ترەمپ جارێكی تر هێرش دەكاتەوە سەر ئێران؟

:: PM:06:30:02/07/2025 ‌

ئیسرائیل و ئەمەریكا لە 13ی مانگی رابردوو و لە ماوەی 12 رۆژدا هێرشێكی چڕی ئاسمانیان كردە سەر دامەزراوە سەربازی و مووشەكی و ئەتۆمییەكان و ژێرخانی ئێران، دەیان فەرماندەی باڵای سوپای پاسداران و زانای ئەتۆمیان كوشت، سێ دامەزراوە ئەتۆمییە سەرەكییەكەی ئێرانیان وێران كرد، بەڵام راپۆرتەكانی هەواڵ پێیان وایە كە ئەو گورزانە بەس نین و پێویستە بیر لە گۆڕینی رژێمی ئەو وڵاتە بكرێتەوە، چونكە تا ئێستە ئامادە نییە دەستبەرداری هۆكارەكانی هێرشكردنە سەری ببێت.

تا ئێستە دیمەنی دۆسیەی ئەتۆمیی ئێران ناروون و نادیارە، لەناو بێ متمانەیی لە نێوان واشنتن و تاران، ئەوەش رەنگە ئاماژەیەك بێت بۆ ئەگەری رووبەڕووبوونەوەیەكی تری سەربازی لە ناوچەكە، سەرەڕای هەوڵەكانی ئەمەریكا بۆ واڵاهێشتنەوەی دەرگەی چارەسەری دیپلۆماسی، قسەكانی دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمەریكا راشكاوانە بوون كە گوتی، سەركەوتنێكی گەورەمان لە وێرانكردنی ژێرخانی ئەتۆمیی تاران بەدەست هێناوە، هاوكات ئاماژەی بۆ دووبارەكردنەوەی هێرشی پێشوەختە كرد، بەڵام ئاخۆ ئەو هەڕەشانە دەبنە كردەی سەربازی یان هێشتا بوار بۆ گفتوگۆ ماوە؟

محەمەد ساڵح سدقیان شرۆڤەكاری سیاسی لە تاران دەڵێت، سەرەڕای پەرەسەندنی دۆخەكە، ئێرانییەكان شوێنگرەوەیەكی راستەقینە بۆ بژارەی گفتوگۆ بەدی ناكەن، بەڵكو هەموو بژارەكانی تری سەربازی و ئابووری و تەناهی بابەتەكان وەك خۆی لێ ناكاتەوە و نیگەرانییەكانی رۆژئاوا لا نابات، تاران درك بەوە دەكات كە هێرشی سەربازی دەبێتە هۆی گڕگرتنی تەواوی ناوچەكە.

لای خۆیەوە ئیلی یووسف نووسەر و توێژەری سیاسی روونی كردەوە، ئەمەریكا چووەتە ناو قۆناغێكی تری مامەڵەكردنی راستەوخۆ لەگەڵ ئێران، ئێستە باڵەكانی ئێران ئامانج نین، بگرە خودی ئێران بە ئامانج گیراوە، لێدوانەكانی دوایی ترەمپ هەڵوێستی ئەو روون دەكاتەوە كە دەڵێت، ئەوەی بمەوێ لە تارانی دەستێنم، هێرشەكەی دوایی ئەمەریكا بەر لەو وادەیە هات كە ترەمپ بۆ ئێرانی دیاری كردبوو، واتە بژارەی سەربازی تەنیا كارتێكی گوشار نییە و بژارەیەكی بەردەستە بۆ مامەڵەكردن لەگەڵ ئێران.

یووسف پێی وایە ئێستە ئێران لە لاوازترین دۆخی سەربازی و تەناهی و ئابووریدایە و ئەو خۆی لەبەردەم دوو بژارەدا دەبینێتەوە، بەردەوامبوونی لەو رەوتەی كاركردن كە بە خۆكوژی وەسف دەكرێت، یان پاشگەزبوونەوە و گەڕانەوە بۆ سەر مێزی گفتوگۆ بە مەرجە سەختەكانی ئەمەریكا.

لێدوانەكانی دوایی مەجید تەخت رەوانچی گەورە گفتوگۆكاری ئێرانی دووپات لەوە دەكەنەوە كە تاران قبووڵی گەڕانەوە بۆ گفتوگۆ بە زەبری هێز ناكات، وەك ئاماژەیەك بۆ سزاكان و دووبارەبوونەوەی هێرشە سەربازییەكان و ئێران دەستی بە مەرجی سەرەكیی خۆی گرتووە كە بریتییە لە گەرنتیدانی نووسراوی ئەمەریكا بە پەنانەبردن بۆ چارەسەری سەربازی لە كاتی گفتوگۆكان.  

لێرەدا ژمارەیەك لە شرۆڤەكاران وای دەبینن كە ئێران وەك پێشوو توانای سەپاندنی مەرجەكانی نەماوە، یووسف ئاماژە دەكات كە ئاستی داواكارییەكانی ئێران بەرەبەرە دادەبەزێت، لە رەتكردنەوەی سزاكان بۆ وەستانی هەڕەشەی سەربازی، وەك ئاماژەیەك بۆ پاشەكشەكردنی هەڵوێستی ئێران بەهۆی گوشاری سەربازی و سیاسییەكان. 

سدقیان دووپاتی دەكاتەوە كە نەتنیاهۆ كەمتر هەڵوەشاندنەوەی بەرنامەی ئەتۆمیی و دابەشبوونی ئێران و رەنگە رووخانی رژێمەكەی ناوێت، لە بەرانبەردا ئەمەریكا لەو ئامانجانە لەگەڵ نەتنیاهۆ هاوبەش نییە و خواستی رووخانی رژێمی ئێرانی نییە، چونكە رەنگە ئەو كارە دەرگەی پشێوی بە رووی ناوچەكە بكاتەوە، كاتێك ئێران وڵاتێكە قورسایی جیۆستراتیجیی ئاڵۆزی هەیە و رەنگە رووخانی بۆ چین و رووسیا سوودی زیاتری لە واشنتن هەبێت. 

شارەزایان پێیان وایە سەرەڕای پەرەسەندنی دۆخەكە، واشنتن هەوڵی پارێزگاریكردن لە شێوازی كاركردنی دار و گێزەر دەدات، لە لایەك دەرگەی لەبەردەم دیپلۆماسیەت واڵایە و لە لایەكی تر لە گوشارەكانی و هەڕەشەی لێدان بەردەوامە، هاوكات لەگەڵ گفتوگۆكان ئەمەریكا هێرشی سەربازی كردووەتە سەر ئێران و باڵەكانی لە سووریا و یەمەن، بەوەش پەیامی ژێربەژێری داوە كە هەر هەڕەشەیەكیان لە داهاتوو راستەوخۆ وەڵامی لەسەر ئێران دەبێت نەك بۆ میلیشیاكانی.

یووسف پێی وایە كە پەیامە سەربازییەكانی ئەمەریكا بۆ ئێران مەرج نییە بەرجەستەی نیازی شەڕێكی فرەوان و سەرانسەری بكات، بگرە وریاكردنەوەیە بەوەی واشنتن رازی نییە تاران لە فرەوانكردنی بەرنامە ئەتۆمییەكەی لەژێر چەتری گفتوگۆكان و هەڕەشە لە ناوچەكە بەردەوام بێت، بۆیە تەنگژەی ئەتۆمیی تاران وەك گۆڕەپانێكی گڕگرتووی شەترەنجی لێ هاتووە، پارچەكانی بە هێواشی لە سایەی پەرەسەندنێكی حسێبكراو دەجووڵێن، كاتێك ئاماژەكانی واشنتن، بەتایبەتی لە ئیدارەی سەرۆك ترەمپ هیچ بوارێكی بۆ ناروونی نەهێشتووەتەوە، بژارە سەربازییەكان كراوەن و بەرپەرچدانەوەی ئێران چیتر تەنیا قسە و لەسەر كاغەز نەماوەتەوە.  

لە بەرانبەردا ئێران هەوڵی مانەوەی لە لێواری هێڵە سوورەكە دەدات، دەستی بە بژارەی گفتوگۆیەكی مەرجدار گرتووە بێ دەستبەرداربوون لە كارتە ئەتۆمی و جیۆسیاسییەكانی، بۆیە لەگەڵ فرەوانبوونی گۆڕەپانی ئاڵۆزییەكان و پاشەكشەی متمانە بۆ نزمترین ئاست، ئەگەری رووچوونی دۆخەكە بۆ رووبەڕووبوونەوەیەكی راستەوخۆ هەیە، نەك تەنیا بەهۆی حیساباتی ئەتۆمی، بەڵكو بەهۆی ئەو سەنگەرگرتنەی لە ناوچەكە و دنیا هەیە كە خەریكە هاوسەنگیی هێز لە ناوچەكە دادەڕێژێتەوە.  



وشە - مه‌حموود ئیسماعیل