مانگانە ملیارێك و 500 ملیۆن دۆلار بۆ هێزە ئەمنییەكانی عێراق خەرج دەكرێت، بەشێكی زۆری ئەو پارەیە بۆ كرینی چەك و تەقەمەنییە، بەپێی زانیارییەكان زۆربەی ئەو چەكانەی بۆ هێزە عێراقییەكان دەكڕدرێت چەك و كەلوپەلی ئەمریكین، شارەزایەكی سەربازیش دەڵێ، بەپێی دەستوور دەبوو مانگانە بەشێك لەو پارەیە بۆ هێزی پێشمەرگەی كوردستان بوایە بەڵام تا ئێستا یەك دۆلاریان بۆ پێشمەرگە سەرف نەكردووە.
ڕاپۆرتە ڕۆژنامەوانیەكان باس لەوە دەكەن كە مانگانە یەك ملیار و 500 ملیۆن دۆلار بۆ هێزە ئەمییەكانی عێراق لەبودجەی عێراق سەرف دەكرێت و بەڵام تا ئێستا ئەو هێزە نەبۆتە هێزێكی سەربازی مۆدێر و سەربەدەوڵەت بێت، بەڵكو هێزەكانی عێراق زۆربەی هەرزۆری گروپ و میلیشیای جیاجیان زۆربەیان وەلائیان بۆ ئێران زیاترە لەعێراق.
ئەكرەم خانم شارەزای سەربازی بە "وشە"ی ڕاگەیان عێراق هەر لەسەرەتای دامەزراندنی هێزی عێراقەوە نەیتوانییوە ئەو هێزە بەشێوەیەك رێكبخات كە هێزی دەوڵەت بن، بەڵكو لەسەردەمێكدا هێزی كەس و لایەنێك بوون، ئێستاش زۆربەی هێزی كەس و لایەنەكانن لەناو عێَراق، ئةةم هيَزانة سەر بەلایەنە شیعەكان و زۆربەشیان نزیكن لە ئێرانەوە. هاوكات گوتیشی ئەو بوودجە زۆرەی مانگانە بۆ ئەو هیَزە تەرخان دەكریَت ئەگەر گەندەڵی و دەستی دەرەكی نەبوایە دەبوو هیَزیَكی هەرە گەورەی جیهان با.
هاوكات گوتیشی عێراق ئێستا زۆربەی هەرزۆری ئەو پارەیەی بۆ هێزەكان خەرجی دەكات لەرێگەی میلیشیاكانەوە دەچێتە خزمەتی لایەنی شیعەوە و لەرێی ئەوانیشەوە دەچێتە خزمەتی پێگەی ئێران لەناوچەكەدا. ئەوە جگە لەوە لەو هەموو پارەیەی بۆ ئەو هێزە خەرج كراوە بەپێی رێكەوتنە سیاسیەكان لە 2003وە تا ئێستا، بەپێی بڕگە دەستووریەكانیش دەبوو هێزی پێشەرگە بەشێك بێت لەمەنَزمەی هێزە عێرقییەكان و مانگانە بوودجە و پێویستییەكانی لەلایەن دەوڵەتی عێراقەوە دابین بكرایە بەڵام تا ئێستا یەك دۆلاریان لە هەموو پارەیە بۆ پێشمەرگە خەرج نەكردووە
ھێزە چەکدارەکانی عێراق مێژوویەکی دووریان ھەیە ئەوان لە سەرەتادا لە سەرەتای ١٩٢٠کان دروستبوون. شەش کودەتای سەربازی لە نێوان ساڵانی ١٩٣٦ و ١٩٤١ لەلایەن سوپاوە جێگیر کران ھێزە چەکدارەکان سەرەتا شەڕیان بینی لە شەڕی ئەنگلۆ و عێراق لە ساڵی ١٩٤١ لە جەنگی عەرەبی و ئیسرائیلی ساڵی ١٩٤٨ لە جەنگی شەش ڕۆژی ساڵی ١٩٦٧ و لە جەنگی ١٩٧٣ یۆم کیپپور لە دژی ئیسرائیل شەڕیان کرد. لە ساڵی ١٩٦١ بۆ ١٩٧٠ و ١٩٧٤ و ١٩٧٥ دوو شەڕی لەگەڵ کورددا بەرپابوو ململانێیەکی زۆر گەورەتر جەنگی ئێران و عێراق بَوو کە لەلایەن ئەوەوە دەستی پێکردبوو.
ئەو هێزە چەکدارانە لەلایەن وەزارەتی بەرگرییەوە بەڕێوەدەبرێن. لە دوای لەشکرکێشی ئەمریکا بۆ سەر عێراق لە ساڵی ٢٠٠٣ کە ڕژێمی سەدام حوسێنی ڕووخاند، هێزە چەکدارەکانی عێراق هاوکارییەکی بەرچاویان لەلایەن هێزە چەکدارەکانی ئەمریکاوە وەرگرت. لە دوای جێبەجێکردنی ڕێککەوتنی دۆخی هێزەکانی ئەمریکا و عێراق لە یەکەمی ژانویەی ٢٠٠٩ەوە، هێزە چەکدارەکانی عێراق و هێزەکانی وەزارەتی ناوخۆی عێراق بەرپرسیارن لە دابینکردنی ئاسایش و پاراستنی یاسا و ڕێسا لە سەرتاسەری عێراق. سوپای عێراق لە ڕووی مێژووییەوە یەکێک بوو لە سەربازییە لێهاتووەکانی جیهانی عەرەبی. بەڵام لە سەردەمی دیکتاتۆریەتی سەدام حسێن و دەستوەردان لە ڕێکخستنی سەربازیدا، توانای سوپا بە توندی دابەزی. بە تایبەتی سوپای عێراق یەکێکە لە دامەزراوە نیشتمانییە متمانەپێکراوەکانی عێراق. کەموکوڕییەکانی هێزە چەکدارەکانی عێراق لە ئەرکەکانی کاراکردندا دەستنیشانکراون، وەک، بۆ نموونە، لۆجستی و هەواڵگری سەربازی. لە ئۆپەراسیۆنە ئاساییە بەرزەکاندا، لە ئێستادا تواناکانی عێراق بەهۆی نەبوونی تۆپخانە و هێزی ئاسمانییەوە سنووردارە.[٤]
مادەی نۆی دەستووری عێراق بنەمای یاسایی هێزە چەکدارەکانی عێراق دادەمەزرێنێت. زۆربەی وشەکانی مادەی ٩ لە مادەی ٢٧ی یاسای کارگێڕی ئینتقالی ساڵی ٢٠٠٤ وەرگیراوە. بەشی یەکەم، مادەی نۆیەم هاتووە کە 'هێزە چەکدارەکان و خزمەتگوزارییە ئەمنییەکانی عێراق لە پێکهاتەکانی گەلی عێراق پێکدێن بە ڕەچاوکردنی پێویست بۆ هاوسەنگی و نوێنەرایەتیکردنیان بەبێ جیاوازی و دوورخستنەوە'. دەبێت ملکەچی دەسەڵاتی مەدەنی بن، بەرگری لە عێراق بکەن، وەک ئامرازێک بۆ چەوساندنەوەی گەلی عێراق بەکارنەهێنرێن، دەستوەردان لە کاروباری سیاسیدا نەکەن و هیچ ڕۆڵێکیشیان نابێت لە گواستنەوەی دەسەڵاتدا. بەشی B و C پێکهێنانی میلیشیای سەربازی لە دەرەوەی چوارچێوەی هێزە چەکدارەکان قەدەغە دەکات و کارمەندانی هێزە چەکدارەکان بۆ پۆستی سیاسی یان بانگەشەی بانگەشەی کاندیدی سیاسی قەدەغە دەکەن.