دوای بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە دەرەوەی چین، پێ دەچێ ئەو وڵات و هەرێمانەی كە ژنان سەركردایەتییان دەكەن، خاوەن ستراتیجێكی كاریگەر و تایبەت بن بۆ رووبەڕووبوونەوەی ئەو پەتا جیهانییە. زۆرینەی ئەو وڵاتانەی ژنان سەركردایەتی دەكەن، كەمترین كەس تێیاندا بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆنا گیانیان لە دەست داوە.
تایوان یەكێكە لەو وڵاتانەی هەرزوو سەرۆكەكەی هەستی بە مەترسییەكانی پەتای ڤایرۆسی كۆرۆنا كرد. چای ئینگ ون سەرۆكی تایوان، یەكێكە لەو ژنانەی كە سەركردایەتی وڵاتێك دەكات.
سەرۆكی تایوان هەرزوو رێكاری زۆر توند و پێشوەختەی گرتەبەر لە گەشتی فڕۆكەوانیی گەشتیاری نێوان وڵاتەكەی و چین، هاوكات بڕیاری زیادكردنی بەرهەمهێنانی پێویستی پزیشكی دا وەك دەمامك بۆ خۆپارێزی.
هەموو ئەو رێكارانەی ئەو ژنە سەركردەیە گرتیەبەر، هۆكار بوون لەوەی تایوان كە وڵاتێكی دراوسێی چینە و ژمارەی دانیشتووانی 24 ملیۆن كەسە، تا ئێستە تەنیا شەش كەس بەهۆی بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا گیانیان لە دەست داوە.
گاسیندا ئاردیرن سەرۆك وەزیرانی نیوزلەندا زۆر لە سەرۆكی تایوان توندتر بوو، هەفتەیەك پێش مردنی هیچ كەسێك بە ڤایرۆسی كۆرۆنا، قەدەغەی هاتوچۆی نیشتمانی راگەیاند، تەنانەت رێی نەدا گەشتیارانیش سەردانی شوێنە گەشتیارییەكان بكەن كە داهاتی گەشتیاری گەورەترین سەرچاوەی داهاتە لەو وڵاتە.
گاسیندا رای گەیاند، لە سەعات 12ـی شەو، هەموو سنوورەكان بە رووی ئەوانەی دانیشتووی نیوزلەندا نین دادەخەین، تەنانەت بە رووی ئەو هاووڵاتییانەش كە دەیانەوێ گەشتی دەرەوەی وڵات بكەن.
كاتێك ڤایرۆسی كۆرۆنا گەیشتە كیشوەری ئەوروپا، سەرۆكانی وڵاتانی ئەوروپی ئەوانەی ژنن، زۆر زووتر دەستیان كرد بە رێگرییەكانی گەیشتن و بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسەكە لە وڵاتەكانیان.
كاترین جاكوبسدوتیر سەرۆك وەزیرانی ئایسلەندا رێكارێكی گرتەبەر كە زۆر جیاواز بوو لە سەرۆكی تایوان و نیوزلەندا. سەرۆك وەزیرانی ئایسلەندا هاووڵاتییانی سەرپشك كرد لەوەی لە ماڵەكانیان دەمێننەوە یان لە شوێنی كار، ئەمەش هەوڵێك بوو بۆ رێگرتن لە پەكخستنی ئابووریی وڵاتەكەی.
ئەو وڵاتانەی ژنان سەركردایەتی دەكەن، كەمترین كەس تێیاندا بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆنا گیانیان لە دەست داوە
دۆخی وڵاتەكەی بە سوید بەراورد كرد وەك وڵاتێكی باكوری ئەوروپا كە زۆرترین ژمارەی مردن لەو وڵاتە تۆمار كراوە بەهۆی بڵاوبوونەوەی پەتای ڤایرۆسی كۆرۆنا.
سوید بە بەراورد بە پێنج وڵاتەكەی باكوری ئەوروپا، تاكە وڵاتە سەرۆكەكەی ژن نییە و زۆرترین كەسیش بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆنا لەو وڵاتە گیانیان لە دەست داوە.
لە ئایسلەندا رێژەی مردن بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆنا 2.18%یە، هاوكات لە فینلەندا رێژەی مردن 1.16%یە، لە نەرویج رێژەی مردن 2.62%یە، لە دانیمارك رێژەی مردن 5.16%یە، كەچی لە سوید رێژەی مردن 10.14%یە.
رەنگە كۆنتڕۆڵكردنی وڵاتێكی بچووك ئاسان بێت بە بەراورد بە وڵاتێكی گەورە و زەبەلاحی وەك ئەڵمانیا كە ژمارەی دانیشتووانی 83 ملیۆن كەسە، لە رووی رووبەر و ژمارەی كۆمپانیا زەبەلاحەكانی و بەهێزی ئابوورییەكەی كە ریزبەندی سێیەمی دنیای گرتووە.
ئەگەرچی ئەنجێلا مێركڵ راوێژكاری ئەڵمانیا ژنە، تەنانەت نازناوی ژنە ئاسنینەكەشی لێ نراوە، بەڵام لە رووبەڕووبوونەوەی پەتای كۆرۆنا وەك پێویست سەركەوتوو نەبوو. لەگەڵ ئەمەشدا ئەگەر بەراوردی ژمارەی مردووان بە ژمارەی تووشبووان لەو وڵاتە بكەین لەگەڵ وڵاتانی ئیتالیا و ئیسپانیا و ئەمەریكا، ئەوا كەمترین كەس بەهۆی ڤایرۆسی كۆرۆنا لە ئەڵمانیا گیانیان لە دەست داوە و رێژەی مردنیش رۆژ دوای رۆژ لە كەمبوونەوەی بەردەوامدایە.
لێرەدا پرسیارێك دێتە پێشەوە، پێوەندیی نێوان بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسی كۆرۆنا و سەركردە ژنەكانی دنیا چییە؟ ژنێكی چالاكی سیاسی دەڵێ، هەموو ئەو ژنانەی كە سەركردایەتی وڵاتەكانیان دەكەن، توندی و سۆزیان تێكەڵ بەیەكتر كردووە لە كارەكانیان.
ئەو كە قسەی بۆ "
CNN" كردووە و زیاتر گوتی، "پێم وابێ بەگوێرەی ئەو رێكار و رێیانەی پێشوەختە گرتیانەبەر، كاتێك هەموو خەڵكیان بەشدار كرد لە راستییەكان و بەڵگەكان لەسەر بنەمای زانست، بۆیان روون كردنەوە دۆخەكە چۆنە، لەگەڵ خستنەڕووی سۆز و میهرەبانی خۆیان بۆ خەڵكەكەیان كە پێویستە لەم كاتەدا چی بكەن، بۆیە لەو تەنگژەیەدا توانییان سەركەوتوو بن".
لە رووی تیۆرییەوە ئیدارەدانی تەنگژە پێویست دەكات پێش هاتنی تەنگژەكە، زانیاری تەواوت لەسەر ئەو تەنگژەیە هەبێت كە بەرەو رووت دەبێتەوە، كاری رژدیش بكەی بۆ رووبەڕووبوونەوە و بەرگرتن لێی.
بەوپێیە دەردەكەوێ ژنانی سەركردەی وڵاتان، زووتر بە بەراورد بە پیاوان، ئەو رێكارانەیان گرتەبەر و سەركەوتوو بوون لە پاراستنی خەڵك و وڵاتەكەیان لە ڤایرۆسی كۆرۆنا.