شەڕە گەورەكە دەستی پێ كرد و چاوی دنیا لەسەر هەموو دۆسیەكانی تر لاچوو، ئێستە ململانێی ئیسرائیل و ئێران دۆسیەی یەكەمە، بەڵام دڵنیایی گۆڕانكاریی گەورەیش لەگەڵ خۆی دەهێنێ و هاوكات هەڕەشەیشی تێدایە، هەموو جۆرە گۆڕانكارییەك بەتایبەتی لە ئاستی گرژی و شەڕدا، بێ لێكەوتە لەسەر لایەنەكانی شەڕ، تێناپەڕێ، بەڵام هەریەكەیان بە شێوازێكی جیاواز كاریگەرییەكەیان بەسەرەوە جێ دەمێنێ. شەڕی ئێستە زۆر وابەستەیە بە تەكنەلۆجیای نوێ و چەكی پێشكەوتوو، بۆیە وڵاتانی شەڕكەر خۆیان لە كۆد و نهێنییەكانی یەكتر تێدەگەن، بەڵام بۆ ئێمەی كورد كە كەوتووینەتە ناوەڕاستی هەردوو لایەنی شەڕەكەوە، گرنگە بێلایەن و سەلامەت لێی دەربچین و ئەگەر دەستكەوتێك لە كۆتاییەكەیدا هەبوو، بیقۆزینەوە.
ئێمە بەهۆی پێگەی جیۆپۆڵەتیك و جیۆگرافییەوە، لە گۆڕەپانی شەڕەكەوە نزیكین، بەڵام جارێ خۆمان لەناو عێراقدا لە كێشەداین و بە لامانەوە گرنگە بزانین ئایا ئەو گۆڕانكارییانەی دواتر كە دەبنە بەشێك لە گۆڕانكاریی لە سیاسەتی وڵاتاندا، چ لەسەر ئاستی ناوخۆیی و چ لەسەر ئاستی نێودەوڵەتی، ئێمە دەكەوینە كوێی ئەم گۆڕانكارییە؟ چۆن ئەم ماوەی شەڕە بقۆزینەوە بۆ سەپاندنی داواكارییەكانمان بەسەر عێراقدا؟ ئایا زیانمان پێ دەگات لە كاتی دامركانەوەی شەڕەكە یان قۆناغێكی تر دەچینە پێشەوە؟ كورد دەبێت چی بكات؟ ئەمانە ئەو پرسیارانەن كە زۆرینەی خەڵك لەم رۆژانەدا لە یەكتری دەكەن و بیری لێ دەكەنەوە.
سەرەتا گرنگترین شت كە هەرێمی كوردستان بیكات، یەكگرتووییە لە گوتار و كاردانەوەدا لەبارەی ڕووداوەكان، چونكە بمانەوێ و نەمانەوێ لە ناوچەكەداین و ڕەنگە دۆخی وا بێتە پێشەوە هەڵوێستی بوێت، بۆ بەرپەرچدانەوە یان وەك ئامادەسازییەك بۆ داهاتوو، كەواتە تاكە فاكتەر بتوانێ لەو شەپۆلە نوێیەی گۆڕانكارییەكە، دەستمان بۆ مەلەیەكی باش بگرێ و بە سەلامەت بگەینە كەنار، ئەو یەكگرتووییەیە لەسەر چەند ئاستێك، گرینگترینیان ئەوەیە بەرانبەر گۆڕانكارییەكان هاوڕا بین و وەك كورد دەربكەوین نەك ئاراستەی جیاواز و پەرتوبڵاوی، واتا لە هەرێمی كوردستاندا حكوومەت یان سەرۆكایەتیی هەرێم، نوێنەرایەتیی یەكگوتاریمان بكات و هیچ لایەك بۆ بەرژەوەندیی خۆی كەلێن دروست نەكات، چونكە ناوچەكە لە شەڕی ڕاستەقینەدایە نەك لێكدانەوەی سیاسی و شرۆڤەی سۆزدارانە، بۆیە پێویستە بە یەك شێوە لە گۆڕانكارییەكان بڕوانین، نەك لایەنێك دژایەتیی ئیسرائیل بكات و لایەنێكی تر دژایەتیی ئێران، واتا خۆیەكلانەكردنەوەمان بۆ بەرژەوەندیی كوردستان و دەركەوتنمان وەك گەلێكی تەبا، زۆر گرنگە، لەم قۆناغەدا باشترین خۆیەكلاكردنەوەی سیاسیش، "بێلایەنییە".
چۆن سەیری ئەو گۆڕانكارییانە بكەین؟ بەگوێرەی خوێندنەوە سیاسی و مەیدانییەكان، لە شەڕەكانی دوای حەوتی ئۆكتۆبەرەوە، هەمیشە لایەنێك بە دۆڕاو یان لاوازی تەواو لێی دەردەچێت و تا ئێستەیش وەك دەردەكەوێت، نەیارەكانی ئیسرائیل لاواز كراون، بەڵام لەم شەڕە ڕاستەوخۆ نوێیەدا كە لە بریكارەكانەوە گوازراوەتەوە بۆ ماڵی شەڕەكە سەرەكییەكان خۆیان /ئێران و ئیسرائیلن/، دیار نییە ئاستی بردنەوە و دۆڕان یان لاوازییەكە چۆن دەبێت و كامیان دەبن. بەڵام ڕوونە ئەم شەڕە و دواتر ئەو گۆڕانكارییانەی لێی دەكەوێتەوە، كاریگەریی زۆریان لەسەر عێراق و سووریا دەبێت لە ئاستی یەكەمدا و لە ئاستەكانی تریشدا كاریگەریی بەسەر سیاسەتی جیهانی و هاوسەرنگی هێزەوە دەبێ.
وەك لێكۆڵەر و ناوەندە جیهانییەكان ئاماژەی بۆ دەكەن، دوور نییە ئەم ئاڵۆزییە گەورەتر بێت و تەنانەت باس لە شەڕی سێیەمی جیهانیش دەكرێ، هیوادارم وا نەبێت، بەڵام دەشزانم هیوا هیچ سەوز ناكات و سیاسەت شتێكی ترە، بۆیە گرنگە ئێمە ئارام بگرین و چاودێری دۆخەكە بكەین و بێلایەن و تەبا بین. بەڵام ڕەنگە كاتێكی باش بێت بۆ كەوتنەوەی گفتوگۆ لەگەڵ عێراق و قۆستنەوەی ئەم كێشانە بۆ بەرژەوەندیی ناوخۆیی هەرێمی كوردستان.
عێراق كە ئاسمانەكەی كەوتووەتە نێوان هەردوو وڵاتی شەڕكەر و وا دەردەكەوێت وڵاتێكی لایەنگر بێت و نەتوانێ تا كۆتایی وەك تەماشاكەر بمێنێتەوە، بەهۆی ئەوەی ئێران هەم بریكاری زۆرە لە عێراقدا و هەمیش سنوورێكی هەزاران كیلۆمەترییان پێكەوە هەیە، هاوكات وڵاتەكە لە ناوەوە شلۆقە و گەمارۆی كوردستان دەدات بە سیاسەتی ئابووری و دەستبەسەرداگرتنی مووچەی فەرمانبەران، كەواتە ئەگەر ئیسرائیل دۆڕا، عێراق بەهێزتر دەبێت و ڕەنگە ستەمی زیاتر لە كوردستان بكات، بەپێچەوانەیشەوە ئەگەر ئێران بدۆڕێ، دوور نییە گۆڕانكاریی زۆر گەورە لە بەغدا ڕوو بدات و بكەوێتە بەرژەوەندیی كوردەوە، بەڵام لەم قۆناغەدا نابێت كورد وەك لایەنگر بێت بۆ هیچ لایەكی شەڕەكە، بەڵام ئەو پەندە كوردییەی دەڵێ، "خۆم نایكەم خوا بۆم دەكات"، ڕەنگە چارەسەرێكی باش بێت بۆ ئێمە، بەو پێیەی كورد لە بەرەی شەڕدا نییە و باشتر چاوەڕێی ئەنجام بكات.
لایەنێكی تری ئەم شەڕە و بەردەوامییەكەی /ئەگەر بەردەوام بێ/ عێراق لەرزۆكتر دەكات، بۆیە یەكدەنگیمان كاریگەریی گەورەی دەبێت بۆ گوشار خستنەسەر بەغدا بۆ جێبەجێكردنی داواكارییەكانمان، چونكە عێراق ئێستە لە هەموو كات زیاتر پێویستیی بە هەرێمی كوردستانە و ئەگەر سیاسییە شیعەكان خوێندنەوەیان بۆ دۆخەكە هەبێت و بیانەوێ داهاتووی خۆیان جێگیر بكەن لە بەغدا، گرنگە مەرجەكانی كورد هەمووی قبووڵ بكەن و ئازادییەكی زیاتری ئابووریش بدەنە كوردستان، بۆ ئەوەی ئەم دەرفەتە بقۆزنەوە و كێشەكانی نێوان هەرێم و بەغدا بە یەكجاری چارەسەر بكرێن، لێرەدا قەیرانەكە دەگۆڕێ بۆ دەرفەت و هەم كورد هەر عێراق بەهێز دەبنەوە و هیچ لایەك دۆڕاو نییە.
لەو پێشهاتە خێرا و گەرمانەی ناوچەكەدا، بەشێكی زۆری ئەو ململانێیە و چەقی ئەو گۆڕانكارییانە، بەو سێگۆشەی جیۆپۆڵەتیكییەدا تێدەپەڕێ كە كوردستانی تێدایە، بۆیە ئێمە پێویستە گوتارێكی یەكگرتوومان هەبێ بە دوو ئاراستە، ئاراستەی یەكەم بەرەو رووی عێراقە تا ئەو شێواوی و سەرگەردانییەی ناوەند بقۆزینەوە كە ماوەیەكە تووشی بووە و زیاتریش دەبێت، ڕۆژانی داهاتوو بەغدا سەرگەردانتریش دەبێت و نازانێ بە وردی لە رووی سەربازی و تەناهییەوە پشتگیریی ئێران بكات یاخۆ بێلایەن بمێنێتەوە، ئاخر هەم چەكداری زۆر هەن لە دەستی حكوومەتدا نین و هەمیش ئابوورییەكەی بەیەك لێدوانی ئەمەریكا دەتەپێ، بۆیە ئەم گوشارەی سەر بەغدا قورس و سەرلێشێوێنە، هەم ئەمەریكا دەڵێ نەكەی، هەم ئێران دەڵێ بیكە، حاڵەتی سێیەمیش هەیە كە هێزە چەكدارەكانی دەرەوەی سوپای عێراق، لەناكاو ببنە لایەنێكی شەڕ و دژی ئیسرائیل و بنكە سەربازییەكانی ئەمەریكا بوەستنەوە.
بە گشتیی ناوچەكە ڕووداوی گەورە بەخۆیەوە دەبینێت و داهاتوو دیار نییە، ئێمە كە كەمینەین و قوربانی زۆرمان داوە، وا باشترە لەم قۆناغەدا بینەر بین و هیچ هەڵوێستمان نەبێت، ڕاستییەكەیشی هەروایە، شەڕەكە دیاریكردنی داهاتووی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاستە و هێزە گەورەكان ڕۆڵی تێدا دەبینن و چەكی گەورە و فڕۆكەی پێشكەوتوو بە ئاسمانەوەیە، ئەمە نە بابەتی ئێمەیە و نە شەڕەكەیش خواستی ئێمەیە، بە مانایەكی تر، لەم شەڕەدا پرس بە كەس نەكراوە و سەرە زلەكانی سیاسەتی دەولی بڕیاری لێ دەدەن، كورد لە سروشتی خۆیشیدا گەلێكی كراوەیە و حەزی لە ئاشتییە، كەواتە هیوای سەلامەتی بۆ خەڵكی سڤیل دەخوازین و چاوەڕوانی ئەنجامەكان دەكەین.