د.خه‌لیل دۆسكى، چ ئاریشێن مه‌زن ل سه‌ر پشكا هه‌رێم نینن و دڤێت وەک خوە بهێتە بجهکرن

:: PM:01:17:04/06/2024 ‌
پەرلەمانێ عیراقێ دوهی د رونشتەکێ دا، پشکا بودجا هەرێما کوردستانێ پەسەندکر، ئه‌ندامەکێێ لژنا دارایى ل په‌رله‌مانێ ئیراقێ ژی دیارکر کو ئەگەر چ ئاریشە نەهێنە  پێش، پەسەندکرنا پشکا بدجا هەرێمێ، جهێ دلخوشیێ یە.

د.خه‌لیل غازى دۆسكى، ئه‌ندامێ ئه‌نجوومه‌نێ نوینه‌رێن ئیراقێ ژ لژنا دارایی دیارکر کو پشتی دوو هه‌یڤان گه‌نگه‌شه‌ ل سه‌ر پێكهاتێن خشتەیێ بۆدجا 2024ێ یا ئیراقێ هاتینه‌كرن و بو "وشە" گۆت، ب خوشحالفە ژلایێ په‌رله‌مانێ ئیراقێ هاته‌ په‌سه‌ندكرن، پشتى 21 گولانا هه‌یڤا ده‌ربازبووى ئه‌و خشته‌ بۆ لژنا دارایى ل په‌رله‌مانێ ئیراقێ هاتینه‌  ره‌وانه‌كرن و دووماهیێ راپورته‌ك ل سه‌ر هاته‌ نڤێسین و هاته‌ هه‌لسه‌نگاندن ب وێ مه‌ره‌مێ ئه‌ف خشته‌ وه‌ك خوه‌ ده‌ربازبیت چوو گوهورین تێدا نه‌هێنه‌كرن، بتنێ ته‌خمین بۆ حوكمه‌تا ئیراقێ هه‌بیت كو دوۆ تیریلیون دیناران په‌یدا بكه‌ن بۆ بۆدجا گه‌شه‌پێدانا هه‌رێما كو بۆ هه‌ر 15 پارێزگه‌هێن  عیراقێ ئه‌وێن نه‌ ب سه‌ر چ هه‌رێمان ڤه‌ ئانكو بۆ هه‌مى پارێزگه‌هێن ئیراقێ ژبلى هه‌رێما كوردستانێ.

دۆسكى زێدەتر گۆت: جهێ دلخوشیێ یه‌ چ ئاریشێن مه‌زن نه‌بوون و تایبه‌ت ل سه‌ر پشكا هه‌رێما كوردستانێ، پشكا هه‌رێما كوردستانێ دخشتەیان دا و ژئالیێ تیورى ڤه‌ یا باشه‌ و دبینم هێشنا نه‌ لدیف خواست و ڤیان و مافێ مه‌یێ دروسته‌، لێ ئه‌ڤه‌ بابه‌ته‌ ل سه‌رانسه‌رى عیراقێ هه‌یه‌ و نه‌بتنێ ل كوردستانێ و هیڤى دكه‌ین ئه‌و كوژمێ هاتیه‌دانان بهێته‌جێبه‌جێكرن وه‌ك خشتەیێ بۆ هاتیه‌دانان و حوكمه‌تا به‌غدا جێبه‌جێ بكه‌ت و شایستێن هه‌رێما كوردستانێ ره‌وانه‌ بكه‌ت وه‌ك هه‌مى پارێزگه‌هێن عیراقێ.

ب رەنگەکێ گشتى بۆدجا ئیراقێ نێزیكى 212 تریلیون دینارانه‌ و داهاتێ په‌ترۆل و داهاتێ نافخو هاتیە ته‌خمینكرن نێزیكى 147 تریلیون دینار، نێزیكى 64 تریلیون دیناران، كورتهێنان یا دبۆدجێ دا و ره‌نگه‌ كورتهێنان دروست نه‌بیت و ره‌نگه‌ كێمتربیت وهه‌مان بۆدجه‌ دا 166 تریلیون بۆ بۆدجا ته‌شغیلى نه‌ و 55 تریلیون دینار بۆ بۆدجا وه‌به‌رهێنانێ یه‌، پشكا هه‌رێما كوردستانێ ژئه‌ڤێ بۆدجێ 20  تریلیون و 910 ملیار دینارن، تریلونه‌ك و 116 ملیار دینار دهێنه‌ كمێكرن بۆ دانا قه‌رزان ئه‌وێن ل سه‌ر هه‌رێما كوردستانێ و پێشتر ژ بانكان هاتینه‌ قه‌ركرن، دیسان چواڕ تریلیون و 100 ملیار دینار، كو ژڤى كوژمه‌ى دوو تریلیون و 700 ملیار بۆ بۆدجا وبه‌رهێنانێ هاتینه‌ ته‌رخانكرن، تریلونه‌ك و 400 ملیار دینار بۆ ڤه‌گوهاستنا په‌ترۆلێ بۆ بازارێ ژ ده‌رڤه‌ هاتینه‌ ته‌رخانكرن و ئه‌ڤه‌ كوژمێن من دیاركرین ئه‌ڤه‌ هاتینه‌ ڤه‌برین بۆ قه‌ران و ڤه‌گوهاستنا په‌ترۆلێ، ناڤبری هوسا گوت.

د.خه‌لیل غازى دۆسكى دیارکر ژی کو بابه‌تێ مووچان لدیف بریارا دادگه‌ها فیدرالى یێ مسوگه‌ره‌ ئه‌ڤه‌ و پشتى بابه‌تێ ته‌وتینێ ب دووماهى دهێت، و ئارییشا داهاتێ نافخویى چاره‌سه‌رببیت و ب ئانه‌هیا خودێ مووچه‌ دێ هه‌یڤانه‌ د ده‌مێ خودا هێنه‌دان و گوت ژی، خالا گرنگ تێدا 11 ترییلون و 600 ملیارهه‌یڤانه‌ كو دبیته‌ نێزیكى 950 ملیار دیناران بۆ مووچێن فه‌رمانبه‌رێن هه‌رێما كوردستانێ هاتینه‌ ته‌رخانكرن، بڤى ره‌نگى، مووچێ، خانه‌نشین و چاڤدێرى یا جڤاكى  هاتینه‌ جوداكرن كو  و نێزیكى دوۆ تریلیون و 400 ملیار دینارانه‌،  ل گه‌ل 950 تریلیون دینارێن مووچه‌ خورێن فه‌رمانبه‌رێن كوردستانێ كو دبنه‌ 11 تریلیون و 600 ملیون دینار،  ئه‌گه‌ر مووچێن خانه‌نشینان هاتنه‌ راستڤه‌كرن سه‌رۆك وه‌زیران ده‌ستهه‌لات هه‌نه‌، ڤه‌گوهاستنێ دپاره‌ى دا بكه‌ت، 16 تریلیون وه‌ك بۆدجا فعلى ل به‌ر ده‌ستێ حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ یه‌ و هیڤی دكه‌ین حوكمه‌تا فیدرال یا رژد بیت دجێبه‌جێكرنا ڤێ بۆدجێ دا.

ئەندامێ لژنا دارایی یا پەرلەمانێ عیراقێ مزگینى دا مامۆستایێن وانه‌بێژ ل سه‌ر وه‌زاره‌تا په‌روه‌ردێ یا حوكمه‌تا هه‌رێما كوردستانێ ک مووچەیێ مامۆستایێن گرێبه‌ست دبۆدجێ دا هاتنه‌ بنه‌جهكرن و ب وێ باوه‌رێ نه‌ سه‌رۆك وه‌زیران ئه‌ڤان پاران بوومه‌ ڤه‌گوهێزیت و گوتژی، مه‌ كوژمه‌ك بۆ نه‌فه‌قاتێن جارى یه‌ و دوو تریلیون و 126 ملیار دینار هاتینه‌ ته‌رخانكرن، ژ ئه‌ڤى كوژمه‌ى تریلونه‌ك و 400 دێ بۆ په‌ترۆلێ هێنه‌ مه‌زاختن و نێزیكى 700 ملیار دیناران دێ بۆ پێدڤیێن خزمه‌ت گوزارى بن بۆ هه‌رێما كوردستان و دابینكرنا پتر ژ 500 ملیار دیناران بۆ كرینا كه‌ل و په‌لان، دیسان بابه‌تێ وبه‌رهێنانێ نێزیكى چوار تریلون و 950 ملیار دینارانه‌، دوو تریلیون و 700 ملیار بۆ به‌رهه‌م ئینان په‌ترۆلێ هاتینه‌ ته‌رخانكرن و دو تریلیون و 250 ژی دێ ژ ئه‌ڤى كوژمه‌ى بۆ وبه‌رهێنانێ مینن.

د. خه‌لیل غازى دۆسكى، ئه‌ندامێ لژنا دارایى ل په‌رله‌مانێ عیراقێ هیڤى خواستن كو شیابن ئه‌ركێ خوه‌ جێبه‌جێكربیت و زێدەتر گوت، بابه‌ت یێ ب ساناهى نه‌بوو به‌لكو شیاینه‌ ب گه‌له‌ك شێوازان خه‌باتێ بكه‌ین كو پشكا هه‌رێما كوردستانێ گه‌نگه‌شه‌ ل سه‌ر نه‌هێته‌كرن و گه‌له‌ك بزاڤ هاتنه‌كرن پشكا هه‌رێمێ بهێته‌ كێمكرن بۆ پارێزگه‌هێن عیراقێ بهێته‌ ڤه‌گوهاستن، به‌لێ مه‌ ئه‌و بابه‌ت ره‌دكر و ئه‌ف  پلانه‌ ب  هه‌فكارى یا د. شاخه‌وان عه‌بدوللا جێگرێ سه‌رۆكێ په‌رله‌مانێ عیراقێ هاتنه‌ راگرتن  و پشكا هه‌رێمێ هاته‌ پاراستن و مه‌ هیڤى هه‌نه‌ هه‌ر دوو حوكمه‌تێن هه‌رێمێ و فیدرال به‌رده‌وام هه‌فكارى ل گه‌ل ئێك هه‌بیت ب وێ چه‌ندێ بابه‌تێن شایستێن دارایێن هه‌رێما كوردستانێ گیرونه‌بن و بگه‌هنه‌ ئه‌و خالێن ده‌ست نیشانكرن چ مووچه‌، یان خزمه‌ت گوزاری.


وشە - نەوزاد هلۆری