سۆسیال دیموكراتەكان لە وڵاتانی ڕۆژئاوا، ڕۆڵێكی بەرچاویان هەبووە لە داڕشتنی سیستم و ئەزموونەكانی حوكمڕانی، بە جۆرێك بەلای منەوە سەركەوتووترینن، بە تایبەت لە سەدەی بیستەمدا كاریگەرییەكەیان لەسەر كۆمەڵگەكانی مرۆڤایەتی زۆر دەركەوت، بوون بە نموونە، بەهۆی ئەوەی شوێندەستیان لە بوارە جیاوازەكاندا دەبینرێت، لەوانە سیاسەتی كۆمەڵایەتی، بەڕێوەبردنی ئابووری و حوكمڕانی دیموكراسی.
لە ڕووی گەشەپێدانی دەوڵەتی ژیانی ئاسوودە- وێڵفێر ستەیت:
سۆسیال دیموكراتەكان، داكۆكی لە دەوڵەتێكی خۆشگوزەرانیی بەهێز دەكەن، ئامانجی دابینكردنی خزمەتگوزارییە سەرەكییەكانی وەك چاودێری تەندروستی، پەروەردە و ئاسایشی كۆمەڵایەتییە بۆ هاووڵاتی. ئەم مۆدێلە هەوڵ دەدات نایەكسانی كەم بكاتەوە و دادپەروەریی كۆمەڵایەتی بەهێز بكات. وڵاتانی وەك سوید، نەرویج و دانیمارك ئەم سیاسەتانەیان بە سەركەوتوویی جێبەجێ كردووە و بوونەتە هۆی بەرزبوونەوەی ئاستی ژیان و سەقامگیریی كۆمەڵایەتی.
لە ڕووی بەڕێوەبردنی ئابووری
زۆرجار سۆسیال دیموكراتەكان پشتگیریی ئابووری تێكەڵاو دەكەن، بۆ ئەوە سەرمایەداری بازاڕی ئازاد لەگەڵ دەستێوەردانی دەوڵەت هاوسەنگ دەكەن، ئەمە شتێكی زۆر گرنگ و زیرەكانەیە. ئەوان هەوڵ دەدەن بازاڕەكان ڕێكبخەن بۆ ڕێگری لە زیادەڕۆیی لە گرانكردنی نرخ، پەرەپێدانی دابەشكردنی سامان بەشێوەیەكی دادپەروەرانە و پشتگیریی مافەكانی كرێكار و چینی ماندوو. ئەم ڕێبازە یارمەتیی سەقامگیرییە ئابوورییەكان دەدات و دەتوانێ ببێتە هۆی گەشەی ئابووری بەردەوام و لە هەمانكاتدا دانیشتووانی بێ دەسەڵات و لاواز دەپارێزێت.
لە ڕووی حوكمڕانیی دیموكراسییەوە
سۆسیال دیموكرات دووپات لەسەر بەها دیموكراسییەكان دەكاتەوە، بە هاندانی بەشداریی سیاسی و ئازادییە مەدەنییەكان. زۆرجار سۆسیال دیموكراتەكان پاڵ بە چاكسازییەكانی هەڵبژاردن و شەفافییەت لە حوكمڕانیدا دەنێن، ئەمەیش متمانە بە دامەزراوە گشتییەكان پەروەردە دەكات، ئەم پابەندبوونە بە دیموكراسییەوە، بەشداری و لێپرسینەوەی هاووڵاتییان بەرز دەكاتەوە.
پێوەندییەكی زۆر گرنگ هەیە لە بواری كاردا
سۆسیال دیموكراتەكان لە مێژوودا هاوتەریب بوون لەگەڵ بزووتنەوە كرێكارییەكان، داكۆكییان لە مافی كرێكار و حەقدەستی دادپەروەرانە و بارودۆخی سەلامەتی كار كردووە. ئەم پێوەندییە بووەتە هۆی دامەزراندنی یاسا و دامەزراوەی بەهێزی كار كە كرێكاران دەپارێزێت و سەندیكاكان بەهێزتر دەكات، ئەمەیش بەشدارە لە بەرهەمهێنانی كۆمەڵگەیەكی دادپەروەرانەتر.
یەكگرتوویی كۆمەڵایەتیی خاڵێكی تری جێی بایەخیانە
سیاسەتی سۆسیال دیموكراتەكانی ڕۆژئاوا، یەكگرتوویی كۆمەڵایەتی بەرەوپێش دەبات، بە چارەسەركردنی جیاوازییەكانی پێوەست بە ڕەگەز، ڕەگەز و چین. دەستپێشخەرییەكان كە ئامانجیان كۆمەڵگە پەراوێزخراوەكانە، یارمەتیدەرن بۆ ئەوەی بەپێی ڕێبازی كاریان دڵنیابن لەوەی هەموو هاووڵاتییان دەرفەتی بەشدارییان لە ئابووری و كۆمەڵگەدا هەیە.
سیاسەتی ژینگەیی لای سۆسیال دیموكراتەكان گرنگی تایبەتی هەیە
لەمدواییانەدا سۆسیال دیموكراتەكان بەشێوەیەكی ورد سەرنجیان لەسەر پرسە ژینگەییەكان گیر بووە، بانگەشەیان بۆ گەشەپێدانی بەردەوام و چارەسەری كەشوهەوا كردووە. ئەم گۆڕانكارییە ددان بە پێویستی حوكمڕانیدا دەنێت كە پێویستە كاریگەرییە ئیكۆلۆجییەكان، لە سیاسەتە ئابووری و كۆمەڵایەتییەكاندا لەبەرچاو بگرێت، هاوتەریب بێت لەگەڵ ئامانجە جیهانییەكانی وەك ڕێككەوتنی پاریس.
سیاسەت لەسەر ئاستی دنیا و كاریگەریی جیهانی
لەسەر ئاستی جیهان سۆسیال دیموكراتەكان كاریگەرییان لەسەر زۆر لە سیستم و حزبە سیاسییەكان هەبووە، بیرۆكەكانیان بەشێوەی جۆراوجۆر وەرگیراون، كاریگەرییان لەسەر پێوەندییە نێودەوڵەتییەكان هەبووە و ئاشتی و هاوكارییان بەرەوپێش بردووە. بنەماكانی سۆسیال دیموكراسی دەتوانن ئیلهامبەخش بن بۆ بزووتنەوە و سیاسەتەكان لە سەرانسەری دنیادا، بەشدار بن لە گۆڕانكاری بەرەو پێشكەوتن، بەڵام ئەمانە پێویستە هەموو بە كردەوە بن نەك بە قسەوباس. هەر لەبەر جیاوازیی كردار و وتار، سیاسەتی باش و سەركەوتووی سۆسیال دیموكراتەكان، بە زۆری لە چوارچێوەی ڕۆژئاوادا ماوەتەوە، جگە لەو وڵاتە دەگمەنانەی ویستوویانە ئەزموونێكی سەركەوتووی حوكمڕانییان هەبێ، سوودیان لە شێوەی حوكمڕانی ئەوان وەرگرتووە.
دەتوانین بڵێین، كاریگەریی سۆسیال دیموكراتەكان لەسەر حوكمڕانی و بنیاتنانی سیستم قووڵە، بەشدارییەكی بەرچاو لە دامەزراندنی كۆمەڵگەی سەقامگیر و یەكسان و دیموكراسیدا دەكەن، گرنگیدانیان بە خۆشگوزەرانی، ڕێكخستنی ئابووری، مافەكانی كار و یەكگرتوویی كۆمەڵایەتی، چوارچێوەیەك دروست دەكەن، نەك تەنیا گەشەی ئابووری، بەڵكو دادپەروەری كۆمەڵایەتی و بەردەوامیی ژینگەی گونجاو بەرەوپێش دەبەن كە بە چەندان شێوە سوود بە هاووڵاتییان دەگەیەنێت.
سوسیال دیموكرات سیاسەتی بە جۆرێكە ئەوەی خاڵی گرنگە بەلایەوە و سەنتەرە، هاووڵاتییە نەك هیچ شتێكی تر، بۆیە ئەزموونی سوسیال دیموكرات بۆ وێنەگرتن و خۆنواندن نییە، بەڵكو لەسەر ئاستی دنیا و بە درێژایی مێژوو، یەكەم ئەزموون و تاكە ئەزموونە نێیدا هەوڵ دراوە وتار و كردار لێك نزیك بكرێنەوە.
لە بارودۆخی ئەمڕۆی دنیا و گۆڕانكارییە خێراكان و بە تایبەتی گەشەسەندنی نیولیبراڵیزم، سۆسیال دیموكراتەكانیش كاریان زەحمەت بووە و ڕووبەڕووی تەنگژەی زۆر بوونەتەوە، بەڵام مەحاڵە ئەوە هەڵوەشێنێتەوە كە ئەوان ویستیان پرۆسەی حوكمڕانی بخرێتە خزمەتی تاك و كۆمەڵگەوە.