(١)
ناسنامە و بەرگریكردن لە ناسنامە یەكێكە لە پرسەكانی دنیای ئەمڕۆ! یەكێكە لە تەوەرەكانی ململانێ لە پێوەندییە نێودەوڵەتییەكان. دیارە ئەمەریكا و توركیا وەك دوو یاریزان، وەك دوو یەكەی خاوەن هێز و رابردوو بە قووڵی و بە چڕی لەسەر ناسنامە و چۆنیەتیی پاراستنی ناسنامەكەیان لە ناكۆكی و دژیەكی و ململانێدان! ئەمەریكا ناسنامەی سیاسەتی دەرەوەی خۆی لەسەر كۆمەڵێك بەها و رێسا و پێوەر داڕشتووە و پارێزگاری لێ دەكات! توركیا بڕێكی گەورەی ناسنامەی سیاسەتی ناوەكی و سیاسەتی دەرەوەی وڵاتەی گرێ داوە بە چەمكی ئاسایش و سنوور و پاراستنی چوارچێوە و نۆرمە ناوخۆییەكانی! دیارە ئەم دوو ناسنامەیە ئێستە دژبەیەك كار دەكەن، دژبەیەك دەجووڵێن و بەرەنگاری یەكتر دەبنەوە! لە زۆربەی دۆخەكاندا سیاسەتی دەرەوەی ئەم دوو وڵاتە لە دوای سەرهەڵدانی دەوڵەتی ئیسلامی لە عێراق و شام، هیچ زمانێكی سیاسی و ستراتیجی هاوبەش بەیەكەوەیان نابەستێتەوە. زمانی سیاسی واتە چۆن دوو ئەكتەری سیاسی لە ڕووبەرێكی جیۆگرافی دیاریكراو، لەدەرەوەی سنوورەكانی خۆیان خەیاڵ و بنەمای هاوبەش دابڕێژن، بەیەكەوە كار بكەن و بڕیار بدەن! ئەم مۆدێلە لە بیركردنەوە لە سیاسەتی دەرەوەی بەلای توركیای سەردەمی ئەردۆغاندا نامۆیە، جێی قبووڵ و كارپێكردن نییە! بەتایبەت لە پانتاییەكی وەك سووریا كە پڕە لە ئەكتەری نێودەوڵەتی و هەرێمی و ناوخۆیی جیاواز و دژبەیەك! ئەمەریكا تا ئێستە كوردانی رۆژئاوای كوردستان وەك هاوبەش، وەك دیفاكتۆ و باڵانسی هێز سەیر دەكات. ئەم شێوە بیركردنەوەیە بەلای توركیاوە دژ بە ناسنامەكەیەتی! دژ بە پایە و بنەمای مێژوویی حوكمڕانی وڵاتەكەیەتی. پێ دەچێت توركیا ترسی لەوە هەبێت ئەمەریكا كار بۆ سەرخستنی ناسنامەی كوردی بكات بەسەر ناسنامەی تورك و رەگەزەكانی، بونیادەكەی.. هتد هەریەك لە (دۆناڵد تڕەمپ و ئەردۆغان) لە پەراوێزی لووتكەی "جی ٢٠" یەكتریان بینیوە! گفتوگۆیان كردووە، لەبارەی داهاتوو و چۆنیەتیی داڕشتنەوەی پێوەندییەكانیان بیروڕایان گۆڕیوەتەوە. پێ دەچێت بەشێكی ئەم یەكتربینینە پاڵنەرەكەی دژیەكی ناسنامەی ئەو دوو وڵاتە بێت.
(٢)
دۆناڵد تڕەمپ لە مانگی تەمووزدا سەردانی توركیا دەكات. دیارە كڕۆك، وێنە، تێما، باكگڕاوند و پاڵنەری هەموو ئەم سیستمی پێوەندییەی نێوان ئەمەریكا و توركیا؛ پرسی بونیادی سەربازی و جیۆپۆلەتیكی توركیایە! رووسیا لەدوای رووداوەكانی جۆرجیای ساڵی ٢٠٠٨ەوە دەیەوێت لە خۆرهەڵات و ناوچەكەدا ئامادە بێت! خاوەن پڕۆژە و خەیاڵ و گەڕانەوەیە! گەڕانەوە بەمانای ئەوەی چۆن لەرێی بونیاد و یەكەی جیۆپۆلەتیكی تازەوە و ببیت بە خاوەن سنوور، باڵایی و بڕیار لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا.
رووسیا كار بۆئەوە دەكات لەڕێی پڕۆژەی [ئوڕاسیا]وە كە (ئەلێكسەندەر دووگین) دیزاینەریەتی وڵاتانی ئاسیای ناوەڕاست و بەشێك لە وڵاتانی تری خۆرهەڵاتی دەریای سپی بلكێنێت بە بونیادی جیۆپۆلەتیكی رووسییەوە! دیارە ئەم پرۆسەیە، ئەم خەونە ستراتیجییە پێویستی بە دوو یەكەی وەك ئێران و توركیایە! ئێران و رووسیا یەك حیكایەت، یەك ركابەر، یەك چوارچێوەی سیاسی بەیەكەوەیان دەبەستێتەوە؛ بەڵام دۆخەكە بۆ توركیا ئاڵۆز و فرە مانا و پڕ لە سەركێشییە! توركیا لەڕووی بونیاد، مێژوو، رابردوو و ململانێكانی سەر بە دنیای ئەمەریكی و رۆژئاوایە! سەر بە بەها و نۆرم و پەیكەری سیاسی و سنوورەكانی خۆرئاوایە. ئەردۆغان دەیەوێت ئەو پاڕادیمە بگۆڕێت! دەستكاری بكات و دایبڕێژێتەوە.
ڕاستییەكەی ئەردۆغان دەیەوێ دابڕانێك لەنێوان توركیا و وڵاتانی خۆرئاوا دروست بكات! دیوارێك لە نێوان توركیا و رابردووەكەی بونیاد بنێت. رووسیا ئەم دۆخە بە هەل دەزانێت؛ بەدەرگەی سەرەكی نۆژەنكردنەوەی جووڵە، ناسنامە، پەیام و رۆڵی خۆی دەزانێت. رووسیا دەیەوێت لەڕێی ناسنامەیەكی سەربازی و جیۆسیاسی هاوبەش لەگەڵ توركیا لە پێوەندیدا بێت و هێز بەرهەم بهێنێتەوە! ئەم خواستەی رووسیا بە ئاشكرا لە سووریا دیار دەكەوێت كاتێك رێ بە توركیا دەدرێت بۆ ئامادەبوون و رۆڵگێڕان (عەفرین و ناوچەكانی تر)! ئەم پڕۆژە بیرلێكراوەیە بۆ ئەمەریكا جێی ترس و دڵەڕاوكێیە! ئەمەریكا نیگەرانە لەوەی پێوەندی رووسی-توركی ببێت بە پێوەندییەك بونیاد، بەها، ناسنامە و جیۆپۆلەتیك بەیەكەوەیان ببەستێتەوە. لە دۆخی تەكتیكبوون و كاتیبوون دەربچێت.
ئێستە وێنەی زاڵ لە كێشەی نێوان ئەمەریكا و توركیا پرسی سیستمی بەرگری، كڕینی S-400 و دەرچوونە لە بونیادی سەربازی ئەمەریكی، بەڵام ئەوە تەواوی چیڕۆك و ململانێكان نییە. ئەمەریكا ترسی لەوە هەیە رووسیا و توركیا بونیادە جیۆپۆلەتیكییەكەیان تێكەڵ بەیەك بكەنەوە! هەردوولا خەونی گەڕانەوەیان هەیە بۆ رۆژهەڵات، گەڕانەوە بۆ نوستالیجیا و سنوورەكانی ئیمپڕاتۆربوون! ئەمەریكا لەوە دەترسێت توركیا و رووسیا بەیەك فۆڕمی سەربازی، یەك خەونی سیاسی بۆ ناوچەكە، یەك فۆرم لە بەرگریكردن و مانەوە، یەك جیۆگرافیای سیاسی جووڵە بكەن و بڕیار بدەن! رۆڵی ئەمەریكا سنووردار بكەن! گۆڕانی ناسنامەی سەربازی توركیا جێی ترسە بەلای ئەمەریكییەكانەوە، توركیا لە رابردوو پۆلیسی ئەمەریكا بووە! پاسەوانی ئەمەریكا بووە!
پێ دەچێت تڕەمپ لەرێی بژاردەی سووریاوە ئەردۆغان كەمێك لە رووسیا دوور بخاتەوە! دیارە ئەمەریكییەكان ئیستە نایانەوێت ئێران و توركیا هاو-ناسنامە و هاو-خەیاڵ و ستراتیج بن. رووسیا دەیەوێت لەڕێی ئەم دوو یەكەیەوە [ئێران و توركیا] ئەمەریكا بێ جووڵە بكەن! بەتایبەت لە جیۆگرافیای سیاسی سووریا كە رووسیا بە قووڵایی ستراتیجی خۆی دادەنێت. گٶڕانی ناسنامەی توركیا وەك هێزێكی هەرێمی، وەك خاوەن ژێرخانی سەربازی خۆرئاوا؛ دەرگەیەكی گەورە لە ململانێ، رووبەڕووبوونەوە، دەورەدان، سزا و هێرشی سنووردا لە نێوان ئەكتەرەكان دەكاتەوە. پێ دەچێت ئەم ئایندە پڕ لە مەترسییە بەتەواوی بیری لێ كرابێتەوە لەلایەن ئیدارەی تڕەمپەوە.