وتەیەك لەبارەی گوتەکانی سەرۆک وەزیران لە "الشرق"

AM:11:44:28/07/2025 ‌
قسەکانی سەرۆک وەزیران لە دیمانەی کەناڵی "الشرق"دا، سەرەڕای ئەوەی هەڵگری دەیان خاڵی ڕۆشنگەرانە و یەکلاکەرەوە بوون، چەندان هێڵی گشتییشی دیاری کرد، تا ئێمە لەسەری بوەستین و بزانین چین؟ کێین و مافەکانمان کامانەن؟ کۆی وتەکان لە زار و لە پێگەی سەرۆکی دەوڵەتێک دەوترا کە هەم قورسایی و سەنگی وڵاتەکەی خۆی دەزانێت و هەمیش گوتاری دیپلۆماسیی شارەزایە. یەکەم وانەی ئەم خاڵە ئەوەیە، ئێمە وەک نەتەوەیەکی گەورە و دابەشکراو لەژێر داگیرکاریی چەندان وڵاتدا بۆچی دەبێت دوای ئەو هەموو خەبات و خوێنڕێژییە هەر بە زمانی پاڕانەوە و کوڕوزانەوە قسە بکەین؟ هاوشێوەی ئەوانەی ناوخۆی خۆمان کە پشکێکی گەورەیان لە دروستکردنی ئاڵۆزییەکانی ئێستە و مووچەبڕین و ئازارەکانی خەڵکی کوردستاندا هەیە! 

یەکەم پەیامی بوێرانەی ئەم وانەیە ئەوەیە، ئێمە نابێت مافی خۆمان بە کوڕوزانەوە و لە پێگەی لاواز و هەژارانەدا داوا بکەین. دەبێت هەستی بەرپرسیارێتیمان بۆ ئەو خەبات و خوێنە هەبێت کە گەلەکەمان داوێتی و مافەکانمان بە دیپلۆماسی و تێخوڕینی مافخوازانە وەرگرینەوە، نەک ئەوەی بڵێین عێراق ئەمەی کردووە و ئەوەی کردووە و هەرێم ئەمەی نەکردووە. کەواتە کێشە لە بەغدا نییە هەروەک لە وتەکانی سەرۆک وەزیرانیشدا باس کرا بە گوێرەی یاسا و دەستووری عێراق، مووچەخۆر مافی خۆیانە بەبێ دواکەوتن مووچە وەربرگن، ئەم مووچە بڕین و مووچە دواخستنە کارێکی قبووڵکراو نییە، چونکە تەنانەت دادگای فیدراڵی بڕیاری لەبارەی مووچەوە داوە و نابێت ببێتە بەشێک لە ململانێی نێوان بەغدا و هەولێر، ئەمە ئەو هەڵوێستەیە کە دەبێت لە هەمبەر نانخۆر و خواندڕەکانی ئێستەی بەغدا و میوان و نانخۆرەکانی پێش 2003ی کورددا بگوترێن. 

ئەزموون و مێژوو سەلماندوویانە کە کاتێک مافێکی ڕەوات هەبێ و بە کڕووزانەوە و بڵمەبڵم داوای بکەی، ئیتر لە چوارچێوەی ماف بۆ جەنابی مافدەر دەردەچێت و وەک خێرپێکردن چاوی لێ دەکات و تۆش وەک دەرۆزەکەرێک دەبینێت! ئەمەیش ئەو لایەنە تراجیدی و کەرامەتکوژەیە کە هەندێک لە لایەنی کوردی بە گەڕانەوە بۆ بەغدا ویستیان جێگیری بکەن و پەرەی پێ بدەن، بەڵام پتەوی و قورسایی هزری دەوڵەتدارانەی سەرۆک وەزیران، لە پێگە شیاو و بەجێکەی خۆی لەق نەبوو و شێوازی مافخوازیی خەڵکی کوردستانی بەپێی یاسای پەسندکراو و خواستی ڕەوای کورد باس کردووە و هەمیشە وتویەتی چارەسەر بەپێی دەستوور نەك بە سازش و زاڵبوون. 

واتە مەسروور بارزانی سەرۆكی حكوومەتی هەرێمی كوردستان، وەک سەرۆکی دەوڵەتێک هەمیشە قسەی کردووە نەک لایەنێک یان هێزێک کە لەژێر سێبەری بەغدادایە و بە دڵنیاییەوە ئەمە هەژموونی و خۆشیاوبینیی دەوڵەت و دەوڵەتدارییە لە کوردستان. ئاماژەدانی بە دەستوەردان و هاتنەناو وردەکارییەکانی مووچە و بودجەی هەرێمی کوردستان وەک کارێکی نایاسایی لەلایەن وەزارەتی دارایی فیدراڵەوە، هەر لەو سۆنگەی هێز و دیپلۆماسیی پێشکەوتوەوە سەرچاوە دەگرێت. 

لە پاڵ ئەم هەڵوێست و لێدوانە بوێر و مافخوازانەدا، پێم وایە سەرەداوەکانی خستنەڕووی نەخشەڕێگایەکی دیپلۆماسیانە و یاسایی بۆ چارەسەری کێشەی مووچە واتە دەرهێنانی لەژێر دەستی دۆڵپاکانی بەغدا و دەروون لاوازەکانی کوردستان وەک کارتێکی گوشار، دەخاتە ڕوو، ئەویش ئاماژە بە بودجەی تایبەتی هەرێمی کوردستان لە بودجەی گشتیی فیدراڵدایە. بێگومان ئەم دەربڕینانە پێچوپەنای یاسایی خۆی هەیە و دەبێت یاساناس و مافناسەکان زیاتر بەدوایدا بڕۆن، بەڵام ئەوەی ڕۆژ دوای ڕۆژ بۆ هەمووان ڕوون بووەتەوە، ئەوەیە كە عێراق و دەوڵەتەکەی دەسڕۆیشتوو و دەوڵەمەندن و پارەی زۆروزەوەندیان لە بەردەستدایە، بەڵام خەڵکەکەی هەژار و بێ خزمەت و داماون! 

ڕێژەی گەندەڵیی عێراق بە هەموو بارێکدا پشکی شێری بەرکەوتووە، جارێ دۆسییەکانی مستەفا کازمی لێکۆڵینەوەیان لەسەرە هێشتا! کازمییەک کە بە خەمخۆر و دەسپاک ناوبانگی ڕۆشتبوو، ئیتر چ بگات بە سوودانییەک کە هێشتا وردە وردە دەمامکەکانی دادەکەون! کەواتە بەغدا پارەی زۆرە و ئەگەر لێڵییەکیش لە ئاماری دۆسییەکاندا هەبێت (بەدڵنیاییەوە ئەگەری زۆر کەمە) دەتوانێت بەبێ ئەم یاریکردنە و برسیکردنی مووچەخۆران ڕێچکەیەکی یاسایی و دەوڵەتدارانە بگرێتە بەر، نەک ئەوەی بە هەولێر نەوێرێت و بە مووچەبڕین لە هەوڵی ئەوەدا بێت خەڵکی کوردستان دژی حکوومەتی هەرێم هەڵنێ. بەداخەوە هەندێک پەیج و مێدیاناکار و فەرهاد پیرباڵ گوتەنی "ڕۆژمانەنووس" پەرەیان بەمە داوە و ئەو بێکەرامەتکردنەی بەغدا فراوانتر دەکەن، بەبێ ئەوەی لە ماهیەتی شوناس و بوونی خۆیان بپرسین و بزانن کەوتوونەتە چ داوێکەوە. 

ئەگەر حکوومەت فیدراڵییە و سەنگ و قورسایی لایەنەکان و ماف و ڕووبەری تواناییان بەپێی یاسا دەبێت دیار بێت و شەفافیەت هەبێت، هەروەک سەرۆک وەزیران گوتی، با بەغدا ئەو مامەڵە سیاسییە نەکات لەگەڵ هەرێمی کوردستان و وەڵامی ئەوە بداتەوە، سێ ملیۆن و 500 هەزار کەسی چۆنچۆنی لە چەند ساڵی ڕابردوودا دامەزراندووە كە یەک کەسییان لە کوردستان نەبوون؟ ئەگەر بڕیارە هەموو شتەکان ڕوون بێت، دەبێت ئەوان وەڵامی دەیان پرسیار لەبارەی نەمانی سەتان ملیار دۆلار و بودجە خەیاڵییە وەهمییەكان و پارەدان بە میلیشیا و دۆسییە قەبە و زلەکانی گەندەڵی بدەنەوە. 
ئەمە ئەو پەیام و هەڵوێستەی سەرۆک وەزیرانە کە ئێمە دەبێت وەک دەوڵەتێک قسە لەسەر مافەکانمان بکەین، نەک وەک شار یان حزب و لایەنێک.