روان عه‌دنان جه‌مال ژه‌نیار له دایكبووی هه‌ولێره و ده‌رچووی په‌یمانگه و كۆلێژی هونه‌ره جوانه‌كان، له ساڵی 2000ه‌وه ده‌ستی به‌كاری هونه‌ری كردووه و تا ئێسته به‌رده‌وامه له خزمه‌تكردن به موزیك و هونه‌ری كوردی، ئه‌و له چاوپێكه‌وتنێكدا بۆ ''وشه'' پێی وایه، نوێكاری پێویسته له ئاراسته‌ی كولتوور و گه‌ڕانه‌وه‌ی ڕه‌سه‌ن بێت و ده‌كرێ نوێ و مودێرن بین، به‌بێ ئه‌وه‌ی ناسنامه‌ی موزیكی كوردی بشێوێنین.
گرنگترین ئه‌و خه‌سڵه‌ت و تایبه‌تمه‌ندییانه چین كه ناسنامه‌ی ڕه‌سه‌نی موزیكی كوردی پێكده‌هێنن؟
گرنگترین ئه‌و خه‌سڵه‌ت و تایبه‌تمه‌ندییانه‌ی كه ناسنامه‌ی ڕه‌سه‌نی موزیكی كوردی پێكده‌هێنن، ئه‌مانه‌ن یه‌كه‌م، پێوه‌ندی به خاك و كولتوور، موزیكی كوردی به‌شێوه‌یه‌كی به‌رچاو پێوه‌ندییه‌كی قووڵی هه‌یه به ژیان، كولتوور و مێژووی كورد. گۆرانییه‌كان زۆرجار خاوه‌ن بابه‌ته نیشتمانپه‌روه‌رییه‌كان، ئازادیخوازی و خه‌باتی گه‌لن. دووه‌م، ده‌نگ و سه‌دای ده‌نگی گۆرانیبێژان له موزیكی كوردی، زۆرجار ھه‌ست و پێوه‌ندییه‌كی ڕاسته‌وخۆ به دڵه‌وه دروست ده‌كات. گۆرانیبێژ به ده‌نگی تایبه‌تیی خۆی ڕوونكردنه‌وه‌ی ئه‌و ھه‌ست و خه‌یاڵانه ده‌كات كه له ناو گه‌له‌كه‌دایه.
موزیكی كوردی سه‌ره‌ڕای هه‌بوونی خاڵی هاوبه‌ش، چ جیاوازییه‌كی بنه‌ڕه‌تی له‌گه‌ڵ موزیكی گه‌لانی دراوسێ وه‌ك فارس، تورك و عه‌ره‌ب هه‌یه؟ ئه‌و "ڕۆحه كوردییه" له كوێی ئاوازه‌كاندا خۆی ده‌بینێته‌وه؟
موزیكی كوردی زۆرتر له هه‌ر موزیكی گه‌لانی ناوچه‌كه ھه‌ستی خاوه‌ن ئازاری دڵ، شه‌ڕ، خه‌بات و خۆپارێزی پێشان ده‌دات، له كاتێكدا موزیكی عه‌ره‌بی و فارسی زۆرجار ته‌واو ده‌چنه گۆرانیی خه‌یاڵ و مه‌عنه‌وی، موزیكی كوردی ھه‌سته‌كه‌ی زۆر به ڕاستی ده‌گوترێت و خه‌ڵكی خۆی تێدا ده‌بینی، ئه‌و ڕۆحه كوردییه‌ش خۆی له ده‌نگی گۆرانیبێژان ده‌بینێته‌وه، چونكه ده‌نگه‌كانیان پڕه له زه‌وی، ھه‌ست، ئازار، خۆشه‌ویستی و پێوه‌ندی به گه‌ل.
گه‌وره‌ترین ئاسته‌نگ و مه‌ترسییه‌كانی به‌رده‌م پاراستنی فۆلكلۆر و كه‌له‌پووری موزیكی كوردی له‌م سه‌رده‌مه‌دا چین؟ ئایا ته‌كنه‌لۆجیا و جیهانگیری هه‌ڕه‌شه‌ن یان ده‌رفه‌ت؟
زۆر له گۆرانییه فۆلكلۆره‌كان ته‌نیا به یادی گۆرانیبێژان ماون و به فۆرمی فۆرمال و ئه‌كادیمی نه‌نووسراون كه مه‌ترسییه‌كی گه‌وره‌یه بۆ له‌ده‌ستچوون. ته‌كنه‌لۆجیا ڕێگه‌ی ئه‌نجامدانی به‌ڵگه‌به‌ست و ئه‌رشیڤكردنی گۆرانییه‌كانی فۆلكلۆری به فۆرمی ڕه‌قه‌می دروست كردووه به‌هۆی یوتیوب، سه‌وندكلاود و سۆشیال میدیا، هه‌ڵگرتنی موزیكی فۆلكلۆری به‌رچاوی گه‌وره‌یه و ده‌سه‌ڵاتی به خه‌ڵك داوه بۆ بڵاوبوونه‌وه و به‌خشین.
بۆ پاراستنی تایبه‌تمه‌ندییه‌كانی موزیكی كوردی، چ هه‌نگاوێكی كرداری پێویسته بنرێت؟ ئایا ئه‌ركی هونه‌رمه‌ندان به ته‌نیایه یان پێویستی به دامه‌زراوه‌ی فه‌رمی و پشتیوانیی جه‌ماوه‌ری هه‌یه؟
گۆرانییه فۆلكلۆرییه‌كان ده‌بێت به شێوه‌ی دیجیتاڵ، نووسراو و ڕه‌سه‌ن به‌ڵگه بكرێن له ڕووی ده‌ق، ده‌نگ، سه‌رچاوه، شێوه‌ی بیستن و به‌رھه‌مھێنان. پاراستنی موزیكی ڕه‌سه‌نی كوردی ئه‌ركی تاكه‌كه‌س یان تاكه لایه‌ن نییه. هونه‌رمه‌ند كۆمه‌ڵگه و ته‌كنه‌لۆجیا پێویسته به هاوكاریی یه‌كتر به‌ره‌وپێشی ببه‌ن. ئه‌گه‌ر پشتیوایی فه‌رمی و چاكسازی فه‌رھه‌نگی نه‌بێت، هه‌وڵی تاكه هونه‌رمه‌ند كه‌مه بۆ گه‌ڕاندنه‌وه‌ی كه‌له‌پووری كوردی.
تێبینی ده‌كه‌یت ئاراسته‌ی گشتیی هونه‌رمه‌ندان له به‌رهه‌مه نوێیه‌كاندا به‌ره‌و كوێیه؟
زۆربه‌ی به‌رھه‌مه نوێیه‌كان ھه‌وڵ ده‌ده‌ن ڕه‌نگ و شێوه‌ی بازاڕی بگرن وه‌ك پاپ، ره‌پ، ئه‌لێكترۆنیك، بۆ راكێشانی سه‌رنجی بینه‌ر و گوێگری نوێ، پشتیوانی له هونه‌رمه‌ندانێك كه به‌ره‌و ڕوونكردنه‌وه‌ی ناسنامه‌ی موزیكی كوردی ده‌چن پێویسته.
ئایا زیاتر پشت به كه‌له‌پوور و ئاوازی ڕه‌سه‌ن ده‌به‌ستن، یان راستییه‌كه‌ی كاریگه‌ریی ستایلی مۆدێرن و بیانی زاڵتره؟
كاریگه‌ریی ستایلی مودێرن و بیانی له‌سه‌ر موزیكی كوردی زاڵتر بووه وه‌ك تیكتۆك، یوتیوب، ئینستاگرام، هه‌موو ئه‌م پلاتفۆرمه نوێیانه رۆڵیان هه‌یه، پرسی "نوێگه‌ری له موزیكدا" هه‌میشه جێی مشتومڕه.
چۆن ده‌كرێت هاوسه‌نگییه‌ك له نێوان نوێكاری و داهێنان له‌لایه‌ك، پاراستنی ڕه‌سه‌نایه‌تی له‌لایه‌كی تر ڕابگیرێت؟ ئایا ده‌كرێت مۆدێرن بین به‌بێ ئه‌وه‌ی ناسنامه‌ی موزیكی خۆمان له ده‌ست بده‌ین؟
هه‌ر نوێكارییه‌ك پێویسته له‌باره‌ی كولتوور و گه‌ڕانه‌وه‌ی ڕه‌سه‌ن بێت نه‌ك نوێكارییه‌كی رووكه‌ش، ده‌كرێ نوێ و مودێرن بین به‌بێ ئه‌وه‌ی ناسنامه‌ی موزیكی كوردی له‌ناو ببه‌ین. نوێكاری نه به به‌های پارچه‌كردنی ڕه‌سه‌نایه‌تی، به‌ڵكو به به‌رزكردنه‌وه‌ی ئه‌و ڕه‌گه‌زه‌ی پێشوو.
ئه‌گه‌ر بته‌وێ یه‌ك "مه‌قام" یان "ڕیتم"ی دیاریكراوی كوردی هه‌ڵبژێریت كه پێت وابێت ده‌بێت ببێته بناغه‌یه‌ك بۆ داهاتووی موزیكی كوردی تا تایبه‌تمه‌ندییه‌كه‌ی ون نه‌بێت، كامه هه‌ڵده‌بژێریت و بۆچی؟
هه‌ڵبژاردن مه‌قامی ''حوسێنی'' له‌گه‌ڵ ڕیتمی هه‌شت شه‌ش، یه‌كێكه له مه‌قامه سه‌ره‌كییه‌كان له موزیكی كوردی، به‌تایبه‌تی له گۆرانیی فۆلكلۆریی نه‌ته‌وه‌یی و ژینگه‌یی، وه‌ك گۆرانیی ''قاله‌یمه‌ران''، ''دڵ دڵ''، جگه له‌مه ریتمه‌كه شێوه‌یه‌كی فه‌رمی گه‌وره‌ترین ڕیتمی تایبه‌تی موزیكی هه‌ڵپه‌ڕكێی كوردییه. دووه‌م به‌كارهاتووه له گۆرانیی ئه‌شق، رزگاری، نیشتمانپه‌روه‌ری و ته‌نانه‌ت مرۆیی، سێیه‌م خاڵ ئه‌وه‌یه شێوه‌ی گه‌یاندنی و هه‌نگاوه‌كانی گۆرانیی كوردی زۆرجار له‌سه‌ر ئه‌م ڕیتمه ده‌بینرێ و ده‌كرێت بكرێته بناغه بۆ نووسینی گۆرانییه نوێیه‌كان به‌شێوه‌ی كوردی ـ به‌شێوه‌یه‌كی شاد، یان سۆزداری.
هه‌ولێر\ ئه‌حمد تاریق