سەركردەی هاوپەیمانی فەتح لەسەر پێكهێنانی لیستی گەورە نەگەیشتوون بە رێككەوتن.
جارێكی تر
موقتەدا سەدر دووپاتی لە هەڵوێستی خۆی كردەوە لەسەر نووری مالیكی و رای گەیاند، ئامادە نییە بچێتە ناو هاوپەیمانیەتییەك ئەوی تێدا بێت. ئەو هەڵوێستە نوێیەی سەدر هاوكاتە لەگەڵ نزیكبوونەوەی زۆر لەگەڵ هاوپەیمانی فەتح كە ئەویش لەگەڵ هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا لە بەرەیەكدان، لە وەڵامدا هادی عامری ئامادە نەبوو پشت لە نووری مالیكی بكات، كە كورد و سوننەكان و لایەنە شیعەكانی تریش چاوەڕێن بزانن لە سەعاتەكانی داهاتوودا پێش دەستپێكردنەوەی دانیشتنی پەرلەمان، چی روو دەدات.
عەبدوڵا زەیدی ئەندامی لیژنەی دانوستكاری رەوتی حیكمە، دووپات لە هەبوونی ناكۆكی لە نێوان سەدر و عامری دەكات لەسەر مالیكی، ئەوەش دەخاتەڕوو كە ویستێك هەیە هەموو هێزە براوەكان لە هاوپەیمانیەتییەك كۆ بكرێنەوە بۆ پێكهێنانی حكوومەتی داهاتوو.
شاندی كوردی كە شەوی دووشەمی رابردوو لە بەغدا گەڕایەوە، هێشتا هەڵوێستی خۆی لەسەر پشتگیریكردن لە هیچ كام لەو دوو بەرەیەی شیعە یەكلا نەكردووەتەوە.
سەعدی پیرە گوتەبێژ و ئەندامی مەكتەبی سیاسیی یەكێتی دەڵێ، پێشنیاری عەماڕ حەكیم سەرۆكی رەوتی حیكمە وەك جێگرەوەیەك كە هەردوو هاوپەیمانی سائیروون و فەتح بچنە ناو هاوپەیمانیەتییەكی نوێ، پرسێكی تازەیە و كورد نابێتە بەشێك لەو ململانێیانەی لەسەر پۆستی سەرۆك وەزیران دەكرێت.
سەعدی پێ وایە هەر حكوومەتێك بێ بەشداری سائیروون یان فەتح، دەرئەنجامەكەی شكست دەهێنێت، گوتی "پارتی و یەكێتی، رەوتی حیكمە و وەتەنییە دەچنە ناو ئەو هاوپەیمانیەتییە نوێیەی لە نێوان سائیروون و فەتح بەمنزیكانە رادەگەیەنرێت كە پێشبینی دەكرێت ژمارەی كورسییەكانی بگاتە 200 كورسی".
عەبادی تەنیا دەمێنێتەوە.. رازی بووە خۆی كاندید نەكاتەوە؟
رووداوەكانی بەسڕە وایانكرد مەرجەعییەت و سەدریش پشت لە
عەبادی بكەن كە تا ئێستە تاكە كاندیدە بە فەرمی خۆی كاندید كردووەتەوە و ئەمەریكاش سەر سەختانە پشتگیری لێ دەكات، تەنانەت بەگوێرەی زانیارییە دزە پێكراوەكان، بەرپرسانی ئەمەریكی لە عێراق لە ئاستی جیاوازدا زمانی هەڕەشەیان لەگەڵ لایەنەكانی تر بەكار هێناوە بۆ پشتگیریكردن لە مانەوەی عەبادی.
لەگەڵ ئەوەی پشتكردنە عەبادی لەلایەن سەدر و گفتوگۆكانی لەگەڵ عامری، هەروەها رەتكردنەوەشی لەلایەن كوردەوە، چانسی عەبادی زۆر لاواز كردووە، كەچی هێشتا هاوپەیمانی نەسڕ پێداگیرە لەسەر كاندیدكردنی عەبادی و پێی وایە ناكرێ رووداوەكانی بەسڕە تەنیا بخرێتە ئەستۆی عەبادی.
نەدا شاكر جەودەت پەرلەمانتار لەسەر هاوپەیمانی نەسڕ بەرگری توند لە عەبادی دەكات و دەڵێ، هێشتا كاندیدی هاوپەیمانی نەسڕە و با ئەوانی تریش كاندیدەكانیان پێشكەش بكەن.
دوای نامەكەی كە گوایە عەلی سیستانی مەرجەعی باڵای شیعەكان رای گەیاندووە، لەگەڵ ئەوەدا نییە هیچ كەسێك بكرێتە سەرۆك وەزیران كە لە دوای 2003ەوە پۆستی باڵای لە حكوومەت هەبووبێت، نامەكەی سیستانی هاوشێوەی نامەكەی چوار ساڵ پێش ئێستەیە كە بەهۆیەوە نووری مالیكی لە كاندیدبوونی بۆ خولی سێیەمی سەرۆك وەزیرانی كشایەوە، بەڵام زۆر گومانیان لەسەر نامەكە هەیە.
لەسەر نامەكە و رووداوەكانی بەسڕە، سەركردایەتی حزبی دەعوە لە ماڵی عەلی ئەدیب لە ناوچەی قادسیەی بەغدا، بە ئامادەبوونی نووری مالیكی و حەیدەر عەبادی كۆ بوونەوە.
عەماڕ شبلی پەرلەمانتار لەسەر هاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا ئاشكرای كرد، لە كۆبوونەوەكەدا عەبادی باش لەوە گەیشت كە چیتر قبووڵكراو نییە، سەركردایەتی حزبی دەعوەش هۆشداری داوە لەوەی پۆستی سەرۆك وەزیران لە دەست حزب بچێتە دەر بەهۆی رووداوەكانی بەسڕە.
عەماڕ ئەوەی پشتڕاست نەكردەوە كە بەگوێرەی زانیارییە دزە پێكراوەكان عەبادی لە كۆبوونەوەكەدا رەزامەندی نیشان داوە كە كاندیدێكی تریش پێشكەش بكرێت، ئەگەرچی خۆیشی پێداگیر بووە لە وەرگرتنەوە پۆستەكەی.
ئەمەریكا.. شەڕی مانەوە دەكات
چاودێران كۆكن لەسەر ئەوەی پلانی ئەمەریكا هەر لە سەرەتاوە لەسەر لێكترازانی ناوماڵی شیعەكان بنیات نرابوو بە ئاراستەی لاوازكردنی ئەو هێزە شیعانەی سەر بە ئێرانن، ئەویش لە رێی هێشتنەوەی عەبادی لە پۆستەكەیدا. بەڵام كاتێك مەرجەعییەت و سەدر لەگەڵ كاندیدكردنەوەی عەبادی نین و پشتیان لێی كرد، دەبێت ئەمەریكا پلانی جێگرەوەی هەبێت بۆ رێگریكردن لە بەردەوامی ئێران لە سەپاندنی هەژموونی خۆی بەسەر عێراق.
چاودێرانی عێراقی لەسەر ئەوەش كۆكن كە ئەمەریكا گوێ بە پێشێلكردنی دەستووری عێراق نادات و لیستی گەورەی پەرلەمانیش پێك نایەت تا ئەو كاتەی ئەمەریكا رەزامەندی لەسەر نەدات، بۆیە هەوڵەكانی ئێران بۆ سەپاندنی بژاردەكانی وەها بە ئاسانی تێپەڕ نابێت، بەڵكو تاران هێشتا چاوەڕێی دوا كارتی ئەمەریكا دەكات كە ئاشكرای بكات، چونكە تاران دەزانێ واشنتن قبووڵی شكستی پێشوەختە ناكات لە ململانێی لەگەڵ ئێران، ئەوەش بەدیوەكەی تر ئەوە دەگەیەنێت رێ نادات هێزەكانی سەر بە ئێران وا بە ئاسانی فراوانتر ببن و هێزە مەدەنی و ئاینییەكانی تر قووت بدەن.
ئێران شیعەكان كۆ دەكاتەوە و خۆیشی لە رووبەڕووبوونەوەی ئەمەریكا دەپارێزێت
بەگوێرەی زانیارییەكان بێت،
قاسم سولەیمانی سەركردەی فەیلەقی قودس توانیویەتی هەر پێنج هێزە شیعەكانی هەردوو بەرە لە یەكتر نزیك بكاتەوە لە رێی قۆستنەوەی ویستی مەرجەعییەت بۆ یەكخستنی هێزە شیعەكان و دامركاندنەوەی تووڕەیی شەقامی شیعەكان لە بەغدا و باشووری عێراق كە ماوەی دوو مانگە دژی گەندەڵكاران لە خۆپێشاندان بەردەوامن.
ئەگەرچی پلانی ئێران روونە كە نابێ عەبادی پۆستی سەرۆك وەزیران وەربگرێتەوە، بەڵام رەزامەندی نیشان داوە كە عەبادی لە حكوومەتی داهاتوودا "رۆڵێكی كاریگەری" هەبێت، تەنانەت بەگوێرەی زانیارییە دزە پێكراوەكان، تاران بەوەش رازی بووە كە ئەو كەسایەتییە شیعانەی كاندید دەكرێن بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆك وەزیران، كەسانی نزیك یان سەر بە ئێران نەبن، بۆ ئەوەی رووبەڕووی ئەمەریكا نەبێتەوە.
زانیارییەكان باس لەوە دەكەن كە هەر پێنج لایەنە شیعەكە سێ كەس كاندید بكەن و ناوەكانیان بخەنە گۆڕەپانی كورد و سوننەكان بۆ ئەو دوو پێكهاتە سەرەكییەی عێراق بڕیار لەسەر یەكێكیان بدەن، ئەو سیناریۆیە كورد و سوننەش دەگرێتەوە بۆ خستنەڕووی كاندیدەكانیان بۆ پۆستی سەرۆك كۆمار و سەرۆكی پەرلەمان.
چاودێران پێیان وایە ئەگەر ئێران توانی هەر پێنج هێزە شیعەكە لەسەر مێزی گفتوگۆ كۆ بكاتەوە، ئەوا ئەمەریكا بە دۆڕاوی لە هاوكێشەی عێراق دەچێتە دەرەوە، ئەگەرچی سەرۆك وەزیرانی داهاتوو تەواو سەر بە تارانیش نەبێت.
عەبادی بۆ مانەوەی خۆی شەڕ دژی میلیشیاكانی حەشد رادەگەیەنێت
دواجار ململانێی نێوان ئەمەریكا و ئێران لە گۆڕەپانی سیاسی عێراقدا هەموو پەردەكانی لەسەر لادرا، ئێران هەموو هەوڵەكانی خستووەتە بۆ رێگریكردن لە مانەوەی عەبادی كە ئەمەش دژایەتییەكی ئاشكرای پلانی ئەمەریكایە.
نێوانی ئێران و میلیشیاكانی حەشد لەگەڵ ئەمەریكا و عەبادی، رۆژ دوای رۆژ خراپتر دەبێت و ئەگەری شەڕی ناوخۆی بە وەكالەتیشی لێ دەكرێت، بەتایبەت دوای دوورخستنەوەی فالح فەیاز سەرۆكی دەستەی حەشد و راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی لەلایەن عەبادی بەهۆی نزیكی ناوبراو لە ئێران.
زانیارییەكان باس لەوە دەكەن كە عەبادی ویستی دوورخستنەوەی ئەبو مەهدی موهەندیس جێگری سەرۆكی دەستەكەشی هەیە كە لە واقیعدا ئەو سەرپەرشتی تەواوی هێزە میلیشیاكان دەكات و چاودێرانیش دەڵێن، لە كۆی 150 هەزار میلیشیا، 100 هەزاریان بە تەواوەتی لە ژێر كۆنتڕۆڵی ئەودان.
هەوڵی دوورخستنەوەی موهەندیس كاریگەرترین پیاوی ئێران لە عێراق لەلایەن عەبادی، كە چاودێران پێیان وایە عەبادی دەیەوێت شان و شەوكەتی ئێران لە عێراق بشكێنێت، هەروا ئاسان تێ ناپەڕێت و ئەگەری رووبەڕووبوونەوەی چەكداریی لێ دەكرێت.
موهەندیس دوو رۆژ پێش ئێستە لە دیمانەیەكی تەلەڤزیۆنی لەگەڵ كەناڵێكی ئێرانی ئاماژەی بە هەوڵی دوورخستنەوەی داوە و گوتی، "من وابەستەی كەس نیم تا دەرم بكەن".
سەرچاوەكانیش باس لەوە دەكەن كە عەبادی بڕیاری دوورخستنەوەی موهەندیسی داوە و هەوڵەكانیشی بەردەوامە بۆ بەگژداچوونەوەی هەژموونی ئێران.