لە دوای 2003ەوە تا ئێستەش شیعەی نزیك لە ئێران لە عێراق فەرمانڕەوایەتی دەكەن، ئەوان بە پێی سیاسیەتی بەشبەشێنەی پێكهاتەیی و بەو هۆیەشەوە كە بە ژمارە زۆرینەن لە عێراق، حكوومەتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراقیان پێك هێناوە، بەڵام بەهۆی بەستنەوەی بڕیارەكانیان بە ئەجیندا و بەرژەوەندییەكانی تاران، هاوكات ئەو ململانێیەی لە نێوان ئێران و ئەمەریكا هەیە، نەیانتوانی فەرمانڕەوایەتییەكی هاوسەنگ و دوور لە گەندەڵی و لاگیری بۆ ئێران و ترس لە ئەمەریكا بكەن، توێژەرێكی سیاسی چەند زانیارییەك لەبارەی دۆخی راستەقینەی عێراق ئاشكرا دەكات.
لە ماوەی رابردوودا حەیدەر عەبادی، سەرۆك وەزیرانی پێشووتری عێراق لەبەر هۆكارێكی نەزانراوەوە ئاماژەی بۆ چەند شتێكی نهێنی ناو چوارچێوەی هاوئاهەنگی شیعە كرد، كە بووە جێی رەخنەی شرۆڤەكار و میدیاكانی شیعە، عیسام حوسێن، توێژەری سیاسی لەوبارەوە دەڵێت، لێدوانەكانی دوایی عەبادی راگەیاندنێكی ئاشكرا بوو بەوەی ئەو مۆدێل و شێوازەی دەوڵەتی عێراقی پێ بەڕێوە دەچێت، شێوازێكی چەتەییە.
روونی كردەوە، هێزێكی چەكداری بەسەر پاشماوەی ویست و بڕیاری سیاسی و ئابووری وڵات باڵادەستە، چونكە ئێستە ئەمەریكا كۆنترۆڵی دۆسییەكانی وزە و ئاسایش و دراو لە عێراق دەكات، بۆیە لێدوانەكانی عەبادی شتێكی نوێ نییە و قەناعەتی نیوچە تەواوەتی گەلی عێراقە، كە پێیان وایە ئەو چینە سیاسییە توانای بەڕێوەبردنی دەوڵەتیان نییە و ئەو ململانێیەشی هەیە لەپێناو بنیاتنانی وڵات نییە، بەڵكو لەپێناو بنیاتنانی حزبەكانی دەسەڵاتە.
روونی كردەوە، بەهۆی ئەو سازشە زۆرەی بۆ ئەمەریكایان كردووە، وای لێ هاتووە ململانێی ئەوان لەسەر بەرماوە كەمەكە بێت، چونكە ئەمەریكا كۆنترۆڵی دۆسییەكانی وزە و ئاسایش و دراو لە بانكی ناوەندی دەكات، هەر ئەوەش وای كردووە ئەمەریكا بەوە رازی بێت كە میلیشیاكانی نزیك لە ئێران بچنە ناو حكوومەتی نوێی عێراق و دەست بەسەر ئەوەی لەوەوە ماوەتەوە بگرن.
حوسێن دووپاتی كردەوە، جێی سەرنجە كە زۆرینەی كۆمپانیاكانی گرێبەستیان لەگەڵ هەردوو وەزارەتی نەوت و كارەبا واژووكردووە ئەمەریكین، لەوكاتەی لایەنە ناوخۆییەكان ململانێ لەسەر چەند رێگەیەكی ستراتیجی و پڕۆژەی خزمەتگوزاری دەكەن كە رەهەندی ئابووریان هەیە، هەروەها لەسەر پڕۆژەی ناو وەزارەتەكان و ئەمینداریەتی بەغدا، تەنانەت دۆسیەی نەجم جبووری، پارێزگاری نەینەوا، ئەوەش هۆكارێكی ئابووری هەیە، چونكە رەتی كردەوە پڕۆژەكانی پارێزگەكە بەسەر حزب و میلیشیاكاندا دابەش بكرێت.
ئەو توێژەرە زیاتر روونی كردەوە، بۆیە ئەوەی عەبادی لە قسەكانی باسی كرد جێی شەرم نەبوو، بگرە راگەیاندنێكی ئاشكرا و روون بوو بۆ ئەو شێوازەی دەوڵەتی پێ بەڕێوە دەچێت، كە شێوازی چەتەكانە، بەو مانایەی هێزی چەكدار بەسەر پاشماوەی ویست و بڕیاری سیاسی و ئابووری باڵادەستە، نەوەك بەسەر سامانەكانی عێراق كە ئێستە ئەمەریكا كۆنترۆڵی دەكات.
ئەو توێژەرە سیاسییە دووپاتی دەكاتەوە، بۆیە ئەوەی لە عێراق روودەدات ململانێی چەتەكانە نەوەك لەپێناو دەوڵەت، ئەگینا مامەڵەكردن لەگەڵ ئەمەریكا و دەستوەردانی دەرەكیی وڵاتانی ناوچەكە توند دەبوو، بەو پێیەی ئەو سامانانە عێراقین و ئەوانیش پابەندن بە بەرگریكردن لێیان، ئەگەر ببێتە هۆی لەدەستدانی پۆستەكانیشیان.
ئەمەریكا لە عێراق وەك باڵێكی ئێران مامەڵە لەگەڵ میلیشیاكان دەكات، بەتایبەتی سیاسەتەكانی جۆ بایدن، سەرۆكی ئەمەریكا زۆر لەگەڵ سیاسەتی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆكی پێشووی كۆماری لەبارەی چۆنیەتی مامەڵەكردن لەگەڵ ئێران و میلیشیاكانی جیاوازە، ئێستە ئەلینا رۆمانۆوسكی، باڵوێزی ئەمەریكا لە بەغدا هەمان رۆڵی پۆل بریمەر، فەرمانڕەوای مەدەنی ئەمەریكا لە سەردەمی دوای رووخانی رژێمی سەدام حوسێن لە عێراق دەگیڕێت، ئەو راشكاوانە رای گەیاند كە عێراقییەكان نایانەوێ میلیشیاكان فەرمانڕەوایەتییان بكەن و ئەوانیش عێراق جێناهێڵن.
راپۆرتەكانی هەواڵ باسی ئەوەیان كرد كە ئاگربەستێك و رێككەوتنێكی رانەگەینراو لە نێوان شیعە و ئەمەریكا هەیە، ئەمەریكا رێگە بە پێكهێنانی حكوومەتەكەیان و بەشداریكردنی میلیشیاكان لەو حكوومەتە بدات، لە بەرانبەر چاوپۆشینیان لە بوونی ئەمەریكا لە عێراق و هێرشنەكردنە سەر بەرژەوەندییەكانی ئەمەریكا و هێزەكانی، بۆیە راستە ئەوان ناوە ناوە باسی دەركردنی هێزەكانی ئەمەریكا دەكەن، بەڵام دەركەوتووە ئەو داوایەیان سێ رەهەندی هەیە، رەهەندێكی ناوخۆیی بۆ بنكەی جەماوەریان، رەهەندێكی ئێرانی كە پاڵپشتیان دەكات، بەوەی هێشتا ئامادەن بۆ جێبەجێكردنی ئەجینداكانی، سێیەمیش بۆ فەرامۆشنەكردنیان و مانەوەی گوشارەكانیان لەسەر حكوومەتی سوودانی و دەستنەبردن بۆ دۆسییە و بەرژەوەندییەكانیان، ئەگینا قسە و لێدوانەكانیان هیچ جۆرە پێوەندییەكی بە ئەمەریكاوە نییە.