ئەمڕۆ یادی 41 ساڵەی كۆچی دوایی یەڵماز گوینایە، ئەو هونەرمەندەی كوردبوونی خستە ناو فیلمەكانیەوە، بەمەش لەلایەن حكوومەتی توركیاوە تووشی دەردەسەرییەكی زۆر كرا.
"با دۆست و دوژمن و هەموو كەسێك بزانێت، براوە دەبین، بەدڵنیایی براوە دەبین". ئەمە دێڕە سەرەتاییەكانی دەستپێكی كاری هونەریی یەڵماز بوو، ئەو دەتگوت هاتووە كورد رزگار بكات، بۆیە یەكەمین دێڕەكانی بەسەر كەوتنی نەتەوەی دەست پێ كرد.
یەڵماز گوینای لە یەكی نیسانی 1937 لە دایك بووە، كوردی زازا بووە، بەباوكی سینەمای كوردی دێتە ژماردن، هاوكات نووسەر، ڕۆماننووس، شاعیر و ئەكتەرێكی دیاریش بووە.
یەڵماز گوینای لە ئەزموونی كاری سینەماییدا، چەندان خەڵاتی جیھانیی بەدەست ھێناوە كە گرنگترینیان خەڵاتی فێستیڤاڵی كان بوو لە 1982، فیلمەكانی گوینای بە زمانی توركی بوون، بەڵام بە ناوەڕۆك كوردی بوون، زۆرتر باسی ئێشی كرێكار و چەوساوەكانی دەكرد.
یەڵماز بەھۆی كارەكانیەوە تووشی كێشە بووە لە بەرانبەر حكوومەتی توركیا، ئەمەش لەبەرئەوەی لە فیلمەكانیدا كارەكتەری كورد، كولتوور و زمانی كوردی ھەبوون.
لە ساڵی 1974دا یەڵماز لەسەر كەیسی كوشتنی دادوەر سەفا موتلوو دادگایی كرا، بەڵام خۆی ئەوەی ڕەت كردەوە و وڵاتی جێھێشت، بەهۆی ئەوەی توركیای بەجێهێشت، وڵاتینامەی لێ سەنرایەوە.
گوینای نەك هەر سینەماكار، بەڵكو چالاكێكی سیاسیی مافەكانی كوردیش بوو، ساڵێك پێش مردنی، لە ساڵی 1983 لەگەڵ جگەرخوێن، ھەژار موكریانی و كۆمەڵێك ئەدیبی تر، ئینستیتیوتی كوردیی پاریسیان دامەزراند.
راشكاوانەترین قسەكانی یەڵماز گوینای لەسەر كورد و كوردبوونی خۆی لە دوایین دیمانەیدایە، كە ڕۆژنامەوانی فڕەنسی كریس كۆچێرا لەگەڵیدا كردووە بۆ گۆڤاری The Middle East ، دیمانەكە هی كانوونی دووەمی ساڵی ١٩٨٣یە واتە ساڵێك پێش مردنی یەڵماز گوینای. لەوێ وەڵامی زۆر پرسیار دەداتەوە كە لەبارەی كوردبوونی خۆی و ڕەوشی كوردان لە باكوری كوردستان. باس لەو نەهامەتییانە دەكات كە بەهۆی كوردبوونیەوە بەسەر خۆی و بنەماڵەكەیدا هاتوون.
دوای دووركەوتنەوەی لە خێزانەكەی لە تەمەنی ١٥ ساڵییەوە یەڵماز بەرەبەرە زمانی كوردیشی بیر دەچێتەوە.
لەو دیمانەیەدا باس لەوە دەكات كە ئەو زۆر حەزی دەكرد لە فیلمەكانیدا زمانی كوردی بەكار بهێنێت، بەڵام ئەگەر ئەوەی بكردایە، خۆی و هەموو ئەكتەرەكانیشی لەلایەن دەوڵەتی توركیاوە دەخرانە گرتووخانە.
لەبارەی كوردبوونی خۆی دەڵێت: ئەگەر راستیتان دەوێ، من كوردێكی ئەسیمیلەكراوم. دایكم كورد بوو، باوكیشم كوردێكی زازا بوو. لە هەموو تەمەنی منداڵیم تا ١٥ ساڵێك لە ماڵەوە هەر بە كرمانجی و زازاكی قسەمان دەكرد كە دوو شێوەزاری كوردین. بەڵام دواتر بەهۆی باردۆخێكی تایبەتەوە لە خێزانەكەم دابڕام، ئیتر چیتر گوێم لە وشەی كوردی نەبوو، هەموو شتێك بوون بە توركی. زۆرجار گوێم لێ دەبوو توركەكان دەیانگوت: كورد بوونی نییە، زمانی كوردی نییە. بەڵام من دەمزانی ئەو شتە راست نییە. باوكم خەڵكی سیڤریك بوو، یەكەمجار لە تەمەنی ١٦ ساڵی سەردانی ئەوێم كرد. بینیم كە ماڵباتی باوكم چۆن لە ڕەگوڕیشەی كوردبوونەوە هەڵكەنراون. هەموو جار باوكم دەیگوت: ڕەگی ئێمەیان هەڵكەندووە. من ئەو ناخۆشی و ستەمانەم دەبینی كە لە كورد دەكرێن لە باكوری كوردستان.
بەڵام بۆ یەكەمجار لە تەمەنی ٣٤ ساڵی چوومە مووچ، ناوچەكەی دایكم. بیرۆكەی فیلمی "Troupeau”م لەوێوە بۆ هات كە باس لە خێڵ دەكات. هەندێ لە هاوڕێ نزیكەكانی گوینای باس لەوە دەكەن كە جارێك یەڵماز داوای لە دكتۆر عەبدولڕەحمان قاسملو سكرتێری گشتیی ئەوكاتی حزبی دیموكراتی كوردستانی ئێران كردووە، یارمەتی بدات بچێتە ڕۆژهەڵاتی كوردستان و لەوێ فیلمێك بەرهەم بهێنێت، هەرچەندە دكتۆر قاسملو ئەوكات بەڵێنی پێ دەدات كە یارمەتی بدات، بەڵام بەهۆی خراپبوونی دۆخی ڕۆژهەڵاتی كوردستان دوای شۆڕشی ئیسلامی و دەستپێكردنی شەڕ لەوێ، نەیتوانیوە بچێتە ڕۆژهەڵات.
یڵماز گوینای لە ساڵی 1983 لە فڕەنسا فیلمی "دیوار"ی بەرهەم هێنا، لە ساڵی 1984دا فیلمەكە بووە كاندیدی خەڵاتی "تایبەتی داوەری"ی فێستیڤاڵی كان.
یڵماز گوینای لە ١١٤ فیلمدا وەك ئەكتەر و لە ٢٦ فیلمدا وەك دەرهێنەر و لە ١٥ فیلمدا وەك بەرهەمهێنەر و لە ٦٤ فیلمدا وەك سیناریست كاری كردووە، لە كرانەوەی سینەمای توركی بەڕووی دنیادا، رۆڵێكی گرنگی گێڕاوە و لە ناوەوە و دەرەوەی توركیا فیلمەكانی چەندان خەڵاتیان بەدەست هێناوە.
یڵماز گوینای لە نۆی ئەیلوولی ١٩٨٤ بەهۆی شێرپەنجەی گەدە، لە فڕەنسا كۆچی دوایی كرد و لە شاری پاریس بەخاك سپێردرا.