لەوكاتەی هەرێمی كوردستان بەپێی دەستووری عێراق، هەرێمێكی فیدراڵییە و دەسەڵاتی خۆی هەیە، لە رووەكانی ئیداری و یاسایی و وزەوە، بەتایبەتی مادەی 112 كە باسی ئیدارەدانی هاوبەشی كێڵگە نەوتی و غازییەكان دەكات و مادەی 115ش مافی پێشینە بە هەرێم دەدات لە كاتی ناكۆكی لەسەر دەسەڵاتەكان، بەم دواییە بەغدا دەستی بە شەڕێكی یاسایی لە دژی سەربەخۆیی بڕیارەكانی هەرێم كردووە كە دەستوور بۆی فەراهەم كردوون.
بەغدا لە چەندان دۆسیەوە گوشار لە هەرێمی كوردستان دەكات، لە ئابووری و دارایی و بودجە و مووچە و گرێبەستەكان و نەوت و هیتریش، ئەو مەبەستی سەرەكی كردنەئامانجی دەسەڵاتەكانی هەرێمە كە وەك قەوارەیەكی فیدراڵی دەستوور بۆی فەراهەم كردووە، جیا لە تۆماركردنی سكاڵا لە دژی گرێبەستەكانی بەم دواییە لە واشنتن واژوو كران، بابەتی هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی كوردستانیش لە شەڕەكەی لە دژی دەسەڵاتەكانی هەرێم بەكار دێنێت.
ئێستە
حكوومەتی عێراق دوو داوای لە دژی هەرێمی كوردستان لە دادگا تۆمار كردووە، یەكەمیان بۆ وەستانی دوو گرێبەستەكەی دوایی واشنتن و دووەمیان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی كوردستان، چاودێران پێیان وایە ئەو جموجۆڵەی بەغدا تەنیا ناكۆكیی دەستووری و دادگایی لە نێوان بەغدا و هەولێر نین، بگرە بەرجەستەی ستراتیجیەتێكی نوێی بەغدا دەكات بۆ كەمكردنەوەی سەربەخۆیی سیاسی و ئابووریی هەرێمی كوردستان و داڕشتنەوەی پێوەندییەكانی هەردوولا.
چاودێران پێیان وایە تانەدان لە شەرعیەتی هەرێمی كوردستان، كە مەبەستی سەرەكی لێدانە لە سیمبوڵی فیدراڵیەت لە عێراق و رەوانەكردنی پەیامێكی سیاسییە بەوەی هیچ دامەزراوەیەكی شەرعی لە هەرێم لە دەرەوەی مەرجەعیەتی ناوەند نییە، جیا لەوە خواستێكە بۆ شكاندنی باڵادەستیی حزبە كوردییەكان بەسەر نوێنەرایەتیی سیاسیی هەرێم و سەپاندنی دۆخێكی نوێ دامەزراوەكانی كوردستانە كە لە قەوارەیەكی جیاوازی سیاسی ببنە تەنیا ئیدارەیەكی ناوخۆیی.
پەنابردنی بەغدا بۆ دادگای فیدراڵی بۆ دروستكردنی تەنگژەیەكی نوێی سیاسییە لە هەرێم، ئەوەش وا دەكات حكوومەتەكەی نەتوانێت هیچ پڕۆژەیەك بێ چەترێكی یاسایی جێبەجێ بكات، كاتێك حكوومەتی عێراق هیچ پاساوێكی بۆ پەكخستنی دوو رێككەوتنەكەی واشنتن نەدۆزییەوە جگە لە هاندانی دادگای فیدراڵی لە دژی هەرێم، كە بە بەردەوام كورد بە ئامرازێكی دەستی بەغدایان داناوە بۆ گوشاركردن لە هەرێم.
بۆیە بەهۆی دەستەوەستانی بەغدا لە وەرگرتنی رێوشوێنی راستەوخۆی سیاسییانە لە دژی هەرێم، پەنای بۆ دادگای فیدراڵی برد بە مەبەستی دروستكردنی تەنگژەیەكی نوێی سیاسی لە هەرێم و بەردەوامیدان بەو بۆشاییە سیاسییەی دروست بووە و رێگرتن لە حكوومەت و دامەزراوەكانی لە جێبەجێكردنی پڕۆژە ئابوورییەكان بێ بوونی پەرلەمان، ئامانجی تر بریتییە لە شێواندنی دۆخی كۆمەڵایەتی لە رێگەی بەردەوامیدان بە دواخستنی مووچە و بودجە و رووبەڕووكردنەوەی حكوومەتی هەرێم لەگەڵ ناڕەزایەتیی جەماوەری.
چاودێران دەڵێن بەغدا ناتوانێت بەهۆی گرێبەستەكانی واشنتن لێدوانەكانی ئاراستەی كۆمپانیا ئەمەریكییەكان بكات، بۆیە تەنیا بەرپرسیارەتییەكە دەخاتە ئەستۆی هەرێمی كوردستان و بۆ ئەوەش دادگای فیدراڵی وەك ئامرازێكی گوشار بۆ سەر هەولێر هێناوەتە ناو شەڕەكەی، بەڵام ئەو هەنگاوەی وا دەكات دادگاكە بكەوێتە رووبەڕووی ئیدارەی دۆناڵدج ترەمپ سەرۆكی ئەمەریكا.
چاودێران ئاماژە دەكەن كە باسكردنی هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی كوردستان، دەكرێ تەنگژەیەكی سیاسی لە هەرێم دروست بكات و نەهامەتیی هاووڵاتییانی زیاتر بكات لە رێگەی دواكەوتنی زیاتری مووچە، بەڵام ناتوانێت رێككەوتننە نەوتییەكانی لەگەڵ كۆمپانیا ئەمەریكیەیكان بوەستێنێت و واشنتن لە هەڵوێستی لە گرەوكردن لەسەر هەرێمی كوردستان لە رووەكانی سیاسی و تەناهی و ئابووری پاشگەز بێتەوە، تا ئەوكاتەی حكوومەتی سوودانی لە یەكلاكردنەوەی هەڵوێستی بەرانبەر بە ئێران و هەڵوەشاندنەوەی حەشدی شەعبی دوودڵ بێت وەك ئەوەی واشنتن داوای دەكات.
جیا لەوە دوور نییە واشنتن لە وەڵامی دادگای فیدراڵی بە هەوڵدان بۆ هەڵوەشاندنەوەی پەرلەمانی كوردستان پەرە بە هەڵوێستی لەبارەی هەڵوەشاندنەوەی حەشدی شەعبی و بەرپرسیاركردنی حكوومەتی سوودانی بەرانبەر بەوە بدات، لەوكاتەی بەغدا لە ململانێی لەگەڵ هەرێمی كوردستان گرەو لەسەر یەكێتیی نیشتمانیی كوردستان دەكات، كە لەو رێگەوە دزەی كردووە و تا ئێستە بەرهەڵستیی چەندان پڕۆژەی هەرێمی كردووە كە بەغدا بەرهەڵستییان دەكات وەك "هەژماری من" و ماوەی چەند مانگێكیشە بەهۆكاری حزبی بەربەستی بۆ پێكهێنانی كابینەی نوێی حكوومەتی هەرێم دروست كردووە.