لە بەدبەختیی كورد هەركاتێك هەلێكی باشی بۆ هاتبێتە پێش، ژمارەیەك نەیاری ناوخۆیی دەبنە رێگر، پشتی دوژمن دەگرن و هەوڵەكانی لاواز دەكەن، ئێستەش لەوە بەدەر نییە، كاتێك ژمارەیەك شارەزا پێیان وایە كۆمەڵێك كەس و هێزی سیاسی لە ناوخۆی هەرێم، بۆ دژایەتیكردنی قەوارە و حكوومەت و خەڵكی هەرێمی كوردستان و لێدان لە پێگە و ماف و دەسەڵاتەكانی، داوایان كرد هەرێم بچێتەوە سەر بەغدا، دواجاریش باس لە بوونی مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێم دەكەن، كە هەر خۆیان هۆكاری دروستبوونی ئەو مەترسییانەن.
نەژاد مەحموود رۆشنبیر و نووسەری سلێمانی بە "وشە"ی راگەیاند، دەستوور قەوارەی هەرێمی كوردستانی دیاری كردووە، بۆیە هەر جۆرە دژایەتییەك بۆ هەرێم هیچ ئاكامێكی نییە، لەكاتێكدا هێشتا كوردستان بەو مافانەی خۆی نەگەیشتووە كە لە دەستووری عێراق باسیان لێوە كراوە و دیاری كراون، كە بەپێی دەستوور هەرێمی كوردستان زۆر مافی بەسەر عێراقەوە هەیە، بەڵام دەستوور جێبەجێ ناكرێت، ئەوەش پێشێلكاریی دەستوورییە، لەماوەی ساڵانی رابردوو و حكوومەت و دەسەڵاتە یەك لەدوای یەكەكانی عێراق هیچ كات و تا ئێستەش پابەندی دەستوور نەبوون، هەر هەموویان دژی كورد بوون و دەستووریان جێبەجێ نەكردووە.
ئاماژەی بەوەش كرد، ئەوەی ئێستە لەلایەن بەغداوە بەرانبەر بە هەرێم دەكرێت، سیاسەتێكی خراپ و هەوڵدانە بۆ لێدان لە پێگە و قەوارەی هەرێمی كوردستان، بەڵام هەر هەوڵێك دژ بە حكوومەت و قەوارەی هەرێم، هیچ ئەنجامێكی نابێت و قەوارەی هەرێم بەو هەوڵانە لاواز نابێت، ئەوەش ئاشكرایە كە هەمیشە پارتی دیموكراتی كوردستان بووە كە هەوڵی داوە مافە دەستووری و دەستكەوتەكان بپارێزێت، هەمیشە دوای پرسە نیشتمانی و نەتەوەییەكان كەوتووە، بە پێچەوانەی هەندێك لایەن كە هەوڵیان دا ئەو دەستكەوتانە رادەستی بەغدا بكەن و حكوومەت بێدەسەڵات بكەن.
لای خۆیەوە عەلی ئەنوەر، چاودێری سیاسی بۆ "وشە" ئاماژە دەكات، ئەوەی بەرانبەر بە هەرێم و مووچەخۆرانی دەكرێت، پێشتر زۆر لایەن دڵخۆشیی خۆیان پێ دەربڕی و دەیانگوت كە بەغدا شامی شەریفە و مووچەخۆرانی هەرێم چیتر مووچەیان دوا ناكەوێت، هەر ئەوانە كاریان بۆ ئەوە كرد كە هەرێم سەر بە بەغدا بێت و بە شان و باڵی بەغدایان هەڵدەدا و دەیانگوت، ئەگەر لەگەڵ بەغدا بین چیتر مووچە دوا ناكەوێت، ئەوانە هەموو كارێكیان كرد بۆ ئەوەی دژی حكوومەت بوەستنەوە، ئێستەش خۆیان وا نیشان دەدەن كە نە بایان دیبێت نە بۆران، قسە بۆ خەڵكی دەكەن و باسی بوونی مەترسی لەسەر قەوارەی هەرێم دەكەن.
روونی كردەوە، كێشەكە ئەوە نییە كە ئەوان خۆیان بە دڵسۆز دەزانن، كە وا نییە، كێشەكە ئەوەیە كۆمەڵێك بەناو سیاسی، تا ئێستەش لە نیاز و سیاسەت و پیلانی بەغدا بەرانبەر بە هەرێم و قەوارەی كوردستان تێنەگەیشتوون و هیچ بیر ناكەنەوە، چونكە بەڵێنی دژایەتیی حكوومەتیان داوە و تەنیا ئەوە دەبینن و كار بۆ ئەوە دەكەن، هەوڵەكەشیان بۆ مووچەی راستەوخۆ هەر لە سەرەتاوە شكست دێنێت، چونكە بەغدا هیچكات ئەوە ناكات و نیازی باشی نییە.
پێوەست بەو بابەتە وەیسی سەعید، پەرلەمانتاری خولی پێنجەمی پەرلەمانی كوردستان بە "وشە"ی راگەیاند، پارتی زۆر هاواری كرد و داوای یەكڕیزی لە لایەنەكان كرد تا بەرانبەر بەغدا بەهێز بین، بەڵام ئەوان بەغدایان پێ باشتر بوو، سەرئەنجام ئەوە دروست بوو كە ئێستە هەیە، بەغدا بیركردنەوەیەكی هەیە كە نایەوێ هەرێمی كوردستان بە بەهێزی ببینێت، هەردەم كار بۆ ئەوە دەكات حكوومەتەكەی لاواز و بێدەسەڵات بكات، ئەو هاشوهوشەی لەكاتی دەنگدان لەسەر یاسای بودجە كردیان، تەنیا پروپاگەندەیەكی پێشوەختەی هەڵبژاردن بوو، ئەوەی كردیان بۆ بەرژەوەندیی خۆیان بوو نەك میللەت.
دووپاتی كردەوە، ئەوەی حكوومەتی هەرێم بۆ كوردستانی دەكات، زۆر باشترە و شانازیترە بۆ كورد لەوەی عێراقێك بەو جۆرە سیاسەتی برسیكردن پەیڕەو دەكات، بۆیە ئەوانەی بەدوای عێراقەوەن هەر ئەوەیان دەوێ كە ژێردەستە بن، ئەوانەی وایان كرد حكوومەت خاوەن داهات و دەسەڵات نەبێت، ئەوانە كوردستانیان بەوە گەیاند، بەڵام ئەو دژایەتی و سیاسەتەی بەغدا تا كۆتایی بەسەر هەرێم نابێت و هەرێم دەتوانێت كاری باش و گەورە بكات، وەك هەر كاتەكانی تر بەسەر ئەو ئاستەنگانەدا سەر بكەوێت.
جێگەی باسە، مێژوو ئەوەمان پێ دەڵێت كە هیچ كات بەغدا دڵسۆزی خەڵكی كوردستان نەبووە، ئەوەی حكوومەتی خۆمان دەیكات، بەغدا هەرگیز نایكات، جیاوازییەكە بەم شێوەیە، حكوومەتی بەغدا نایەوێ خزمەتی خەڵكێك بكات كە خاوەن حكوومەتی خۆیانن، بۆیە كێ هەیە ئەوەی پێ خۆش بێت هەرێم خاوەن دەسەڵات نەبێت، داهاتی لەژێر دەستی خۆی نەبێت و ژێردەستە بێت و بڕیاری بەسەردا بسەپێنرێت.
وشە/ تایبەت