" هژمارا کریکاران ل دهۆکێ دزێدەبونێ دایە"
هه‌ر چه‌نده پرانیا تاكێن جڤاكى و ته‌خێن وێ ل سنورێ پارێزگه‌ها دهۆكێ گه‌نج و لاو و هێز و ده‌ستێ كارى پێكدئینن، به‌لێ د نوكه دا پرانیا وان د ره‌وشه‌كا بێ كارى دا دبورین ب تایبه‌تى ته‌خا ده‌رچویان و وان گه‌نجێن دكه‌ڤنه سه‌ر ژیێ 18 بۆ 25 سالى دا، قوتابیه‌كا زانكۆیێ ژی دده‌ت دیاركرن ب هه‌ر رێیه‌كا هه‌بیت دڤێت ره‌وشا دارایی یا گه‌نجان بهێته خوشكرن، ل دهوکێ ژی هژمارا دانعەمرا د زێدەبونێ دایە.
جیهاد موسته‌فا، ماموستایه‌كێ ده‌ڤه‌را شێلادزێ یه ل سه‌ر بابه‌تى گۆت، خه‌ون و هیڤیا هه‌ر تاكه‌كێ جڤاكى یه ل كوردستان و جیهانێ ژی كو ل په‌ى ئه‌و بسپورى و شاره‌زایا هه‌یى كار بكه‌ت، داكو ژ روویێ ئابوورى و جڤاكى ڤه بشێت ژیانا خوه گه‌رنتى بكه‌ت و ب ئارامى و دلخوشى بژیت، ژبه‌ركو نه‌بوونا كارى دێ هه‌ژاریێ زێده‌كه‌ت و د ئه‌نجام دا كارتێكرنێن خراپ ل سه‌ر ره‌وشا جڤاكى كه‌ت و ل ئاینده وان كه‌سان پالبده‌ت كو كریارێن خراپ بكه‌ن، بو نموونه دزى و حیله و فێلبازى، هه‌تا خوه بیت كوشتنێ بكه‌ت یان خوه بكوژیت، ئه‌ڤه زێده‌بارى كو نه‌شێت ژیانا خوه ب ئاسایى ببورینیت و ژیانا هه‌ڤژینیێ پێكبینیت، له‌وا ب هه‌ر رێیه‌كا هه‌بیت ئالیێن شوله‌ژێ دڤێت ب جدى كار بكه‌ن كو ده‌لیڤێن كارى بۆ وه‌لاتیان ب گشتى و ته‌خا گه‌نجان ب تایبه‌تى په‌یدا بكه‌ن.
شینوار شیمال، ئەو ژی گەنجەکێ دهۆکێ یە دیارکر کو د نوکە دا رەوشا گەنجان وەکو پێدڤی باش نینە و گوت، ئەگەر گەنجێ مە نەبیتە خودان موچە،ژی ل کەرتێ گشتی، د شیاندایە پشتەڤانیا وان بهێتەکرن ب ڕێیا کەرتێ تایبەت، نمونە دانا قەرێن بچوک بۆ پرۆژێن چاندنێ و گەشتیاری و کارسازی، ژبەرکو ل کوردستانێ و پارێزگەها دهۆکێ ئاخەکا باش هەیە و جهێن گۆزاری یێن جوان هەیە، د شیاندایە پشتەڤانیا گەنجان بکەن، هەند چاندنێ بکەن، هەند ژی بازاڕی بو ساخکرنا بەرهەمێن وان ببینن، ژبەرکو ب درێژاهیا دەمی گەنج هێزا خوە ژ دەست ددەن و پیر دبن.
ب گوره‌ى راپرسیه‌كێ كو ماموستایه‌كێ زانكویا دهۆكێ ئه‌نجام دایه، پشكه‌ك ژ وێ هاتیه به‌لاڤكرن، دیار دبیت كو زورترین رێژا رونشڤانێن پارێزگه‌ها دهۆكێ ژ ته‌خا ناڤنجى یه ئانكو ئه‌و كه‌سێن دكه‌ڤنه د ناڤبه‌را ژیێ 15 سالى بۆ 59 سالى، بڤى ره‌نگى، ته‌خا زاروك و سنێله كو دژیێ سفر سالى بۆ 14 سالى بخوڤه دگریت رێژا 39.7% ژ جڤاكى بخوڤه گرن و هژمارا وان دبیته 654 هزار و 967 كه‌س، دیسان ته‌خا ناڤنجى كو ل ژیێ 15 سالى بۆ 59 سالى بخوڤه دگریت رێژا 55.4% ژ هژمارا گشتى یا رونشڤانێن پارێزگه‌ها دهۆكێ بخوڤه دگریت كو هژمارا وان دبیته 914 هزار و 482 كه‌س، ته‌خا بناڤ سالڤه چونان ژی كو ژیێ 60 سالى بۆ سه‌رى بخوڤه دگریت دبیته رێژا 3.2% ژ رونشڤانێن پارێزگه‌ها دهۆكێ و هژمارا وان ژی دبیته 52 هزار و 43 كه‌س، هژمارا دانعه‌مران كو ب گوره‌ى قانونا عیراقى كه‌سێن دژیێ 60 سالى بۆ سه‌رى بخوڤه دگریت دبنه 79 هزار و 162 كه‌س، ژ وانان پتر ژ 13 هزار كه‌س دكه‌ڤنه سه‌ر ژیێ 80ێ سالى، ژبلى دایكبویێن سالا 2021 - 2024ێ، دده‌ما 10 سالێن بورى دا پترى 436 هزار كه‌س ل پارێزگه‌ها دهۆكێ زێده‌بوینه.
جیهادی زێده‌تر گۆت، هه‌ر چه‌نده ره‌وشا دارایى یا كوردستانێ تا راده‌یه‌كێ باشه و خراپ نیه، به‌لێ ل گه‌ل ڤێ یه‌كێ ژی هزاران ده‌رچویێن زانكو و په‌یمانگه‌هان بێكارن و ماینه ل كولانان و چاڤێ وان ل وێ یه‌كێ یه كو كار بكه‌ن خوه ئه‌گه‌ر چه‌ند كێم و چ كار ژی بیت، دیسان ب نه‌چارى هزاران كه‌سان قه‌ستا ژ ده‌رڤه كریه و سه‌حا ژیانه‌كا باشتر دكه‌ن، ئالیێن شوله‌ژێ ب هه‌ڤكاریا كه‌رتێ تایبه‌ت دڤێت ژیانا جڤاكى و ئابورى یا وه‌لاتیان و گه‌نجان باشتر بكه‌ن، داكو ئه‌و ژی بشێن خزمه‌تا وه‌لاتێ خوه بكه‌ن.
د راپرسیێ دا زێده‌تر هاتیه، هێزا كارى ل پارێزگه‌ها دهۆكێ 57.11% پێكدئینیت و ده‌رڤه‌یێ هێزا كارى ژی دبیته 42.89%،دیسان پشكداریا ئابوورى دبیته 39.8% و رێژا بێكاریێ ژی هه‌تا سالا 2020ێ دبیته 13.8%، دژ وان كه‌سێن كو ل پارێزگه‌ها دهۆكێ كار كه‌ن ژیانا وان ل سه‌ر كرێكاریێ یه ریژا 69.2% بخوڤه دگریت.
خەلیل چێی، رێڤەبەرێ چاڤدێریا جڤاکی ل دهۆکێ دیارکر کو جهێ ڤەحەویانێ ل مالا دانعەمرا ل دهوکێ نەمایە و گوتژی، مالا دانعەمرا ل دهۆکێ جهەکێ بچوکە و پێدڤی ب جهەکێ مەزنتر هەیە، گەلەک کەس دهێن و شیان نینە بهێنە وەرگرتن، ئەم دخوازین جهەکێ باشتر و مەزنتر بهێتە ڤەکرن.