خوێنهێنەری جاڵجاڵۆكەیی چییە؟

:: PM:05:08:26/11/2020 ‌

بریتییە لە گردبوونەوەی شێوە تۆڕی جاڵجاڵۆكەیی خوێنهێنەرەكان لە ژێر پێستی مرۆڤ دەردەكەوێت، بەتایبەتی لای كەسانی بەتەمەن و ژنان زیاتر تووشی دەبن، ئەگەرچی زیانی نییە، بەڵام شێوەیەكی بێزاركەری هەیە، بەتایبەتی ئەگەر لەسەر رووخساری مرۆڤدا دەركەوێت.
هەڕەشە و مەترسی بۆ سەر تەندروستی نییە، بەڵام بێزاركەرە
د مانیش شا، پزیشكی نەشتەرگەریی جوانكاری باوەڕپێكراو لە دنڤەر لە ویلایەتی كۆلۆرادۆیی ئەمەریكا دەڵێت، دەكرێ رەنگی ئەو كۆمەڵە خوێنهێنەرانە سوور یان شین یان وەنەوشەیی بن، بۆیەیش بەو ناوە نراون، چونكە لە تۆڕی جاڵجاڵۆكە دەچن، زیاتر لەسەر ران و پاژنە و پشتەوەی جومگەی ئەژنۆ و دەوروبەری قاچ و هەندێكجاریش لە دەموچاو دەردەكەوێت. 

دەكرێ ئەوەندە بچووك بێت كە تێبینی ناكرێ یان بە زەقی دیار دەكەوێ و مرۆڤ بێزار دەكەن، لەگەڵ ئەویەش زیانی نییە، ئەو جیاوازی لەگەڵ دەوالیدا هەیە و لە رووی پزیشكییەوە بە فرەوانبوونی مولوولەیی یان خوێنهێنەری ئاماژەی بۆ دەكرێت، رەنگە هەندێكجاریش ئازاری هەبێت، وەك ماڵپەڕی " Medical News Today "ی باسی كردووە. 

هۆكارەكانی:

دوو هۆكاری سەرەكی بۆ دەركەوتنی ئەو جۆرە خوێنهێنەرانە هەن، ئەوانیش لاوازیی سووڕی خوێن و تەمەنن، د كینیس مارك، پزیشكی نەخۆشییەكانی پێست لە نیویۆرك دەڵێت، ئەو جۆرە خوێنهێنەرە لە تەمەنی 30 ساڵی بەرەو سەرەوە دەردەكەوێت، هۆكارەكەیشی بەهۆی زۆر وەستان لەسەر پێكان و دووگیانی دەبێت، كاتێك د بەهۆی دووگیانییەوە گوشار بۆ سەر خوێنهێنەرەكان دروست دەبێ و دەبێتە هۆی كۆمەڵبوون و فرەوانبوون و دەركەوتنیان لەسەر شێوەی تۆڕێكی جاڵجاڵۆكەیی، بە هەمانشێوە وەستان بۆ ماوەیەكی دوورودرێژ وا دەكات بەهۆی كاریگەریی كێشكردنی زەوییەوە گەیشتنی خوێن زەحمەتتر بێت، هەروەها پیری و چوونە ناو تەمەن دەركەوتنی خێراتر دەكات.

هۆكاری تریش هەن، لەوانە زیادی كێشی لەش و قەڵەوی، ئەو پزیشكە ئاماژە دەكات، دەكرێ زیادبوونی كێشی لەش گوشاری زیاتر بخاتە سەر خوێنهێنەرەكانی قاچ، هەروەها خواردنی چەند جۆرە دەرمانێك وەك ەپكخەری وەچەخستنەوە و چارەسەری هۆڕمۆنی وەستانی سووڕی مانگانە، رەنگە ئەوانەیش هۆكار بن بۆ دەركەوتنیان، چونكە رەنگە ئەسترۆجین ببێتە هۆی لاوازكردنی دەمەوانەی خوێنهێنەرەكان، جیا لەوانە رەنگە هۆكاری بۆماوەیی ببێتە هۆی دەركەوتنیان، كاتێك د شا دەڵێت، شارەزایان پێشبینی دەكەن 60% ی ئەوانەی بەدەست ئەو حاڵەتەوە دەناڵێنن، بەشێوەیەكی بۆماوەیی لە دایكیانەوە بۆیان گوازراوەتەوە.

چۆن رێگری لێ دەكرێت؟

سەرەڕای ئەوەی رێگەیەك نییە بۆ خۆرزگاركردن لە خوێنهێنەری جاڵجاڵۆكەیی ئەگەر هۆكارەكەی بۆماوەیی بێت، بەڵام هەندێك شت هەن دەتوانی بیانكەی بۆ كەمكردنەوەی ئەگەری دەركەوتنی لەوانە:

1-جووڵانەوە، ئەگەر شێوازی ژیانت ئاسایی بوو و كارێكی نووسینگەیی و دانیشتن یان وەستانت بە پاوە بۆ ماوەیەكی دوورودرێژ هەبوو، وا باشترە خۆت لەسەر جووڵانەوەی بەردەوام رابێنیت، واتە بۆ چەند خولەكێك و ناوە ناوە رێستێكی بۆ وەربگرە و هاتوچۆ بكە.  

2-جۆرێك گۆرەوی بەكاربێنە گوشار دەخاتە سەر لوولەكانی خوێن، وەك د مارك باسی دەكات، دەتوانی لەژێر پۆشاك لەبەری بكەیت.

3-راهێناتنی رێكوپێكی وەرزشی، ئەنجامدانی راهێنانی وەرزشی بەشێوەیەكی رێكوپێك تەنیا نابێتە هۆی باشتربوونی تەندروستی جەستەت، بەڵكو راراییت كەم دەكاتەوە و یارمەتی زیاتر گەیشتنی خوێن و بەهێزكردنی دەمارەكانی خوێن دەدات، بەتایبەتی لە قاچەكان، وەك د شا باسی دەكات.

4-كۆنترۆڵی كێشی لەشت بكە، رێگەیەكی باش و كاریگەرە بۆ چارەسەركردنی حاڵەتەكە و رەنگە ببێتە هۆی دروست نەبوونی، د شا دەڵێت، چەوری زیاد لە لەش دەكرێ گوشاری زیاتر بۆ سەر قاچەكان دروست بكەن و ببێتە هۆی دەركەوتنی ئەو حاڵەتە و هاتنەدەرەوەی لووكانی خوێن.

باشترین رێگە بۆ چارەسەركردن و رێگرتنی لە دەركەوتنی چییە؟

لەوكاتەی وەك باسمان كرد ئەو حاڵەتە زیانی نییە، واتە هیچ هەڕەشە و مەترسی بۆ سەر تەندروستی مرۆڤ دروست ناكات، بەڵام بەپێی شوێنی دەركەوتنی لە لەش دەكرێ بێزاركەر بێت، بەگشتی دووجۆر چارەسەری جوانكاری بۆ حاڵەتەكە هەیە بۆ ئەوانەی دەیانەوێ خۆیانی لێ رزگار بكەن. 

یەكەم/ تەسلیب " Sclerotherapy"، كاتێك پزیشك ئاوی سوێر یان مادەی تری دەرمان لە رێگەی درزییەوە دەخاتە ناو لوولەكانی خوێن و بەو هۆیەوە دەچنەوە یەك و ون دەبن، كاتێك سەرەتا دەبێتە هۆی ئاوسانی لوولەی خوێن و رێگری لە چوونی خوێن بۆناوی دەكرێ و بەوجۆرە دەچێتەوە یەك، ئەو چارەسەرییە سێ بۆ چوار هەفتە دەخایەنێ و دەكرێ گۆرەوی توند و پەستێنەر بۆ خێراكردنی ونبوونی بەكار بهێنرێت.

دووەم/ چارەسەری بە بەكارهێنانی تیشكی لێزەر، هەندێك پزیشكان تیشكی لێزەر بۆ لابردنی ئەو خوێنهێنەرانە لە قاچەكان بەكاردێنن بێ ئەوەی زیان بە پێست بگات، وەك د شا دەڵێت، لێزەرەكە كار بۆ لابردنی رەنگی لوولەكانی خوێن دەكات و ئەوەی لە رێگەی دوو دانیشتنی چارەسەركردن دەكرێت، رەنگە ئەو رێكەیە ئازاری هەبێت، بەڵام تێچووی گەمترە. 



وشە - مه‌حموود ئیسماعیل