د رۆژهكا وهكو ئهڤرۆ دا ل سالا 1991ێ خهلكێ باژێرێ دهۆكێ دژی رژێما بهعس سهرهلدان دهستپێكر و شیان ددهما ئێك رۆژ دا ب تمامی دهۆكێ ژ دهست رژێما بهعس دهربینن، بهلێ جهێ داخێ یه هژمارهكا پێشمهرگه و خهلكێ دهۆكێ شههید و برینداربوون، پێشمهرگهیهكی دهۆكێ كو پشكداری د سهرهلدانێ دا كریه بۆ وشه بهحس ل سهرهلدانا باژێرێ دهۆكێ دكهت.
هزرا سهرهلدانێ ل دهۆكێ چهوا دهست پێ كر؟
محهمهد سالح ئورهماری، پێشمهرگه و پشكدارێ سهرهلدانێ: پشتی كو رێكهفتی 5ێ ئادارا 1991ێ خهلكێ دهڤهرا رانیێ سهرهلدان دژی رژێما بهعس دهست پێ كری، ههر ل وی دهمی ههست بۆ خهلكێ دهڤهرا بههیدنان ژی ب گشتی دروست بو كو ئهو ژی مل ب ملێ خهلكێ رانیێ و دهڤهرێن دی سهرهلدانێ بكهن، لهوا پشتی سهرهلدانا ههر ئێك ژ باژێرێن ئاكرێ و زاخۆ و ئامێدیێ، هزر د سهرهلدانا باژێرێ دهۆكێ ژی دا هاتهكرن
پلانا سهرهلدانا دهۆكێ ل كیڤه هاته دانان؟
محهمهد سالح ئورهماری: حهفتیهكێ بهری سهرهلدان ل باژێرێ دهۆكێ دهست پێ بكهت ئهز چومه نك كهساتیهكێ دهڤهرێ بناڤێ برایم عهلی، ئهوی ئهم هنارتینه كهلها بێدیل بۆ دهستڤهئینانا هندهك چهكی، ل وێرێ مه سێ پارچه چهك دهستخوڤه ئینان، پارچهكا چهكی من ههلگرت و ئهو پارچێن دن ژی برایێن من ههلگرتن، ل وی دهمی مالا من ل بهرۆشكێ بۆ و برایێ من شههید محهمهد عهلی كو ب مهمو هێته نیاسین ل گهرهكا ناعورێ بوو، ژبهركو مه وهكو شانهیێن نڤستی رێكخستن دروستكرن و بهردهوام پێزانین كوم دكرن، ئهو بوو ئێڤاریا رۆژا 13/3 بریار هاتهدان كو ب شهڤ سهرهلدان ل دهۆكێ دهست پێ بهێتهكرن، دوو كهس بناڤێن سلێمان بانی و موستهفا كو ب بابێ سمكوی ل گهل ههردوو برایێن من ل ناعورێ گههشتین ههڤ و ئهم چوینه سهر رێكخستنا رژێما بهعس كو دكهفته گهرهكا قهرهچا و ل وێرێ خهلكهكێ زۆر گههشتنه مه و پشتهڤانیا مه كر و شیاین كونترول بكهین و دهست ب سهر وی چهكی بگرین كو دناڤ بارهگای دا بوون، دیسان ئهو سهربازێن رژێمێ ژی ب دیل بگرین.
سهرهدلانا باژێرێ دهۆكێ زێدهتر ب شهڤ بو، بوچی؟
محهمهد سالح ئورهماری: بێگومان پلان و بهرنامهیێ سهرهلدانا باژێرێ دهۆكێ جوا ژ ههموو دهڤهرێن دی ب شهڤ دهست پێ كر، پشتی كو مه ب شهڤ هندهك جهێن گرنگ و ستراتیجی كونترولی، ههر ب شهڤ بهلێ ب درهنگی ڤه، ئهم چوینه سهر جاددێن گهرهكا قهرهچا و سهر بارهگایێ رژێمێ كو دكهفته جهێ پاركا نهورۆز یا نوكه، پشتی شهرهكێ گران شیاین بارهگایی كونترۆل بكهین، پاشان دهۆك ب گشتی رابو و دژی رژێمێ شهركر و سوپاس بۆ خودێ سهركهفتن ئینا و دهۆك ئازاد بوو.
ل وی دهمی كێ رێبهریا سهرهلدانێ دكر؟
محهمهد سالح ئورهماری: رێبهرێن سهرهكی یێن پێشمهرگه و خهلكی ژی د سهرهلدانێ دا كومهكا كهسان بوو ژ وانان بابێ عهلی و خالد بانی، پاشان كهساتیێن جڤاكی و سهروك هوز و ههموو خهلكێ دهڤهرێ پشكداری د سهرهلدانێ دا كر، پشتی كو پلان ب شهڤ دهست پێ كر، رۆژا 14/3ێ و سپێدههیا زوو، پێشمهرگه و خهلكێ دهڤهرێ چونه ئهو بارهگا و جهێن مایی و ههتا نێزیكێ نیڤرۆ دهۆك ژ رژێمێ هاته پاقژكرن.
رولێ خهلكێ دهۆكێ مل ب ملێ پێشمهرگهی د سهرهلدانێ دا چ بوو؟
محهمهد سالح ئورهماری: پشتی دهست پێ كرنا سهرهلدانێ ژلایێ پێشمهرگهی، ژ ههمو لایانڤه خهلكی سهرهلدا و چوو هێزهكێ نهشیا خهلكی راوستینن ههتا خوه ژن و زاروكان ژی رولهكێ گرنگ تێدا ئهنجام دا و خهلك ب چهك و بێ چهك پشكداربوون و ب چهپل پێشوازی ل سهركهفتنا سهرهلدانێ دا كر، ئهڤه سهركهفتنهكا مهزن و شانازیهكا مهزن بو و دهستكهفتێن زۆر بۆ خهلكێ دهڤهرێ ب دهستڤه هاتن.
ئهرێ د سهرهلدانێ دا كهس شههید و برینداربوو؟
محهمهد سالح ئورهماری: بهلێ و بێگومان ژ ئهگهرێ سهرهلدانێ هژمارهكا پێشمهرگه و خهلكی شههید و برینداربوون كو ئێك ژ وان شههیدان برایێ من بوو.
پهیاما ته بو لایهنێن سیاسی و خهلكێ كوردستانێ ب گشتی چییه؟
محهمهد سالح ئورهماری: نوكه كوردستان ئازاده، ئهم ههموو كوردین و خزمهتا مه بو كوردستانێ بوو، دوژمنێ ههموو كوردان ئێكه، دڤێت سهركردایهتی و حزب و لایهنێن سیاسی و خهلك ژی ههڤدوو بگرن، قوربانیێن گهلێ كوردستانێ و پێشمهرگه و ئهنفال و سهرهلدانێ بینن پێش چاڤێن خوه، ئهگهر مرۆڤی وهلات و ئاخ و نیشتمان نهبیت، ل وی دهمی مالێ دنیایێ چوو رامان نینن، دڤێت بزانین كو ئهگهر ملهتهكێ خهلك نهما چوو تشت نامینن، لهوا دڤێت خزمهتا خهلكێ كوردستانێ و كهسوكارێن قوربانیان بهێتهگرتن و ئهرك و مافێن وان بهێنهدان.