"دەسەڵاتی رۆژئاوا لەبری سوود زیانی بە بزاوی كورد و مافەكانی لە سووریا گەیاندووە"

دۆزی كورد لە سووریا مێژوویەكی پڕ لە خەبات و بەرخودانی دژ بە یەكێك لە رژێمە سەركوتكارەكانی ناوچەكە هەیە، ئەو رژێمەی چی لەوەی عێراق كەمتر نەبوو و تەنانەت كوردانی ئەوێ كێشەی پێدانی ناسنامەی سووریشیان هەبوو، نەواف رەشید، ئەندامی نوێنەرایەتی هەرێمی كوردستان لە ئەنەكەسە و ئەندامی مەكتەبی سیاسی پارتی یەكێتی كوردستانی سووریا  لە دیمانەیەكی "وشە"دا تیشك دەخاتە سەر دوایین پەرەسەندنەكانی دۆخی سووریا و كورد لەو وڵاتە، بەتایبەتی گفتوگۆی ئەنەكەسە و تەڤدەم. 

دۆخی ئێستەی سووریا زۆر ناڵەبارە و چەندان دەسەڵات لەو وڵاتەدا هەن، حكوومەتی سووریا و ئۆپۆزسیۆن و پەیەدە و هەسەدە، دۆخی ئابووری و تەناهی رۆژ دوای رۆژ خراپتر دەبێ و بنەماكانی ژیان لەو وڵاتە نییە، هاوكات خەڵك هیوایان بە هەوڵ و گفتوگۆكانە بە سەرپەرشتی نێودەوڵەتی لەنێوان حكوومەت و ئۆپۆزسیۆندا هەیە كە ئەنجامێكی هەبێت، ماوەیەكە گفتوگۆكان وەستاون، ئێستەیش هەوڵێك هەیە بۆ دانانی دەستوورێكی نوێ بۆ سووریا، بەڵام بە گۆڕانی ئیدارەی ئەمەریكا هەوڵەكان وەستاون، بۆیە چاوەكان روو لە 20ی ئەم مانگەن بۆ دەستپێكردنەوەی هەوڵەكان بەرەو سازان و دانانی دەستوورێكی نوێ بۆ سووریا و وەستانی هەڵمەتە سەربازییەكان و وەدەرنانی چەكدارانی بیانی لە سووریا، بەڵام تا ئێستە هیچ ئەنجامێك نییە.

ئەگەر ئەمەریكا گوشار نەخاتە سەر پەیەدە ناگەین بە هیچ ئەنجامێك

تا ئەوكاتەی سازانێكی نێودەوڵەتی دروست نەبێت، بەتایبەتی لەنێوان وڵاتانی كاریگەر لەسەر گۆڕەپانی سووریا لەوانە ئەمەریكا و رووسیا و توركیا، ئەوگەر ئەوانە رێكنەكەون، زۆر زەحمەتە بگەین بە چارەسەری، بەڵام خەڵكەكە هیوایان وایە بە هاتنی بایدن سازان دروست بێت، بەتایبەتی لە بابەتی دەركردنی دەستە بیانییەكان و چەكدارانی بیانی لە سووریا، بەتایبەتی ئێران و هەموو چەكدارانی بیانی لەسەر خاكی ئەو وڵاتە هەن، بۆیە تا دۆخ و كەشوهەوایەكی سەقامگیری تەناهی دروست نەبێت، چارەسەرییەكان سەر ناگرن.

تا ئێستە هیچ شتێك لە مافی كورد و هەموو پێكهاتەكانی تر لە سووریا بەدی نەهاتووە، ئەوەی دروست بووە بەناوی دەسەڵاتی كوردی، هیچ پێوەندییەكی بە دۆزی كورد لە سووریا نییە، وەك كورد و بەتایبەتی لەلایەن ئەنجوومەنی نیشتمانی كوردی خواست و هیوامان هەبوو بە جێبەجێكردنی بەیاننامەی "ریاز-2"، واتە سووریا ببێتە دەوڵەتێكی فرەنەتەوەیی و هەموو پێكهاتەكانی لە مافەكانیان یەكسان بن لە رووی زمان و بەشداریكردن لە دەسەڵاتی ناوخۆیی بەپێی رێژەی خۆیان و دداننان بە زمانیان و بەكارهێنانی، بۆیە بەیاننامەكە روون و ئاشكرا بوو.

بوونی كورد لە سووریا لە سێ ناوچەی مێژووییە، ئەوانەیش بەشێكن لە كوردستانی گەورە كە بەهۆی رێككەوتننامەی سایكس پیكۆ خرانە سەر سووریا، ئێستە ئێمە لەگەڵ دۆزینەوەی چارەسەرین لە سووریا بە سازان و رێككەوتنی نێودەوڵەتی، باوەڕنامەیەكی واژووكراومان لەلایەن ئۆپۆزسیۆنەوە هەیە، كە هاوپەیمانی نیشتمانی بۆ هێزە شۆڕشگێڕەكانی ئۆپۆزسیۆن و ئەنجوومەنی نیشتمانی كوردی گرتووەتەوە، ئەو باوەڕنامەیە لە 16 بڕگە پێكهاتووە و دەبێتە زەوینەیەك بۆ دۆزینەوەی چارەسەری كێشەكانی رەهەندی نەتەوەیی و ئەتنی و ئاینیان لە سووریادا هەیە.

بوونی پەكەكە لە باشوور یان رۆژئاوا یان هەر شوێنێكی تری كوردستان، بە بەردەوام پاساوێكی بۆ توركیا دروست كردووە بۆ هێرشكردنە سەر ئەو ناوچانە، بەداخەوە تا ئەوساتە و سەرەڕای بانگێشت و داواكان و هەموو هەوڵەكان، پەكەكە لە دەستوەردانەكانی نەوەستاوە بۆ نەهێشتنی پاساوی توركیا، وەك ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد داوا دەكەین و مەرجێكی ئێمەیە لە گفتوگۆ و دانوستانی (كورد- كورد)ی لە سووریا، دوورخستنەوەی چەكدار و ئەندامانی پەكەكەیە، بێ ئەوە پاساوی توركیا بۆ دەستوەردان دەمێنێت، بۆیە پێویستە پەكەكە بەخێرایی لە باشوور و رۆژئاوا دوور بكەوێتەوە، چونكە گۆڕەپانی راستەقینەی خەباتی ئەوان باكوری كوردستانە و ماف و داواكارییەكانیان لای توركیایە، وەك بزاوی كورد و ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە سووریا وای دەبینین بەرپرسیارەیەتی هەر بەشێكی كوردستان و پێوەندی و مامەڵەكردنی لەگەڵ ئەو رژێم و وڵاتەیە ئەو بەشە لەسەریەتی.

ئەو دەسەڵاتەی لە ناوچە كوردییەكان یان رۆژئاوای كوردستان هەیە، زیانی بە بزاوی كورد و مافەكانی گەیاندووە زیاتر لە سوود و چەندان بەربەست و كێشەی بۆ داهاتووی كورد لەو ناوچانە دروست كردووە، زیاتر لەوەی رژێمەكانی سووریا دروستیان كردووە، هەرچی پێوەستە بە گفتوگۆی (كوردی-كوردی)، ئەنجوومەنی نیشتمانی كورد لە بنەڕەتدا ئامانجی یەكخستنی گوتاری كورد بووە، هەربۆیەیش لەگەڵ پەیەدە چوونە ناو گفتوگۆكانی (هەولێر 1) و (هەولێر2) و (دهۆك)، بەڵام ئەنجامیان نەبوو، ئێستەیش سەرەڕای ئەوەی گەشبین نین بە گەیشتن بە ئەنجامێك لەبارەی یەكخستنی گوتاری كوردی و یەكێتیی كورد، دەستمان بە گفتوگۆ كردووتەوە، ئەوەی هانی داین ئەو گەرەنتییەی ئەمەریكا بوو، كەچی ماوەیەكە گفتوگۆكان وەستاون، هەیە هۆكارەكەی بۆ گۆڕانی ئیدارەی ئەمەریكا دەگەڕێنێتەوە، بەڵام لێدوانەكانی دوایی ئاڵدار خەلیل، دووپاتی كردەوە كە ئەو لایەنە لە بابەتی گفتوگۆكاندا رژد نییە و لەسەر گفتوگۆكردن رانەهاتووە و عەقلیەتێكی دیكتاتۆری و تاكڕەوی و شموولییان هەیە، پێم وایە ئەگەر ئەمەریكا نەیتە ناو بابەتەكەوە و گوشار نەخاتە سەر پەیەدە ناگەین بە هیچ ئەنجامێك، بۆ ئەوەی گەلەكەمان بحەسێتەوە و ئاوارەكان و ئەوانەی دەركراون بگەڕێنەوە و بنەماكانی ژیان فەراهەم ببێتەوە و پێوەندی باشمان لەگەڵ دراوسێكانماندا هەبێت، بەتایبەتی توركیا، پێویستە توركیا لەوە تێبگات ئەو یەكێتییەی كورد پێوەندی بەوەوە نییە و بەپێچەوانەوە پاڵپشتی لە بوونی پێوەندییەكی دراوسێتی باش دەكات.

سەرۆك بارزانی مەرجەعیەتێكی كوردستانییە و پاڵپشتیكارە بۆ دۆزی كورد لە سووریا

* هەڵوێستی سەركردایەتی سیاسی كورد لە هەرێمی كوردستان بەرانبەر بە دۆزی كورد لە رۆژئاوا لە رووی دەستوەردان و پاڵپشتیكرن چۆن بووە؟

هەڵوێستی سەركردایەتی هەرێمی كوردستان، بەتایبەتی سەرۆك بارزانی، هەر لە سەرەتاوە تا ئێستەیش ئەو بەشێوەیەكی گشتی پاڵپشتی لە دۆزی سووریا و بەتایبەتی لە دۆزی كورد كردووە بێ ئەوەی دەستوەردان بكات، ئەو پاڵپشتی كردووە یارمەتی داوە، ئاوارەیەكی زۆری كوردی سووریای حەواندووەتەوە، ئەوەیش گەورەترین بەڵگەیە بۆ ئەو راستییە، ئەو سەرپەرشتی لە رێككەوتنەكانی (هەولێر 1و 2) و (دهۆك)، كرد، بەڵام ئەنجامی چاوەڕوانكراویان نەبوو، بۆیە سەرۆك بارزانی وەك مەرجەعیەتێكی كوردستانییە و بە بەردەوام لە متمانەبوون بەو سەركردایەتییە دڵنیاین و وەك پاڵپشتیكارێك بۆ دۆزی كورد لە سووریا دەمێنێتەوە، هەموو ئەوانە بێ ئەوەی راستەوخۆ دەست لە بابەتەكان وەربدات، بەڵكو راوێژ و رێنوێنیكارە.