شەماڵ نووری
پشێویی و نائارامی ناوخۆ بەهۆی حزبەكانەوە، تەواوكەریی ئەو بێسەروبەریی ئابووری و بێ پلانییە بوو كە زیانی گەورەی بە ئابووری كوردستان گەیاند، واتا ماڵ خۆی لەخۆی نەبوو میوانیشی هاتووەتە سەر. زیانەكانی ئەم بێسەروبەرییەی حزبەكان تەنیا حكوومەتێكی قەرەباڵغی بنكەفراوانی لێ نەكەوتووەتەوە، بەڵكو كولتوور و داونەریتی دوور لە نیشتمانپەروەریی و نەتەوەیشی بەدوای خۆیدا هێناوە و شانازی بە كۆیلایەتی و جاشایەتی و سووكایەتی بە ئاڵاو سەربەخۆییشەوە دەكرێت.
دووبەرەكی ناوخۆ و رق و قینی كۆنی حزبایەتی، تەنیا هانی حكوومەتێكی تایفی وەك عێراقی نەدا بۆ ئەوەی بودجەی كوردستان ببڕێت، بەڵكو هانی ئاغاكانی تاران و سوڵتانەكانی توركیایشی دا ئاسمانەكەمان لێ دابخەن. پرسەكە لە ئابووریدا بۆ هاوكێشە نێودەوڵەتییەكان و دیپلۆماسیی و سیاسەتی نێودەوڵەتی و ویست و خواستی هاوپەیمانان ناگەڕێتەوە، بەقەد ئەوەی بۆ هاوكێشەیەكی ناوخۆ دەگەڕێتەوە كە ئابووری لەم هەرێمەدا بێ ساحێبە و پشتی بەقەدەر بەستووە، ئەوەتا ئەگەر بەهای نەوت بەرز بێت وەزعمان باشە و نزم بێت لەوپەڕی خراپیدایە، باران ببارێت ساڵێكی خۆشە و نەبارێت وشكەساڵییە.
ئەگەر ناوماڵی خۆمان رێك بێت و داهات و پارە بەهەدەر نەدرێت، بەهیچ شێوەیەك مالیكییەك لە عێراقێكی گەندەڵ و قەرزاردا كە لە شەڕی داعشدا نیوەی خاكەكەی لە دەست دابوو، ناوێرێ بودجەكەمان ببڕێت. هەر چۆنێك بێت كاتێك سیولەی نەختینەیی لە بانكەكانی سلێمانی نەما و دواتر پەتاكە گەیشتە هەولێر و دهۆك و كەوتینە ناو تەنگژەوە، هەزار و یەك پاساومان بۆ هێنایەوە، شەڕی داعش و هاتنی ئاوارە و دابەزینی بەهای نەوت و بڕینی بودجە، راستە ئەم هۆكارانە لە تەحەمولی حكوومەتە دەوڵەمەند و بەهێزەكانی دنیاشدا نییە، بەڵام خۆ ئێستە زۆر لەو پاساوانە نەماوە، كەچی پاشەكەوت هەر ماوە و حكوومەتەكەی عێراقیش لەهەر كاتێكدا دامەزراو بەهێز بووەوە، دووبارە هەڕەشەی بڕینی بەشە بودجەی كوردستان دەكات و تەنگژەكە بەتوندی سەر هەڵدەداتەوە.
كێشە پڕ لە مەترسییەكانی عێراق و تیرۆر و گەندەڵی و ململانێی توندی مەركەز لەگەڵ هەرێمێكی لاوازدا، هەمووی كۆمەڵە مینێكی شاراوەیە بە ڕووی ئابووری عێراق و كوردستاندا دەتەقنەوە، بەتایبەتی دوای ئەوەی عێراق لە لاسایكردنەوەی ئەزموونی فەقێ شكستی هێنا، دوای ئەوەی خۆیشی نەبووە خاوەنی ئەزموونێكی تایبەت بەخۆی، تەنانەت كەمبوونەوەی كڕیاری نەوتی ئێران وا دەكات ئەو وڵاتە پێویستی بەوە نەبێت نەوت لە كەركووكەوە بۆ وڵاتەكەی ببات.
لە غیابی ئەدەبیاتی ئەخلاقدا ئەستەمە بتوانرێت كۆتایی بە ئاژاوە و ئاشووبی حزبانە بهێنرێت و ئەو یەكڕیزییە بێتە دی كە خەڵكی چاوەڕوانی دەكەن، چونكە لەناو هیچ وڵات و نەتەوەیەكدا مومكین نییە هەموو ئاراستە و ئایدیۆلۆجیاكان لەسەر یەك مێز كۆ ببنەوە، بێ ئەوەی چەقێكی بەهێز كۆیان بكاتەوە و بەدەوروی خۆیدا بیانسووڕێنێتەوە.
لەسەر ئاستی نێودەوڵەتیشدا ئەمەریكایییەكانیش خاوەنی دنیابینییەكی روون نین بۆ چارەسەركردنی كێشەكانی نێوان هەرێم و ناوەند، تەنانەت زۆربەی جار توێژەرانی سیاسەت بەگومانەوە دەڕواننە ئەوەی ئەمەریكا بیەوێت عێراق سەقامگیری و ئارامی بەخۆوە ببینێت، چونكە لە روانگەی بەرژەوەندیی ئابووریی خۆیەوە ئەم ئەگەرە زۆر نزیكە لە راستییەوە، بەو پێیەی عێراقێكی ناسەقامگیر و نائارامی پڕ لە ئاشووب، بازاڕی فرۆشتنی چەك و جبەخانەی ئەمەریكا گەرمتر دەكات و پاساوی مانەوەی هێزەكانی ئەو وڵاتە لە عێراقدا زیاتر دەكات و دەسەڵاتەكانی كۆماری ئیسلامیی ئێران لە عێراقێكی زۆرینەی شیعەدا كەم دەكاتەوە.
هەر چۆنێك بێت، لەناو راپۆرتەكانی ئەمەریكادا پرۆسەی سیاسی لە عێراق و كوردستان جۆرە جیاكردنەوەیەكی پێوە دیارە، بۆیە دەبێت دووبارە چاوخشاندنەوە بە پەیكەری ئابووری و بەڕێوەبردنی ئابووریدا بكرێتەوە و لە چاوەڕوانی گۆدۆدا نەبین و چواربارە خۆمان بخەینە ناو سەبەتەی رەحم و بەزەیی قەومچێتی و مەزەوییەكانی بەغداوە.