سه‌رۆك وه‌زیرانی نوێی ژاپۆن ژیانێكی پڕ له‌ چه‌رمه‌سه‌ریی هه‌بووه‌

:: AM:11:14:21/10/2025 ‌
سانائێ تاكایچی كه‌ ئه‌مڕۆ یه‌كشه‌م به‌ سه‌رۆك وه‌زیرانی ژاپۆن هه‌ڵبژێردرا و بوو به‌ یه‌كه‌م ژن كه‌ له‌ مێژووی ژاپۆن به‌و پۆسته‌ بگات، ژیانێكی سه‌خت و پڕ له‌ چه‌رمه‌سه‌ریی هه‌بووه‌ و به‌ پێچه‌وانه‌ی سیاسه‌تمه‌دارانی تری ژاپۆن، له‌ خێزانێكی ناسراو و سیاسی پێنه‌گه‌یشتووه‌.

تاكایچی له‌ ساڵی 1961 له‌ پارێزگای نارا له‌ دایك بووه‌، دایكی پۆلیس و باوكیشی له‌ فه‌رمانگه‌یه‌كی حكوومه‌ت كاری كردووه‌. خۆی كاتێك گه‌نج بووه‌ زۆری حه‌ز له‌ موزیكی هێوی مێتال بووه‌ و ده‌گوترێ ئه‌وه‌نده‌ به‌ حه‌زه‌وه‌ درامی ژه‌نیوه‌، زۆرجار له‌ كاتی پرۆڤه‌دا داره‌كانی ده‌ستی شكاون.

به‌ر له‌وه‌ی كه‌ تاكایچی بچێته‌ ناو دنیای سیاسه‌ت، وه‌ك نووسه‌ر و پێشكه‌شكاری به‌رنامه‌ی رادیۆیی و ته‌له‌ڤزیۆنی كاری ده‌كرد.
چوونه‌ناو دنیای سیاسه‌ت
چوونی ئه‌و بۆ ناو دنیای سیاسه‌ت له‌ ده‌یه‌ی 1980ی زاینی و هاوكات له‌گه‌ڵ ده‌ستپێكردنی ناكۆكیی قووڵی بازرگانی له‌ نێوان ئه‌مه‌ریكا و ژاپۆن بووه‌. تاكایچی له‌ ساڵی 1996 چووه‌ته‌ پاڵ حزبی لیبراڵ دیموكرات و توانیویه‌تی بگاته‌ په‌رله‌مانی وڵاته‌كه‌، له‌ ماوه‌یه‌كی كورتدا ببێته‌ یه‌كێك له‌ كه‌سایه‌تییه‌ به‌هێز و چالاكی باڵی راستڕه‌وی حزبه‌كه‌. ئه‌و تا ئێسته‌ 10 جار له‌ هه‌ڵبژاردن سه‌ركه‌وتووه‌ و ته‌نیا یه‌ك جار شكستی هێناوه‌.

سه‌رۆك وه‌زیرانی نوێی ژاپۆن كۆمه‌ڵێك پۆستی گرنگی له‌ كابینه‌كانی ژاپۆندا هه‌بووه‌ كه‌ گرنگترینیان به‌ر له‌وه‌ی ببێته‌ سه‌رۆك وه‌زیران، بریتی بووه‌ له‌ وه‌زیری ناوخۆ و گه‌یاندن.

له‌ كۆنگره‌ی حزبی لیبراڵ دیموكرات كه‌ له‌ ساڵی 2021 به‌ڕێوه‌چوو، بۆ سه‌رۆكی حزب خۆی پاڵاوت، به‌ڵام پله‌ی سێیه‌می به‌ده‌ست هێنا. ئه‌و له‌ خولی ده‌سه‌ڵاتی سه‌رۆك وه‌زیران فۆمیۆكیشیدا له‌ نێوان ساڵانی 2022 تا 2024 پۆستی وه‌زیری راوێژكار بۆ كاروباری ئاسایشی ئابووری پێ سپێردرابوو.

تاكایچی له‌ هه‌ڵبژاردنی ئه‌مساڵی پارتی لیبراڵ دیموكرات، توانی ببێته‌ سه‌رۆكی حزبه‌كه‌ و شكستی به‌ سه‌رۆكی پێشووی حزبه‌كه‌ هێنا.
دنیابینیی تاكایچی
تاكایچی ره‌خنه‌گرێكی سه‌رسه‌ختی چین و لایه‌نگری تایوانه‌ و پێشی وایه‌ ئه‌و تاوانانه‌ی ژاپۆن له‌ میانه‌ی جه‌نگی یه‌كه‌می جیهانی كردوویه‌تی، له‌ قه‌باره‌ی خۆی زۆر گه‌وره‌تر كراون.

هه‌رچه‌نده‌ تاكایچی یه‌كه‌م ژنه‌ له‌ پۆستی سه‌رۆك وه‌زیرانی ژاپۆن، به‌ڵام هیچ پلان و به‌رنامه‌یه‌كی بۆ په‌ره‌پێدانی یه‌كسانیی ره‌گه‌زی یان فره‌ڕه‌نگیی كۆمه‌ڵایه‌تیی نییه‌.

 ئه‌و خۆی لایه‌نگری ئه‌وه‌یه‌ كه‌ جێگره‌وه‌ی پاشا و ئیمپراتۆری ژاپۆن، ده‌بێت پیاو بێت و دژی هاوسه‌رگیریی هاوڕه‌گه‌زخوازانه‌، ره‌تیشی ده‌كاته‌وه‌ هاوسه‌ره‌كان دوو نازناوی خێزانیی جیاواز به‌كار بهێنن.

تاكایچی زۆر به‌ راشكاوی له‌باره‌ی ته‌نگوچه‌ڵه‌مه‌ كه‌سییه‌كانی خۆی قسه‌ی كردووه‌ و باسی له‌وه‌ كردووه‌ كه‌ له‌ هاوسه‌رگیریی پێشووی سێ منداڵی هه‌بووه‌، خۆی سێ منداڵه‌كه‌ی گه‌وره‌ كردوون و پێی گه‌یاندوون، ئه‌مه‌ش پێچه‌وانه‌ی ژیانی سیاسه‌تمه‌دارانی تری ژاپۆنه‌ كه‌ زۆربه‌یان له‌ خێزانی سیاسی پێگه‌یشتوون.

تاكایچی به‌بێ پشتیوانیی خێزانی، توانیویه‌تی به‌ به‌رزترین پۆستی وڵاته‌كه‌ بگات، شتێك كه‌ له‌ كه‌شی كۆمه‌ڵایه‌تی و كۆمه‌ڵگه‌ی نه‌ریتیی ژاپۆن ساكار نییه‌.
ئه‌زموونێكی چاره‌نووسساز له‌ به‌رده‌م تاكایچی
هاوپه‌یمانێتیی كاتیی نێوان حزبی لیبراڵ دیموكرات له‌گه‌ڵ پارتی راستڕه‌وی ''نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی ژاپۆن'' ده‌رگای له‌ به‌رده‌م تاكایچی واڵا كرد تا به‌ پۆستی سه‌رۆك وه‌زیران بگات.

ناكۆكی ناوخۆیی پارتی لیبراڵ دیموكرات، دوای ئه‌و شكسته‌ی له‌ هه‌ڵبژاردنی ته‌مووزی رابردوو به‌ری كه‌وتبوو په‌ره‌ی سه‌ندبوو، حزبه‌كه‌ ناچار بوو بۆ پاراستنی ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ی هانا بۆ حزبێكی راستڕه‌و به‌رێت.

 سه‌ره‌ڕای ئه‌و سه‌ركه‌وتنه‌ی تاكایچی به‌ده‌ستی هێناوه‌، رێگه‌یه‌كی زۆر سه‌ختی له‌ پێشه‌ و داهاتووه‌ سیاسییه‌كه‌ی لێڵه‌، چونكه‌ حكوومه‌تی نوێ له‌ هیچ كام له‌ ئه‌نجوومه‌نه‌كانی په‌رله‌مانی ژاپۆن زۆرینه‌ی ره‌ها نییه‌ و بۆ تێپه‌راندنی یاساكان، پێویستی به‌ پاڵپشتیی پارته‌ سیاسییه‌كانی تر هه‌یه‌، ئه‌مه‌ش مه‌ترسییه‌كه‌ كه‌ ره‌نگه‌ ببێته‌ هۆی ئه‌وه‌ی ته‌مه‌نی حكوومه‌ته‌كه‌ی زۆر درێژ نه‌بێت.

تاكایچی له‌ رێوڕه‌سمی واژووكردنی هاوپه‌یمانێتی له‌گه‌ڵ پارتی راستڕه‌وی ''نۆژه‌نكردنه‌وه‌ی ژاپۆن'' به‌ هیرۆفۆمی یوشیمورا سه‌رۆكی پارته‌كه‌ی گوتبوو،  ''ئێسته‌ سه‌قامگیریی سیاسی بۆ ژاپۆن له‌ هه‌موو شتێك گرنگتره‌، چونكه‌ به‌بێ سه‌قامگیری، نه‌ ئابووری پێش ده‌كه‌وێت و نه‌ په‌ره‌ به‌ سیاسه‌تی ده‌ره‌وه‌ ده‌درێت.




وشە - سلێمان تاشان