نەورۆزی ئەمساڵ لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان، نەك تەنیا پەیام و مانای سیاسیی زەق و دیاری بە هاونەوایی لەگەڵ پارچەكانی تردا هەناردەی هەموو دنیا كرد، بگرە پەردەی لەسەر كۆمەڵێك قەیران و ئاریشە لادا و ڕووخساری یەكێك لە سامناكترین و دڕندەترین ئایدۆلۆجییەكانی سەردەم و ناوچەكەی دەرخست، ئەویش پانتوركیزمە. ئەوە لە کاتێکدا "پان"خوازی لە ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، لە كرداردا شكستی هێناوە، جگە لە پانتوركیزم، ئەمەیش پێشاندەری ئەو ئیرادە ترسناك و دژەئازادییەیە كە بەرۆكی ناوچەی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستی گرتووە و هەنگاو بە هەنگاو پلانی پەرەسەندنی دادەنرێت.
بێگومان پانئێرانیزم و تەنانەت پانعەرەبیزم، مێژووی خۆیانیان هەبووە و ئێستەیش ناتوانین بڵێین مردار بوونەتەوە، بەڵام لە كرداردا هیچ كاتێك ناتوانن ململانێ لەگەڵ پانتوركیزمدا بكەن. پانئێرانیزم كە ڕاستییەكەی پانفارسیزمە، بەهۆی هەژموونی ئایدۆلۆجیی ئاینی بەسەر ئایدۆلۆجیای نەتەوەپەرستیدا، لە ئێستەی حوكمڕانیی ئەو وڵاتەدا، پاسیڤە و لە سێبەردایە، بەڵام ڕاستییەكەی زیندووە و پەل دەهاوێت،
واتە لە ڕووی كردارەوە پاشكۆی ئایدۆلۆجیای ئیسلامی-شیعییە لە ئێراندا، بەڵام شەپۆلی ئێرانپەرستی لە دوای شۆڕشی ژینا لەلایەن بەشێك (بەداخەوە بمانەوێ و نەمانەوێ ناتوانین بەپێی ئامار قسە بكەین، بەڵام ڕێژەیان كەم نییە). لە ئێرانپەرستەكانەوە (چ لە ناوخۆ و چ لە دەرەوە) بە توندی بەر خواستی ئازادیخوازی و یەكسانیخوازی جەماوەری و ڕۆحی ڕزگاریبەخشانەی شۆڕش كەوت، تارماییەكانی پەهلەویی بە هێزی میدیایی و پارەی خەیاڵیی دزراوی ئێرانییەكان (كاتی هەڵاتنی شای ئێران لە وڵات)، ویستیان شۆڕشی كوردستانیی ژینا كە یەكسانیخوازی و ڕزگاری و ئازادی لە خواستە دیارەكانی بوون، بە لاڕێدا ببات و تا ئاستێكیش سەركەوتن.
سەركەوتن لەوەدا كە شۆڕشی ژینا بكەن بە چەند باڵ و لقانەی خۆیان ڕووخساری سەرەكی و ئۆرجیناڵی پێ ببەخشن. دەتوانین بڵێین شۆڕشی ژینا ئەو ڕووداوەیە كە هەر هێزێك بەپێی خواستی خۆی تەفسیری دەكات، بەڵام بە دڵنیاییەوە تەفسیری سیاسیی چەوسێنەرانە لەلایەن هێزی كۆنەپەرستەوە، ڕێگەی ئێمە و ئەوان لێك جیا دەكاتەوە. بەڵام دەبێت بژاردە و هێزی كوردی و كوردستانی، ڕۆحی شۆڕشی ژینا زیاتر بناسن و بیناسێنن و خاوەندارێتیی ڕاستەقینەی خواستی ئازادیخوازیی كورد بن. مەبەست لە باسی شۆڕشی ژینا، بەرجەستەكردنەوەی ئەو خواستە ڕاسیست و پانئێرانیستییە بوو كە شۆڕشی ژینا، توانی ڕووخساری ڕاستەقینەی دەربخات و بە ئێمە بگەیەنێت كە ڕاستە ئەم هێزە ئێستە لە كرداردا وەك پانتوركیزم (لە درێژەدا دێمەوە سەری) دەسەڵاتێكی ئەوتۆی نییە، بەڵام وەك ماتەوزە ئامادە و سازە تا لە كاتی گونجاودا مەكینەكانی سڕینەوە و پاكتاوكردن بە شێوازی ئێرانیی بخاتە گەڕ، یەكەمجاریش لە كوردەوە دەست پێ دەكات، چونكە خاوەنی ڕاستەقینەی شۆڕشە ئازادیخوازەكانی یەك سەدەی ڕابردوون.
پانعەرەبیزم دۆخێكی جیاوازتری هەیە و وەك ئایدۆلۆجی، لە كۆمەڵێك فاكتەری تایبەت بە خۆی كەڵكی وەرگرتووە، بۆ فۆرمۆلەكردنی خۆی كە گرنگترین و سەرەكیترینیان قورئان و سوننەت بووە. سەیرە ئەمە بە دەنگی بەرز بڵێین و بیری لێ بكەینەوە، بەڵام سەردەمێك پێغەمبەری خودا (د.خ) باسی ئەو دوو نیعمەتەی كرد بۆ داهاتووی دنیای ئیسلام، ڕەنگە كەس بە خەیاڵیدا نەهاتبێت كە عەرەب دەیقۆزێتەوە بۆ سواربوون بەسەر وڵات و ڕۆح و مێژوو و زمانی نەتەوەكانی تردا!
پانعەرەبیزم و پێوەندیی ئاڵۆز و فرەڕەهەندی بەو دوو سەرچاوەیەوە، باسێكی زۆر هەڵدەگرێت و من لێرەدا بۆ ئەوەی پانتوركیزم بڕێك لەناو ئەم هاوكێشەیەی "پان"ەكانی ناوچەكەدا باشتر بناسێنم، هێنامە بەرباس.
وەك بەختیار عەلی دەڵێت، بەعس ئاینی كردووە بە ئامراز و بەكاری هێناوە، دەكرێت ئەمە بۆ كۆی پانعەرەبیزم بە دروست بزانین. بەڵام دۆخی پانتوركیزم جیاوازە، لە هەموو ئەو وڵاتانەی پانتوركیزم هەیە، یان باشتر وایە بڵێین دەسەڵاتێكی توركییە بە خەڵكێكی بە ڕەگەز توركەوە وەك ئازەربایجان (بە پایتەختیی باكوو)، توركمانستان، توركیا، بەشێك لە قوبرس و... هاوسەنگییەكی سەیر و وردەكارانە لە نێوان نەتەوە و ئاین ڕاگیراوە، لە كاتە چارەنووسسازەكاندا دەبینین ئاین لە تەرازووی پانتوركیزمدا سووك دەبێت و ڕاسیزم كێشی قورسی خۆی دەنوێنێت.
ڕەنگە بڵێین پایتەختی پانتوركیزم توركیایە هەڵەمان نەكردبێت، ئێمە توركیا وەك وڵاتێكی مسوڵمان دەناسین، بەڵام سیستمی حوكمڕانی لائیكە، سیستمی ئابووری لیبراڵە، ئایدۆلۆجیای زاڵی حوكمڕانەكان پانتوركیزمە و ئاینیش قبووڵكراوە. سەیرە لەناو ئەم چێشتی مجێورەدا هەموو شتێك پەیدا دەبێت بۆ كاتی پێویست، زەینییەتێكی مەكینەئاسا و ڕۆباتیی وا دروست بووە كە توركێك دەتوانێت بڵێت ڕاستە كورد مسوڵمانە، بەڵام بە هەموو ڕقێكەوە شوناس و ئاڵا و .. ڕەت دەكەنەوە.
دۆخی ورمێ لە ڕۆژهەڵاتی كوردستان بەشێكی لە سیاسەتداڕێژییەكانی كۆماری ئیسلامی سەرچاوە دەگرێت، كە ئەو پارێزگا چارەنووسسازەی وەك كارتێك بۆ كاتی پێویست داناوە تا كورد و تورك بەر بدەنە گیانی یەكتر، خۆیان دیسانەوە دۆخەكە لە پایتەختەوە كۆنترۆڵ بكەنەوە، بەڵام بەشێكیشی لە باكوو و ئەنكەرەوە ئاراستە دەكرێت، ساڵانێكە بە ملیۆنان دۆلاریان بۆ خەرج دەكرێت، تا هەم وەك زمان و كولتوور و هەم وەك دەسەڵاتی ئیداری و ئابووری، ئازەرییەكان تەواو بكەن بە سەرباز و ڕاسیستانێك كە لە دەرەوەی سنوورەكانەوە ئیدارە دەدرێن.
كورد لە ورمێ لە نێوان بەرداشی دوو جەمسەردایە كە هەر جەمسەرێك لە كۆمەڵێك هێز و دەوڵەت پێكهاتووە، بە زۆریش لەسەر ئەوەی كورد دەمكوت و بێدەنگ بكرێت، دەتوانن ڕێك بكەون، ئەگەرچی ئێستە پانتوركیزم لە هەموو ڕوویەكەوە لە ئێران ڕسوا بووە، بەڵام ئێرانییەكان وەك كارتێك بۆ كەویكردن و ڕامكردنی كوردیش بەكاری دەهێنن، ئەم هەویرە ئاوی زۆر هەڵدەگرێت، بەڵام پێوەست بە دۆخی ورمێوە، بەختەوەرانە دەتوانین بڵێین كورد مانیفێستێكی نەورۆزانە و ڕیفراندۆمئاسایانەی كرد و سەلماندی، ئەگەر لە ورمێ زۆرینە نەبێت، ئەوا بە دڵنیاییەوە (بە پێچەوانەی ئەوەی تورك دەیڵێن) كەمینە نییە، بەڵام ئەمە ئێمە بەرپرسیارتر دەكات لەوەی زیاتر لە هاوكێشەی ئاڵۆزی ورمێ و سیاسەتەكانی گۆڕینی دیموگرافی و پلانی كولتووری و سیاسی دەرەكی و ناوەكی تێبگەین، بیر لە پڕۆژەیەكی هەمەلایەنەی وا بكەینەوە، ورمێ نەبێت بە گەرداوێكی تووش بۆ كورد، هەم تێچووی كەم بدەین و هەمیش بە ئامانجی خۆمان بگەین.