ناسیونالیزم و تاراوگە

کۆچ و ژیانی‌ تاراوگە هەر تەنیا لایەنی‌ نەرێنی‌ نییە، یەکێک لە سوودە گرنگەکانی‌ بەتایبەت بۆ گەورەترین نەتەوەی‌ بێ دەوڵەتی‌ رۆژهەڵاتی‌ ناوەڕاست کە کوردە، بریتییە لە ناساندنی‌ بە نەتەوە و خەڵکی‌ تر لە وڵاتان و تێکەڵاوی‌ لەگەڵ کولتوورە جیاوازەکان. ئەمەیش لە دوای‌ بەهێزبوونی‌ شەپۆلەکانی‌ بەجیهانیبوون و فرەوانبوونی‌ کەناڵەکانی‌ بە تایبەت لەڕووی‌ پێشکەوتنی‌ تەکنۆلۆجیاوە کە ئێستە بە ئاسانی‌ دەتوانرێت پێوەندی‌ ببەسترێت و وابەستەی‌ ناسیونالیستی‌ دروست بکرێت. 

ئەمە لەڕووی‌ سیاسییەوە لە جیهانی‌ نوێدا بە هێزی‌ نەرم ناو دەبرێ. هێزێکی‌ ناسیونالیستی‌ نەرم و میانڕەو، لەپێناو مانەوە و هەنگاوی‌ یەکگرتوو بۆ داهاتوویەکی‌ رۆشن. 
هەرێمی کوردستان نموونەی‌ سەرکەوتووی‌ ئەو سیاسەتەیە و پارچەکانی‌ تر دەتوانن سوود لەم ئەزموونە وەربگرن. بەهۆی‌ ئەو بارودۆخە جیۆپۆڵەتیکییەی‌ نەتەوەی‌ کورد تێی کەوتووە، ئەوەندەی‌ بەهێزی‌ مەدەنی‌ و یەکگرتوویی‌ توانراوە دەستکەوت هەبێت، نیوئەوەندە بە لوولەی‌ تفەنگ بەدەست نەهاتووە، لەبەر ناهاوسەنگییەی‌ هێز لەگەڵ هێزەکانی‌ بەرانبەر.

ئەگەرچی‌ وا پێشان دراوە کە خەڵک لەبەر ناداپەروەری‌ و نایەکسانی‌ و هەژاری‌ کۆچ دەکەن، ئەمەش وا لێکدراوەتەوە کە دواجار ئەم کوردانەی‌ تاراوگە پاڵپشتی‌ هەرێمی‌ کوردستان و پرسی‌ کورد ناکەن، بەڵام بەپێچەوانەوە دەزانین بارودۆخی‌ کۆچ چۆنە و لەبەرچی‌ بووە، بۆیە ئێمە لێرەدا باس لەم بابەتە ناکەین، بەڵام لە کاتی‌ ریفراندۆم بینیمان چۆن هەستی‌ ناسیونالیستی‌ تاکی‌ کورد بەرز بووەوە و پاڵپشتی‌ هەرێمی‌ کوردستانیان کرد. کەمپینە گەورەکانی‌ کوردانی‌ ئەڵمانیا و ئەمەریکا و هەندێک وڵاتی‌ تر بۆ ریفراندۆم و پرسە نەتەوەییەکانی‌ تر، ئارگیومێنتی‌ ئەم بۆچوونەن. 

بۆیە گرنگە بایەخی‌ زیاتر بەم پرسە بدرێت و تەنیا لە چوارچێوەی‌ کۆڕ و و کۆبوونەوە و کۆنفراسدا قەتیس نەبێت، چونکە کورد دەتوانێت سوود لەم سەرمایە سیاسییە مرۆییە گرنگە وەربگرێت، لەبەرئەوەی‌ سەتان هەزار کوردی‌ تاراوگە بە ئەزموونەكانیان، توانای‌ روشنبیرییان، داهات و سەرچاوە داراییەکانیان، پێوەندی‌ و تێکەڵاوییان، دەتوانن لۆبی‌ بەهێز بکەن لەسەر نەتەوە و دەوڵەتان بۆ پرسەکانی‌ بە جینۆسایدندنی‌ کۆمەڵکوژی‌، کیمیاباران، ئەنفال، دەربەدەری‌ و تەعریبی‌ کورد، یان بۆ پشتگیری‌ پرسی‌ کورد لە هەرێم و پارچەكانی تر.

دەستکەوتی‌ گەورە بەبێ هەوڵدان و قوربانی‌ بەدەست نایەت. ئەم نەوەیەی‌ ئێمە دەبێ پێشمەرگەئاسا خەباتی‌ مەدەنی‌ بکات لەپێناو زیندوهێشتنەوە و بەرەوپێشچوونی‌ دۆزەكەی لە ناوەوە و  لە وڵاتانی‌ دنیا. 

هەرێمی کوردستان بە خوێنی‌ دەیان هەزار رۆڵەی‌ لە ماوەی‌ چەندان ساڵی‌ خەبات لەرووی‌ واقعییەوە دەوڵەتێکی‌ بنیات ناوە و ئێستە پێویستی‌ بە پارێزگاری‌ی، مانەوە و هەنگاوە گەورەکە هەیە، ئەمانەیش بێگومان پێویستی‌ بە لۆبی‌ و پاڵپشتی‌ و خەباتی‌ کوردانی‌ تاراوگەیە بێ جیاوازی‌ پارچەکان، چونکە هەمووان دەزانین باشووری‌ کوردستان بووەتە پەناگە و ئارامگە و دەرفتێکی‌ زێڕین بۆ کوردانی‌ باکور، رۆژئاوا و رۆژهەڵات، لەرووی‌ ئابووری‌، سیاسی‌ و کۆمەڵایەتی‌یەوە و ناکرێت لە جیاتی‌ خزمەتی‌ ئەم کیانە سیاسییە، هەوڵی‌ راکێشانی‌ دەستی‌ داگیرکەر بدرێت، یان کار لەسەر دروستکردنی‌ ناسەقامگیركردنی هەرێم بکرێت. 

دەستپێشخەری‌ سەرۆک بارزانی‌ لەم کاتەدا کە ناوچەکە بە گۆڕانێکی‌ خێرا و مەترسیداردا تێدەپەڕێ، زۆر گرنگە. نکۆڵی‌ لەوە ناکرێت بارزانی‌ سەرمەشق و داینەمۆی‌ ناسۆنالیزمی‌ کوردییە و ئەمەش لەلایەن گەورەترین زلهێزەکانی‌ دنیاوە سەلمێنراوە، وەکو لە چەند رۆژی‌ رابردوودا بینیمان لەلایەن نوێنەری‌ ڤلادمیر پووتینەوە خرایەوە ڕوو کاتێك گوتی، "رووسیا سەرۆک بارزانی‌ وەک پێشەوای‌ نەتەوەی‌ کورد دەبینێ". 

ئەم سیفەتە کاریزمایی و ناسیونالیستییە میانڕەوەی‌ لە سەرۆکدا هەیە، وایکرد لەلا هەولێری‌ پایتەختەوە نوێنەرانی‌ هەر چوارپاچەی‌ کوردستان کۆ ببنەوە و لە مەودوا کار لەسەر یەک گوتاری‌ ناسیونالیستانە بکەن. 

لێرەدا بەهۆی‌ ئەوەی‌ هەرێمی‌ کوردستان پارێزگاری‌ لە سەروەری‌ و هەژمووونی‌ خۆی‌ کردووە، عێراق و وڵاتانی‌ دەوروبەر ناتوانن رێگری‌ لە گقتوگۆی نەتەوەیی‌ و کۆڕ و کۆنفرانسی‌ نەتەوەیی‌ لە هەرێمەكەدا بکەن. ئەمە دەستکەوت و بەرەوپێشچوونێکی‌ گرنگە، چونکە پێشتر تورکیا لەگەڵ سووریا، ئێران و عێراق، هاوئاهەنگی‌ دەکرد بۆ هەر چالاکی‌ و دەستکەوتێکی‌ کوردی‌، بەڵام ئێستە هەرێمی‌ کوردستان بووەتە خاکی‌ هاوبەشی‌ کوردانی‌ پارچەکانی‌ تر. 

کۆنفرانسی‌ رەوەندی‌ کورد لە هەولێر، پەرچەکردارێکی‌ حەکیمانەیە بۆ ئەو هەوڵانەی‌ دەدرێن بۆ لێکترازانی‌ نەتەوەیی‌ لەهەرچوار پارچەی كوردستان، لەپێناو بەرژەوەندی‌ و رق و کینەی‌ کەسیی‌، واتە لە یەککاتدا هەم هەوڵێکە بۆ ئاشتەوایی‌ کوردانی‌ تاراوگە و دەسەڵاتی‌ سیاسی‌ لە هەرێمی‌ کوردستان، هەمیش دەستپێکێکی‌ نوێیە بۆ ئاوێتەبوونەوەی‌ نەتەوەیی‌ و هاوئاهەنگی‌ لە نێوان کوردانی‌ دابەشبووی سەر وڵاتە جیاوازەکان.