ئێمە هێشتا لە قۆناغی پێش نەتەوەبوونداین، نیشتمانیش تا ئەم چركەساتە، دیل و داغانی نەبوونی پڕۆژەی نەتەوەسازییە. كوردبوون هێشتا لە قۆناغی هەست و كەفوكوڵدایە و نەبووەتە هۆشیاریی ناوكۆیی.
من، تۆ و ئەو، با هەر هەست بكەین كوردین، بەڵام ئەگەر ئەم كوردبوونەمان نەبێتە هۆشیارییەك كە بەهۆیەوە بتوانین بازنەی تیرە و خێڵ، حزب و ئاین تێپەڕێنین. هۆشیارییەك وامان لێ بكات بوێریی ئەوەمان نەبێت بەهۆی هەڵەی فڵان سەركردە و خەوشی فیسار حزب، داخی دڵ و تووڕەیی خۆمان بە نەتەوە و نیشتمان، بە مێژوو و سەروەرییەكانی، بە سیمبۆل و قوربانیدانەكانی بەتاڵ نەكەینەوە و بەسەر هەرچی پیرۆزییەكانی نەتەوە و نیشتماندا هەیە نەڕشێینەوە، ئەوا هەر لەم دۆخی چەقین و خۆخۆریی و ژێردەستەییدا دەمێنینەوە.
بۆ پێگەیشتن و گەشەكردنی كوردبوون، پێویستیمان بەهۆشیاری و وەبەرهێنانە لە یادەوەریماندا.
تۆ سەیركە، مرۆڤی كورد لەسەر حزب و ئایدیۆلۆجیاكەی، لەسەر تیرە و خێڵەكەی، لەسەر ئاین و مەزەوەكەی، لەسەر گوند و گەڕەكەكەی، ئامادەیە خۆی بە كوشت بدات و بكوژێت، بەڵام كە باسی كوردبوون و سەربەخۆیی دێتە پێش، ئامادەی هیچ قوربانیدانێكی تێدا نییە.
نەك هەر ئەوە، بگرە كاتێك گوایە لە خراپیی حوكمڕانیی ناڕازییە، دۆ و دۆشاو تێكەڵ دەكات و بە دار و بەردی نیشتماندا، بە شكۆی نەتەوەیدا، بە ئاڵا و هەرچی پیرۆزییەكانی هەیە، دێتە خوار و بیری دەچێت نەتەوە لە سەركردە و حوكمڕان، نیشتمان لە حزب و دامەزراوەكانی تر، زۆر باڵا و پیرۆزترن.
من باسی كوردبوون دەكەم، وەك بوون و شوناس و تایبمەندیی جیاواز لە بوون و شوناسە ئیتنییەكانی تر، وەك یادەوەریی هاوبەش، نەك كوردایەتیی كە جۆش و خرۆشێكی بارگاوی بە گوتاری حزبی و ئایدیۆلۆجییە.
تۆ لێ ڕامێنە، تەنانەت لە یادی كۆست و كوشتوبڕ و كارەساتەكانیشدا، نەك هەر وەك حزب و گرووپی سیاسی، تەنانەت لەسەر ئاستی كۆمەڵ و ڕای گشتی، سفرەی كۆژانێكی هاوبەش كۆمان ناكاتەوە.
ساڵوەگەڕی كیمیابارانكردن دێت، جگە لە هەڵەبجە، وەرتێ و سێوسێنان و بالیسان نابینین.
یادی پرۆسەكانی ئەنفال دێت، گەرمیان دەبێ بە تەنیا بۆ خۆیان بگرین، بارزان بۆ خۆیان شین بگێڕن، بادینان بە تەنیا نووزەی بێت و كەس نایبیستێ. فەیلییەكان هەر هیچ كە پێش هەمووان جینۆساید كران، كەس لە زەینیشیدا نەماون. ئەوە هەر هیچ كە لە جینۆسایدكردنی ئێزیدییەكاندا، بە ئاشكرا نا، بەڵام لە ناخەوە و لەژێر لێوەكانیاندا، زۆرینەی هەرە زۆری كوردی مسوڵمان و بەتایبەتی گرووپە سیاسییە ئیسلامییەكان، خەریك بوو لە خۆشیاندا باڵ بگرن.
هەتا ئەم یادەوەرییە بریندارە هاوبەشە كۆمان نەكاتەوە، تا كورد و كوردستانیبوون نەبێتە هۆشیاریی ناوكۆیی (دەستەجەمعی)، هەتا ژەهری عێراقچێتیی لە خوێنمان دەرنەكەین، هەتا سوپاسگوزاری شوێنكەوتەیی ئەم و پاشكۆیی ئەو و سەری ڕەزامەندیی برا بچووكیی بۆ ئەم و ئەو بلەقێنین، نەتەوە و نیشتمانسازیی، خەونێكی نەزۆكە.
كوردێك كە لەخۆوە كورد بێت و ئەو لەخۆوە كوردبوونەیشی لە هەست و نەست و ئاگایی و هۆشیارییەوە بێت، گاڵتەی بە شەڕەقۆچی حزبی و ئایدیۆلۆجی دێت و ناچێتە ژێرباری ململانێی سەقەتی سیاسیی هێز و گرووپەكان و ئەوە ناكاتە بیانووی خۆدزینەوە لە بەرپرسیارێتیی لە ئاست ئەرك و پابەندییە ویژدانی و مۆڕاڵییە نەتەوەیی و نیشتمانییەكانی.
بۆ ئەوەی وەك كورد و كوردستانیی بێینەوە ناو ڕەوتی ڕاستەقینەی مێژوو، دەبێ خۆمان لە فارگۆنەكانی حزب و خێڵ و ناوچەگەریی و شارچێتیی ئەو شەمەندەفەرە شەقوشڕە فڕێ بدەین كە سەدان ساڵە لە شكستێكەوە ڕادەستی شكستێكی ترمان دەكات و لە هەڵدێرێكەوە بە خەرەندێكی ترمان دەسپێرێت.
لەم وێنەیەدا كە دامناوە، من و خوشكەكەم بە ڕەنگپەڕیوی لە باوەشی دایكم و ڕەوانشاد باوكمداین، ساڵی 1975 لە ئۆردوگای زێوەی ئێران لە ئاوارەیی.
وێنەكە نموونەیەكی زۆر سادەی ناو یادەوەریی هەموومانە، هەریەكە لە ئێمە دەیان وێنەی وا و زۆر پڕ لە ناسۆرتریش لەناو ئەلبوومی یادەوەرییە بریندارەكانیدا هەیە.
ئەم وێنەیە و سەدان و هەزاران و ملیۆنان دیمەن و گرتەی تر كە لە ئەرشیفی هەمووماندان هەن، پێمان دەڵێن تەنیا لەسەر شوناسی كوردبوون، لەسەر خەباتكردن و قوربانیدان لەپێناو مسۆگەركردنی شكۆی نەتەوەیی و سەروەریی نیشتمانیی وەك مافێكی سروشتی و یاسایی هەر نەتەوەیەك، 100 ساڵ زیاترە بەسەر پشتی كۆچ و ئاوارەییەوەین، دەگیرێین و ئەشكەنجە دەدرێین، تیرۆر دەكرێین و لە سێدارە دەدرێین، ئەنفال و جینۆساید دەكرێین، ژینگە و ژیان و ئاواییەكانمان خاپوور دەكرێن، كانی و جۆگەلە و چەم و ڕووبارەكانمان كوێر دەكرێنەوە و ژەهراوی دەكرێن، كەچی (پەشێو) گوتەنی، ئێمەی كورد هێشتا "شەڕمانە لەسەر كورتیی و درێژیی مووی كلكی وڵاخ".
لەناو ئەم هەموو چەرمەسەریەیدا، ستەمی دوژمن و داگیركەر لەولا بوەستێ، ئەوەتا تا ئێستەیش هەندێ زڕە ڕۆشنبیری كورد كە لە هەندەران لە گەرم و نەرم دەخۆن و دەخەون و جوامێریی ئەوەیان نەبووە و نییە، لە دوای ڕاپەڕینەوە بۆ تەنیا ڕۆژێك بێن و سەختییەكانمان لەگەڵ بەش بكەن، نەك هەر لە ئەكاونت و پەیجەكانی تۆڕەكانی سۆشیال میدیا بە كوردبوون و بیری نەتەوەییدا دەڕشێنەوە و شاباشی عێراقچێتیمان بەسەردا دەكەن، بەڵكو لێرەیش هەندێ ڕۆژنامە و گۆڤار و پەیجی ڕووزەرد، ڕەواج بەو ژەهرەیان دەدەن و هۆشیاریی نەوەكانمانی پێ كوێر دەكەن.
هاوكات لێرەو هاوشانی ئەو بارەبەرانەی عێراقچێتیی هەندەران، كۆمەڵێك زڕە نووسەر و ڕۆژنامەنووسی دەرباری عێراقچێتیی، ئاو دەكەنە ئاشی عرووبە، بۆ ئەوەی عێراقچێتییەكەیان لێ خۆشتر بێت و كوڵی دڵیان دابمركێ و چێژی زیاتر لە گرگنی و سەركزیی خۆیان ببەن. ئاخر ئەگەر بچووكیی و سەركزیی نەبێت، تۆ كە گوایە ڕقت لە حزب و حوكمڕانی كوردییە، ئیتر بۆ لە پاڵ ئەوە، بە بیری نەتەوەیی و باوەڕی سەربەخۆییخوازیدا دەڕشێیتەوە؟
ئێ خۆ هیچ حزبێكی كوردستان نەتەوەیی نییە و نوێنەرایەتیی بیری نەتەوەیی (كوردبوون) ناكات، وەك چۆن هیچیان عەلمانی نین و خەڵكی ساویلكە و ئیسلامییە پۆست خەلافەتچییەكان، بوختانیان پێ دەكەن.
بەداخەوە مرۆڤی ئەم سەردەمە، ڕاستییەكەی كوردە بۆرەی خۆمان، نایەوێ ڕاستییەكان بزانێت، نایەوێ لەگەڵیدا ڕاشكاو بیت، نایەوێ بە ڕۆشنی قسەی بۆ بكەیت. كەی بە درۆ بە ڕوویدا پێكەنیت، بە درۆ دڵت دایەوە، بە درۆ پەسن و ستایشت كرد، زیاتر دەچیتە دڵیەوە.
پێی دەڵێی یارۆ، ڕاستە زۆربەی كات مرۆڤ سەری برینەكانی بە چەقۆی تریقانەوەیەك دەبڕێت، بەڵام هەموو كەسێك دەبێ لە چركەساتێكدا ئازارەكانی لەناو گریاندا وەشێرێ، كەچی ئەو تەقەی سەری دێت.
سەیرە، منیش تێناگەم بۆچی و تاكەی وا دەبێ یا ڕەب، كورد لە ئاستی جەستەیی و دەروونی و ڕۆحی و ویژدانیدا، ئاوا قەستەسەری یەكتر و تینوو بە خوێنی شكاندنی یەكتر بن؟
(مام هێدی) گوتەنی:
هێندی دیومە، ڕۆژێ تورك و ڕۆژێ عارەب دەمكوژێ
ڕۆژێ فارس دێ بە فەتوای دین و مەزهەب دەمكوژێ
گەر لەسەر ئەو بستە خاكەم، هەرچی دێت پێمدا دەدا
كوردەكەی خۆم چی دەوێ؟ ئەو بۆچی یا ڕەب دەمكوژێ؟