ئاگاداربه‌ له‌ به‌كارهێنانی مه‌عجوونی سپیكردنه‌وه‌ی ددان.. زیانی زیاتره‌ له‌ سوودی

:: AM:10:20:13/08/2022 ‌
پسپۆڕانی بواری ددان هۆشدارییان داوه‌ له‌ زیانه‌كانی به‌كارهێنانی هه‌ندێك جۆری مه‌عجوونی ددان، كه‌ له‌لایه‌ن به‌رهه‌مهێنه‌رانه‌وه‌ پێشكه‌ش ده‌كرێت وه‌ك ئه‌وه‌ی بۆ سپیكردنه‌وه‌ی ددانه‌كان دانراوه‌.

زۆرترین شت كه‌ ئه‌م مه‌عجوونانه‌ی ددان ده‌توانن پێشكه‌شی بكه‌ن، سپیكردنه‌وه‌ی كه‌مێك مینای ددانه‌كانه‌
میدیاكانی ڕووسیا له‌ زاری دكتۆر ئانا چاراندا و پزیشكی نه‌شته‌رگه‌ریی ددان ماكسیم كۆپیلۆڤه‌وه‌ ڕایان گه‌یاندووه‌، هه‌ندێك جۆری مه‌عجوونی ددان كه‌ له‌لایه‌ن به‌رهه‌مهێنه‌رانه‌وه‌ پێشكه‌ش ده‌كرێت، وه‌ك ده‌گوترێ سوودی هه‌یه‌ بۆ سپیكردنه‌وه‌ی ددان، ڕاستییه‌كه‌ی ئه‌م كاریگه‌رییه‌یان نییه‌، جگه‌ له‌وه‌ی زیان به‌ مینای ددانه‌كان ده‌گه‌یه‌نن. ئه‌و دوو پسپۆڕه‌ چه‌ند پێشنیارێك له‌سه‌ر به‌كارهێنانی دروستی ئه‌م مه‌عجوونانه‌ ده‌ده‌ن.

به‌ گوته‌ی دكتۆر چاراندا، ئه‌و ڕه‌نگه‌ی به‌رپرسه‌ له‌ ڕه‌نگی ددانه‌كان له‌سه‌ر ڕووی ددانه‌كان نییه‌، به‌ڵكو له‌ ناو تۆڕی بلووری ددانه‌كاندایه‌.

ئاماژه‌ی به‌وه‌ش كردووه‌، "زۆرترین شت كه‌ ئه‌م مه‌عجوونانه‌ی ددان ده‌توانن پێشكه‌شی بكه‌ن، سپیكردنه‌وه‌ی كه‌مێك مینای ددانه‌كانه‌، له‌گه‌ڵ كاریگه‌ری ئۆكسجینی چالاك و لابردنی ئه‌و لیمۆیه‌ی له‌سه‌ر ددانه‌كان كه‌ڵه‌كه‌ بووه‌. واته‌ ئه‌نجامێكی ئه‌رێنی نادات".

به‌هۆی ئه‌وه‌ی ته‌ندروستی ددان ڕۆڵێكی گرنگ له‌ ته‌ندروستی تاكه‌كانی كۆمه‌ڵگه‌دا ده‌گێڕێت، له‌م سه‌رده‌مه‌دا ته‌ندروستی ده‌م و ددان یه‌كێكه‌ له‌ 11 دروشمی گرنگی سه‌ده‌ی بیست و یه‌ك.

دكتۆر كۆپیلۆڤ له‌م بابه‌ته‌دا له‌گه‌ڵیدا هاوڕایه‌، به‌ڵام پێی وایه‌ ئه‌م كاریگه‌رییه‌ كه‌مه‌ به‌هۆی پێكهاته‌ی شه‌ڕانگێزی مه‌عجوونه‌كانه‌وه‌ دروست ده‌بێت، كه‌ یارمه‌تیده‌ره‌ بۆ لابردنی نیشتوو و ڕه‌نگه‌كان.

ئه‌و ده‌ڵێت: "ئه‌و كه‌سانه‌ی زیاد له‌ پێویست ئه‌م مه‌عجوونانه‌ی ددان به‌كار ده‌هێنن، تووشی زیادبوونی هه‌ستیاری ددان و ئازار و وه‌رینی مینای ددان ده‌بن". بۆیه‌ واباشه‌ جارجار به‌كاری بهێنیت."

زه‌ردبوونی ددانه‌كان شێوه‌یه‌كی ناشیرین به‌ پێكه‌نینه‌كانمان ده‌به‌خشێت و زۆریی جگه‌ره‌كێشان ددانه‌كان زه‌رد ده‌كات و دواتر ده‌یانپووكێنێته‌وه‌، به‌هۆی ئه‌وه‌ی ددان به‌شێكی گرنگی جه‌سته‌ی مرۆڤه‌ و گرنگیدان پێی، ده‌بێته‌ هۆی مانه‌وه‌ی ددانه‌كان بۆ ماوه‌یه‌كی دوور و درێژ.


وشە - محەمەد میران