کامێراكانی چاودێری زانیاری جیاواز لەسەر رووداوی سووتانی سێوان و منداڵەكانی دەڵێن
كاردانەوەكان بەرانبەر سووتاندنی ژن و منداڵەكان لە چەمچەماڵ، تەواوی كوردستانی گرتووەتەوە بەبێ ئەوەی تا ئێستە هەندێك نهێنی ئەو رووداوە ئاشكرا بكرێن كە "وشە" لە ڕێی ئەو ڕاپۆرتەوە وردەكاری دەخاتەڕوو.
ڕووداوەكە چییە و چۆن ڕووی دا؟
شەوی یەكشەم 16ی كانوونی یەكەم/ دیسێمبەر، لە گەڕەكی ئاسوودەی شارۆكەی چەمچەماڵ/ دەكەوێتە سنووری پارێزگای سلێمانی/ ئاگر لە ماڵێك كەوتەوە، بەهۆیەوە سێ منداڵ بە ناوەكانی دارین، لارین و دەروون، كە تەمەنیان لە نێوان یەك بۆ پێنج ساڵ دەبوو، سووتان و دەستبەجێ گیانیان لە دەست دا، بەڵام سێوانی دایكیان 90%ی جەستەی سووتا و ڕۆژی 24ی ئەم مانگە گیانی لە دەست دا.
ئەو رووداوە لێرەوە قووڵ بووەوە، كاتێك سێوان لە نەخۆشخانە باسی ئەوەی كردبوو مێردەكەی دەستی لەو كارەدا هەیە، ئەوەیش بەهۆی ئەوەی پێوەندی خۆشەویستی لەگەڵ ژنێكی دراوسێیاندا هەیە و كێشە لە نێوانیان ڕووی داوە.
سێوان قادر نووری / 23 ساڵ/ لەگەڵ كەسێك بەناوی "دیار مەجید" شەش ساڵ بەر لە ئێستە خێزانیان پێكهێنا و سێ منداڵیان هەبوو.
برایەكی سێوان قادر زانیاریی نوێ لەسەر ژیانی خوشك و زاواكەی و هۆكاری سەرهەڵدانی كێشەكانیان دەخاتەڕوو، دەڵێت: " پێشتر زاواكەمان كەسێكی وانەبووە، بەڵام ماوەی هەشت مانگ بوو ئەوان بەردەوام ئاژاوەیان هەبوو، مێردەكەی داوای جیابوونەوەی لێ دەكرد، بەڵام سێوان لەبەر منداڵەكانی رازی نەبوو داواكەی قبووڵ بكات".
وەك ئەوەی شوان قادر برای سێوان بۆ "وشە" دەڵێت، هەردوو خێزانەكە خەڵكی چەمچەماڵن و مێردی خوشكەكەیشی كە ئێستە لە گرتووخانەیە كاری مۆبایلی كردووە. براكەی سێوان نایەوێ هیچ زانیارییەكی تر بدركێنی، چونكە وەك خۆی دەڵێت هێشتا لە شۆكدان.
"سێوان پێشتر لە نەخۆشخانە گوتبووی لەو خانووە هیچ هەستی بە ئاسوودەیی نەدەكرد، كەسێك هاتبووە ناو ژیانمانەوە و هەموو شتێكی تێك دا كە وەك ئەو گوتی ژنێكی دراوسێیانە". شوان وای گوت.
شوان باس لەوە دەکات کە: "ئەو ماڵەی چوونە پاڵ ماڵی سێوان بوونە سەرچاوەی نەهامەتی و سەرهەڵدانی كێشەكان، خوشكم و مێردەكەی، بەڵام بێ بەڵگە ناتوانین هیچ كەس تۆمەتبار بكەین، چونكە ئەوەش حەیای خێزانێكی ترە، دیارە بۆ تاوانباركردنی ئەو ژنە خوشكەكەمی پێویست بوو؍ خوشكەكەشم لە ترسی خوا هەندێ بابەتی باس نەدەكرد؍ بەڵام دواجار ئەوەندەی گوت تۆڵەم لەو ژنە بۆ بسەننەوە".
براكه‌ى سێوان ئه‌وه‌یشى دركاند كه پێشتر خوشكه‌كه‌یان ماڵه‌وه‌ى جێهێشتووه و هاتووه‌ته‌وه ماڵى باوكیان، به‌ڵام به‌هۆى ئه‌وه‌ى بیرى له‌وه ده‌كردنه‌وه ئه‌گه‌ر نه‌ڕواته‌وه لاى مێرده‌كه‌ى چاره‌نووسى منداڵه‌كانى خراپ ده‌بێ، "بۆیه ناردمانه‌وه لاى مێرده‌كه‌ى".
شوان دەڵێ، لە لێكۆڵینەوەكاندا داوای دەنگی مۆبایل و ئەو ئامێرانەی پێوەندی دەكەین كە لەلایەن مێردەكەی سێوانەوە بەكار هێنراون، بۆ ئەوەی تۆمەتباری ڕاستەقینەی پشت ئەو ڕووداوە بدۆزرێتەوە.
دیار مەجید كێیە؟
دیار مەجید لە ساڵی 1995 لە چەمچەماڵ لە دایك بووە و چەند برا و خوشكێكی هەن، ساڵێك لەمەوبەر لەگەڵ ماڵی باوكی جیا دەبێتەوە و دەچێتە خانووی تر و لەگەڵ سێوان دەژین، دیار كاری مۆبایل دەكات، جیا لە باوك و براكانی تری كە پێشتر كاری گۆڕینەوەی دراویان دەكرد، بەڵام ئێستە كاری چیمەنتۆ و كەلوپەلی خانوو دەكەن. كەسانی نزیك لە دیار دەڵێن، ماوەی پێنج مانگ زیاترە كەمتر هاتوچۆی باوكی و براكانی دەكات تەنانەت هەندێك جار لەگەڵیان بەشەڕ هاتووە.
خێزانی دیار سەر بەهیچ لایەنێكی سیاسیی نین لە كوردستان و كاری خۆیان دەكەن و هێشتا خێزانەكەی هیچ كاردانەوەیەكیان لەگەڵ ماڵی باوكی سێوان لەسەر ڕووداوەكە نەبووە و هیچ پێوەندییەكیش لە نێوانیان ئەنجام نەدراوە.
هەندێك زانیاری نەزانراو لەسەر كۆی رووداوەكە
ڕووداوی سووتاندنی سێوان و منداڵەكانی ڕەنگە لە چەند ڕۆژی داهاتوو زیاتر ڕوون ببێتەوە، "وشە" بەدواداچوونی بۆ كۆمەڵێك بابەتی سەر ڕووداوەكە كردووە و دەركەوتووە هێشتا مێردەكەی سێوان كە ئێستە گیراوە، ددانی بە هیچ تاوانێكدا نەناوە كە ئەنجامی دابێ، بەپێی زانیارییەكانی "وشە"، لەو پەڕاوی لێكۆڵینەوانەی لەسەری كراوەتەوە لەلایەن دادگای سلێمانییەوە، تەنانەت دوو ئیفادەی جیاوازی داوە لە یەكێكیان دەڵێت: دەستی لە تاوانی سووتانەكە نییە و ئەوە بەهۆی شۆرتی كارەباوە بووە، لەوەی دووەمیش باس لەوە دەكات كە سێوان خۆی گڕی لە خۆی بەرداوە.
"وشە" زانیویەتی، ئەو كاتەی ڕووداوەكە ڕووی داوە كارەبای مۆلیدە لە ماڵەكەدا هەبووە. بەپێی بە دواداچوونەكانیش بوونی كارەبای مۆلیدە نابێتە هۆی دروستبوونی شۆرتی كارەبا و هەر بەوەیش ئەو قسەی تۆمەتبار رەت كراوەتەوە.
بەڵام هێشتا هیچ زانیارییەك لەسەر ئەو ژنە نییە كە گوایە خۆشەویستیی لەگەڵ دیار كردووە، بەڵام زانراوە كە ژنەكە خاوەنی دوو منداڵە و لە چەند ڕۆژی ڕابردوویش بۆ شایەتی بانگهێشتی دادگا كراوە، بەڵام ئامادە نەبووە.
زانیاریی ناو كامێراكانی چاودێری ئەو گەڕەكە چییە؟
بەپێی زانیارییەكانی "وشە" كامێراكانی چاودێری دەریدەخەن كە پێش چوونە ژوورەوەی دیار، دەبەیەكی پێ بووە و گومان دەكرێ نەوت یان بەنزین بووبێ، بەڵام بەر لە هاتنە دەرەوەی لە ماڵەوە، دیار پاڵی بە سێوانەوە ناوە بۆ ژوورەوە و دواتر خۆیشی بە دەبەكەوە چووەتە ژوورەوە.
ئاسایشی سلێمانی لە لێكۆڵینەوەكانیان بەردەوامن و سەرچاوەیەك بە "وشە"ی گوت، ئاسایش هەندێك زانیاریی تریشی لەناو كامێرەكانەوە دەست كەوتووە، بەڵام تا ڕۆژی دادگایی ناتوانن باسی بكەن.
شەفیق مامی سێوانە، ئەویش هەندێ زانیاری ناو كامێرەكانی لایە و ئەوە دەخاتە ڕوو کە دەركەوتووە دیار هاوسەری سێوان دەبەیەك نەوت دەباتە ژوورەوە، دوای چەند چركەیەك دەڕواتە دەرەوە و بەبێ ئاوڕدانەوە ماڵەكە بەجێدەهێڵێت.
دواتر ، یەكەم كەس بووە چووە بۆ ماڵیان بۆ كوژاندنەوەی سێوان تا بێتاوانی خۆی لە رووداوەكە دەربخات، دەرگەكە دەكاتەوە و سێوان بە ئاگرەوە خۆی بە كۆڵاندا دەكات".
ئەو دەڵێت، چەند ڕۆژێك لەمەوبەر سێوان ئەو ژنەی دراوسێیان دەبێتە شەڕیان و هەڕەشەیشی لێ دەكات كە نابێ ڕێگری لە بینینی دیار بكات، ئەگەر نا دەچێت لە دووكانەكەی دەیبینێ.
عەبدوڵا عومەر بەڕێوەبەری جووڵان و تاوان لە بەڕێوەبەرایەتی توندوتیژیی دژی ژنان بۆ "وشە" گوتی، هەموو بەڵگەكانمان بۆ دادگا كۆ كردووەتەوە و خستوومانەتە بەردەمی دادگا و لە لێكۆڵینەوەیش بەردەوامین، ئەوەی تا ئێستە لە بەردەستە، بەڵگەی تەواوە و دەتوانرێت تاوانەكە بسەلمێنرێت.
هاوكات غازی حەمید زەنگەنە پارێزەر ڕوونی كردەوە كە بەشێوەیەكی گشتی لە حاڵەتی كوشتنی كەسێك یان زیاتر، لە یاسای سزادانی عێراقی لە مادەی 406 و 405 بە وردەكاری باس كراوە، كوشتنی بە ئەنقەست و وەحشیگەرانە و دڕندانە كە كوشتنی زیاتر لە كەسێكە، مادەی ژمارە 406 دەیگرێتەوە كە سزایی لەسێدارەدان دەبێت.
توێژەرێكی كۆمەڵایەتی ئەو ڕووداوە بە كاردانەوەیەكی گەورەی دەروونی و كۆمەڵایەتی دەبینێت و پێی وایە، ئەو كەسەی تاوانەكەی ئەنجام داوە، لە ژینگەیەكی تەندروست پەروەردە نەبووە.
ستار عەلی توێژەری كۆمەڵایەتی ئاماژە بۆ ئەوە دەكات، رووداوەكە زۆر نەخوازراوە و لە ڕووی كۆمەڵایەتییەوە كاریگەریی گەورە دادەنێت.
ئەو پێی وایە كاریگەرییەكی گەورە لەسەر ئەو پیاوە هەبووە و دەڵێت، هەندێك جار كاریگەری ئاین یان ژن یان هەژاری و دەوڵەمەندی ئەو ڕووداوانەی لێ دەكەوێتەوە، بەڵام ئەو كەیسە زیاتر پێوەندی بە ژنەوە هەیە.
ڕوونی دەكاتەوە كە تا دادگا تاوانەكان نەسەلمێنێت، ڕوون نییە چ شتێك كاریگەری لەسەر ئەو پیاوە هەبووە تا ئەو تاوانە ئەنجام بدات.
وشە/ بەدواداچوون- هەستیار و ئیڤان و سەرخێڵ