سەربەست قادر
ڕەنگە تاكە گەل نەبین لەسەر ڕووی زەوی هێندە ڕووبەڕووی گرفتەكانی دەرودراوسێ و كێشەی ناوخۆیی دەبینەوە، بەڵام دەگمەنە گەلێكی تر هەبێ هێندەی كورد كێشەی بۆ دروست بكرێ، بەبوون و نەبوون بەخۆشی و ناخۆشی بەخواست و بێ خواست لە هەموو ئەگەرەكانیشدا بەدۆڕاوی لێی دەردەچێ. كەس نازانێ ئەمە چۆن چارەنووسێكە و تا كەی بەم جۆرە بەردەوام دەبێت؟
لەهەر كوێوە دەست پێ دەكەی گەلێك چارەنووسی لە بەردەم هەڕەشەی جۆراوجۆری ناوخۆیی و نێودەوڵەتیدایە. گەلێك بۆ هەمیشە بێ دۆستە و هەموو ئەوانەشی بە دۆستیان دەزانێ جگە لە كۆمەڵێك بەرژەوەندیخوازی تێرنەخۆر هیچی تر نین. مێژوو هەرگیز لاپەڕەیەكی سپی بەناوی كوردەوە تۆمار نەكردووە، ئەوەی بەرچاو دەكەوێت خوێن و لاشە و ئاگر و كاولكاری و تاڵان و…. تد.
ڕۆژ دوای ڕۆژ سزاكان قورستر دەبن، ئەو سزایانەی لە پای هیچ بەسەر گەلێكدا كە تاكە تاوانی خۆشباوەڕییە دەسەپێنرێ. گەلێك كە هەموو كەس پێی دەوێرێت!
بیرمەند و سەركردەی كورد عەبدوڵا ئۆجەلان دەڵێت: كوردبوون شانازییە هەڵهاتن لێی نامەردییە. ڕەنگە ئەمە تاكە هۆكار بێت تا ئێستە وای كردووە كورد بمێنێت و لەسەر كوردبوونی خۆی سوور بێت، ئەگەر نا هەر گەلێكی تر لە جێی كورد بووایە، دوای ئەو هەموو خەباتە بەردەوام و تاقەتپڕووكێنە بەئامانج نەگەیشتایە، دوور نەبوو ئێستە ناسنامەی خۆی لە دەست بدایە.
لەگەڵ دەركەوتنی هەر ئاسۆیەكی نوێدا مرۆڤ ئومێدێكی نوێی لە دایك دەبێت، بەڵام مرۆڤی كورد خەمێك دەخاتە سەر خەرمانەی خەمەكانی. هەر ساتە و بە ئازاری بیركردنەوە لە كێشەیەكی تری دەست كردەوە دەناڵێنێت. گەلێك ڕەنگە ڕۆژێك ئاسوودەیی لەناو دەفتەری یادەوەرییەكانیدا نەنووسیبێتەوە.
ئەوانیتر دوای دروستبوونی دەوڵەتی خاوەن قەوارە و جیاكردنەوە و دابڕینی سنوورە دەستكردەكان بوونە خاوەن سەروەری و هەریەكە و پارچە زەوییەك و كۆمەڵێك بەرژەوەندی بۆ خۆی دابڕی لەسەرگۆی زەوی و بوو بەخاوەنی، بەڵام كورد وەك هەمیشە دابەشكردن و لێك جیاكردنەوە بوو بە بەشی و بۆ زیاتر لە چوار پارچەی بێ خاوەن و بەرژەوەندی پەرتەوازە كرا.
وەك ڕانەمەڕی گورگ لەناوكەوتوو!
لەلایەن كێوە؟
لەلایەن گەلانێكەوە كە لەوەتەی كورد هەستی كردووە خۆیان بە دۆستی دەزانن و لافی ئازادی و مافی مرۆڤ لێ دەدەن.
دابەشكردنی كوردستان تەنیا دابەشكردنێك نییە تاكەكانی كوردی لێك دابڕیبێت و بەس، بەڵكو لێكترازانێكە كاریگەری تەنانەت لە هەستی نەتەوایەتیش كردووە. تۆ بڕوانە كوردی هەر پارچەیەك سۆزێكی ئەوتۆی بۆ پارچەكەی تری نەماوە، بگرە زۆرجار ڕقیان لەیەكتریشە. لەوەش ماڵوێرانكەرتر، لە ناوخۆی هەر پارچەیەكیشدا دەیان پارت و كۆمەڵە و دامەزراوە دروست بوون كە هەموویان پێچەوانەی خواست و داواكارییەكانی گەلی كورد خەریكی دووبەرەكی و خۆخۆرین، هۆی سەرەكیشن بۆ لاوازكردنی ئەو هەستەی كە هەوێنی هەموو شۆڕشێكە، ئەو هەستەی لای تاكی هەر گەلێك نەما ئیتر نابێ چاوەڕێی هیچ پەرچەكردارێكی لێ بكەی لە بەرانبەر ئەو نەهامەتییانەی بەسەریدا دەهێنرێت، لەلایەن هێزە دەرەكییەكانەوە. كورد گوتەنی (دار پوازی لە خۆی نەبێت ناشكێ).
ئەمە بە ئاشكرا لە كوردستان بەدی دەكرێت، هەر ڕۆژە و لەژێر ناونیشانێكدا هەست و مافی گەلێك ئەتك دەكرێ و كەسیش نییە خۆی بە بەرپرس بزانێ! كەسێ نییە چالاكییەكی هەبێ!
ئەوكاتەی ئەمەریكا عێراقی داگیر كرد، لە شارە جیاجیانی عێراق ژمارەیەك سەربازی ئەمەریكایی كوژران، گەلی ئەمەریكا بەدوور لە بەرژەوەندییە تایبەتەكانی حكوومەتی وڵاتەكەیان ڕژانە سەر شەقام و داوای گەڕانەوەی هێزەكانیان كرد، بۆ ئەوەی گیانی ڕۆڵەی نیشتمانەكەیان پارێزراو بێت و خوێنیان لەپێناو كۆمەڵە بەرژەوەندییەكدا بەفڕۆ نەچێت، كەچی گەلی كورد ئەوكاتەی خزێنرایە جەنگێكی خوێناوی نابەرانبەری وەك شەڕی داعش كە بەهەزاران ڕۆڵەی خێر لەخۆنەدیوی شەهید و بریندار بوون، لەپێناو پاراستنی خاك و ئاوی خۆیدا، هیچ هەڵوێستێك بەدی نەكرا. لەوكاتەی ئەو خاكەی خوێنی لەسەر ڕژابوو، هەموو ئەو مافانەی بەدەست هێنرانەوە، بە چەقەنەیەك ڕەوانەی ژێردەستی دوژمنێك كرانەوە كە لەوەتەی هەیە بەسەر خوێنی كوردەوە دەژی!
سەیریش لەوەدایە ئەوكات و ئێستەیشی بەدەمەوە بێت، زۆر كەس ئەو كردەیە بە دەسكەوتێكی گرنگ هەژمار دەكەن و بە سەركەوتنی مێژوویی ناوی دەبەن، بێگومان ئەمەش لە خراپترین كاریگەرییەكانی هەستی حزبایەتی و زاڵبوونیەتی بەسەر هەستی نەتەوایەتیدا كە وای كردووە خوێنی ڕۆڵەكانی نیشتمان لە بەرژەوەنی حزب هەرزانتر بێ.
ڕۆژێك دەست بۆ قووتی خەڵك دەبرێ، ڕۆژێ سنوور دەبەزێنرێ، ڕۆژێ ڕووبەڕووی شەڕ و مەرگ دەكرێتەوە، ڕۆژێ لەژێر دەیان ناونیشاندا زیندەبەچاڵ و كاول دەكرێ، ئێستەیش سەرچاوە ئاوییەكانی لێ دەگیرێتەوە، تا ئەوەی لەڕێی برسیكردن و كوشتن و بڕینەوە تۆزێك هەستی ماوە، لەڕێی تینووكردنەوە بێ ئاگا بكرێت.
كێشەی گەورە ئەوەیە حكوومەتی هەرێم لەسەر كۆمەڵێك سامانی سروشتی خۆڕسك دانیشتووە و تەنیا خەریكی خواردنە و چاوەڕێی تەواوبوونیانە، بێ ئەوەی هەوڵی پەرەپێدان و دۆزینەوەی سەرچاوەی تر بدات، لە كاتێكدا وڵاتان بەردەوام لە هەوڵی دۆزینەوە و بەكارهێنانی سەرچاوەی نوێی وزە و خۆراكدان، بۆ ئەوەی تا زۆرترین ماوە بتوانن خۆیان لە تەنگژە جۆربەجۆرەكان بپارێزن.
تۆ بڕوانە وڵاتانی وەك كەنداو، تەنیا لەبەرئەوەی ژیری بەكار هاتووە لە بنیاتناندا، بیابانێكیان كردووە بە سەوزایی و چەندان دەریاچەیان دروست كردووە كە كورد مەگەر تەنیا بەخەون ئەمە ببینێت، بە مەرجێك هەموو ئەوەی ئەوان كردوویانە هیچی خۆڕسك و سروشتی نین و هەمووی دەستكردن و هەڵكەوتەی جیۆگرافیای خاكەكەیشیان تەواو پێچەوانەی ئەو كارانەیە كە كردوویانە، بەم كارەیشیان وایان كردووە وڵاتەكانیان لەوپەڕی هەژارییەوە بچێت بۆ پێشەنگی وڵاتە بازرگانی و پیشەسازی و گەشتیارییەكان و ئاستی بژێوی و خۆشگوزەرانی دانیشتووانیان تا ئەوپەڕی هەڵكشاوە.
هەڵكەوتەی جیۆگرافیای هەرێمی كوردستان وەك ئەوە وایە خودا تەنیا بۆ بەرهەمهێنانی وزەی خۆراوجۆر دروستی كردبێت، لەهەر كوێوە دەڕوانی سەرچاوەی خۆڕسك و سروشتی زۆر و زەبەنە كە تەنیا پێویستی بە كاركردن و كەمترین تێچوونە تا زۆرترین وزەی لێ بەرهەم بهێنرێت. ڕاستییەكەی دەتوانرا و ئێستەیش درەنگ نییە بەدەیان و سەدان بەنداوی بچووك لە سەرجەم گوند و شار و شارۆكەكانی كوردستاندا دروست بكرێت كە هۆكارن نەك بۆ دوورخستنەوەی تەنگژەی ئاو، بەڵكو بۆ زیادبوون و بەكارهێنانی ئاویش وەك سەرچاوەیەكی فشار دژ بە دەرودراوسێ، چونكە كوردستان لە سەرجەم ناوچەكانی ڕێژەیەكی باش باران دەبارێت كە تەنیا گلدانەوەی پێویستە، بەمەش چەندە ڕێژەی ئاوی سەرزەوی زیاد دەكات، ئەوەندەش بەسوودە بۆ ئاوی ژێرزەوی و ژیانەوە هەزاران كانی و چەم مێرگی بێ ئاو كەوتوو. ئەمە بێ لە سوودە لەبن نەهاتووەكانی لە بوارەكانی كشتوكاڵ و ئاودێری.
ئەوكات ئەو تەنگژە ئاوییە دەستكردانەی لەمڕۆدا كوردی پێ دەترسێنن، باری گرانی دەكەوتە سەرشانی عێراق و كوردیش دەیتوانی ئەم هەلە وەك باشترین كارتی فشار دژ بە حكوومەتی ناوەند و دراوسێكانیش بەكار بهێنێت و زۆرترین مافیان لێ وەدەست بهێنێت. بەڵام ئەوەی تا ئێستە لە كوردستان بیری لێ نەكراوەتەوە و هەوڵی بۆ نەدراوە، بەكارهێنانی سەرچاوە ناوخۆییە سروشتییەكانە و بەردەوام حكوومەت وەك كوێری بەر مزگەوت چاوەڕوانی سۆز و بەزەیی دەرەوەیە.
كەمن ئەو گەلانەی نیوهێندەی كورد تاقی كراونەتەوە، كورد ئەو گەلەیە هەر كەس هەڵدەستێ و بۆ هەرچی پێی خۆشە تاقی دەكاتەوە .سەیرە دەبێ ئەوان مرۆڤی ئەم نیشتمانە بەچی تێگەیشتبن! ئەی كەسێك بۆ نییە بە هاواریەوە بێت؟ هیچ میلەتێك هێندەی كورد دوژمنی نییە، كەچی خۆی بەدوژمنی كەس نازانێت.
كورد وەك منداڵی بەچەترسێنكراو و كوردستان وەك گوندی فرەكوێخایە، هەمیشە ئەو گەلانەی وەك كوردن پێش هەموو شتێك كێشە ناوخۆیییەكانیان چارەسەر دەكەن، ئەوسا سینگ بە بەر تیری دوژمنەوە دەنێن، كەچی كورد هەناوی بەدەست كێشەوە بووە بەخوێن و چاوەڕێی چارەسەری دەرەكی و نێودەوڵەتییە. بۆیە تا هەستی پاشكۆبوون لە خوێنی تاكی كورددا هەبێت و دراوسێیەكانی كورد هەوڵی بە پاشكۆكردنمان بدەن و وڵاتە زلهێز و بەناو ئازادیخوازەكان ڕۆڵی تەماشاكەر ببینن، ئەوەی پێویستە بیری لێ نەكرێتەوە ئازادییە.