بەپێی نەخشەیەكی نوێ كە رۆژنامەیەكی ئەمەریكی بڵاوی كردووەتەوە، پێشبینی دەكرێ جەنگی سێیەمی جیهانی لەو شوێنانەوە سەرهەڵبدات.
سپوتنیك لە زاری رۆژنامەی سانی ئەمەریكی ئاماژەی داوە، هەریەك لە دوورگەی تایوان كە چین چاوی تێ بڕیوە، كشمیر كە ناوچەی جێناكۆكی نێوان هیند و پاكستانە، گەرووی هورمز كە خاڵی بەیەكگەیشتنی بەرژەوەندییەكانی نێوان ئەمەریكا و ئێرانە، ئەو شوێنانەن كە ئەگەری زۆرە جەنگەكە لێیانەوە سەرهەڵبدات و دواتر پەل باوێتە تەواوی دنیا.
ئەگەرێكی تریش هەیە كە جەنگی سێیەمی جیهانی بەهۆی ناكۆكیی نێوان سووریا و توركیا دەست پێ بكات
هاوكات باس لەوە كراوە، ئەگەرێكی تریش هەیە كە جەنگی سێیەمی جیهانی بەهۆی ناكۆكیی نێوان سووریا و توركیا دەست پێ بكات. ئەگەرێكی تر جەنگی ناوكیی نێوان ئێران و ئیسرائیل ئاماژەی پێ كراوە.
بەهیزترین ئەگەری روودانی جەنگی سێیەمی جیهانیی بریتییە لە ململانێی نێوان ئەمەریكا و چین لەسەر دوورگەی تایوان و بەهۆی ئەو ململانێیە، تەواوی وڵاتانی دنیا دەكەونە ناو جەنگێكی نەخوازراوەوە.
ئەمەریكای بەوە تۆمەتبار كرد بەرانبەر بە چین سیاسەتێكی ناڕەوا پێڕەو دەكات
رێك مانگێك لەمەوبەر لە 10ی ئەیلوول، شی جین پینگ سەرۆكی چین رای گەیاند، هاوكاری و دۆستایەتیی نێوان چین و ئەمەریكا لە قازانجی تەواوی دنیادایە، چونكە هەر جۆرە جەنگێكی جیهانی، هەسارەی زەوی دەخاتە ژێر مەترسییەوە. ئەو ئەمەریكای بەوە تۆمەتبار كرد بەرانبەر بە چین سیاسەتێكی ناڕەوا پێڕەو دەكات.
پێویستە بگوترێ جەنگی یەكەمی جیهانیی لە ساڵی 1914 دەستی پێ كرد و لە ساڵی 1918 كۆتایی پێ هات كە هەڵوەشاندنی ئیمپراتۆری عوسمانی و نەمسا و هەنگاریای لێ كەوتەوە، بەریتانیا و فڕەنسا و هاوپەیمانەكانی سەركەوتن.
لە دوای كوژرانی فرانسیس فردیناند میراتگری تەختی پاشایەتی نەمسا، حكوومەتی نەمسا پەیامێكی 10 خاڵی نارد بۆ حكوومەتی سربیا وەك ھەڕەشەیەك، سربیاش جگە لە خاڵێك، سەرجەم مەرجەكانی قبووڵ كرد. مانگێك دوای ئەو كێشەیە، لە 28ی تەمووزی ساڵی 1914 نەمسا جەنگی دژی سربیا راگەیاند. دواتر كاتێك رووسیای قەیسەری ھێزەكانی كۆ كردەوە و ویستی یارمەتی سربیا بدات لە دژی نەمسا و ھەنگاریا، ئەڵمانیا جەنگی لە دژی ڕووسیا و فڕەنسا راگەیاند، لەگەڵ داگیركارییەكانی ئەڵمانیا، بەریتانیاش هاتە ناو جەنگەكە و پاڵپشتی لە فڕەنسا كرد.
ئیتاڵیا ماوەیەك بە بێلایەن مایەوە، نەیدەویست لەگەڵ ھیچ لایەكیان بجەنگێت، دەوڵەتی عوسمانی كە دوژمنایەتییەكی مێژوویی لەگەڵ ڕووسیادا ھەبوو و پێوەندییەكانی لەگەڵ ئەڵمانیا لە گەشەسەندندا بوو، دوای دوو مانگ چووە پاڵ ئەڵمانیا و كەشتییەكانی دەستیان بە بۆردمانكردنی رووسەكان كرد لە دەریای رەش.
جەنگی دووەمی جیهانی لە ساڵی 1939 دەستی پێ كرد
جێی باسە جەنگی دووەمی جیهانی لە ساڵی 1939 دەستی پێ كرد و لە ساڵی 1945 كۆتایی پێ هات، ئەم جەنگەش بە شكستی ئەڵمانیای نازی و ژاپۆن كۆتایی هات و ئەمەریكا و بەریتانیا هاوپەیمانەكانی سەركەوتن.
جەنگەكە لە یەكی ئەیلوولی 1939 بە ھێرشی ئەڵمانیا بۆ سەر ھەر یەكێك لە پۆڵەندا و سلۆڤاكیا، دەستی پێ كرد، دواتر فڕەنسا و بەریتانیا هاتنە ناو جەنگەكە و دژی ئەڵمانیا وەستان. ئەڵمانیا دەیویست ئیمپراتۆرییەكی گەورە بنیات بنێت و لە سێ ساڵی یەكەمی جەنگەكە، ئەڵمانیا سەركەوتنی بەرچاوی بەدەست هێنا و بەشێكی بەرچاو لە خاكی ئەوروپای داگیر كرد.
دواتر بە هاتنی ژاپۆن بۆ ناو جەنگەكە، ئەمەریكاش پاڵپشتی لە فڕەنسا و بەریتانیا كرد و رووسیاش هاتە ناو جەنگەكە، دواجار بە شكستی ئەڵمانیا و ئیتاڵیا و ژاپۆن و هاوپەیمانەكانی كۆتایی هات. پێویستە بگوترێ بەهۆی ئەوەی كە ئێران لەم جەنگەدا بێلایەن بوو و خاكەكەی لەلایەن یەكێتی سۆڤییەت و بەریتانیا بۆ جەنگ بەكار هات، بووە هۆی لاوازبوونی تاران و دوای جەنگەكە، یەكەم دەسەڵاتی كوردی بە ناوی كۆماری كوردستان لە ساڵی 1946 لە مهاباد دروست بوو، بەڵام دواتر بەهۆی كشانەوەی سۆڤییەت و بەهێزبوونەوەی تاران، كۆمارەكە رووخا.
بە ملیۆنان كەس بوونە قوربانی
بەهۆی ئەم دوو جەنگە، بە ملیۆنان كەس بوونە قوربانی و مەترسیدارترین بۆمبەكانیش بەكار هێنران. دەگوترێ ئەگەر جەنگی سێیەمی جیهانی روو بدات، زۆر كارەساتبار دەبێت، چونكە كەم نین ئەو وڵاتانەی كە خاوەنی چەكی ناوكین و ئەگەر هەمووان ئەو چەكانە بەكار بهێنن، ئەوا مەترسی لەناوچوونی زەویش لە ئارادا دەبێت.