لووتكەی ترەمپ و كیم .. كۆتایی بە جەنگی سارد هێنا

:: PM:05:04:12/06/2018 ‌


لەگەڵ تەوقەی ترەمپ و كیم، بڵندگۆی پڕوپاگەندەكانی جەنگی ساردی سەر سنووری نێوان هەردوو كۆریا كپ كران، سەربازانی كۆریای باكور بەدیار بینیبی سەرۆكەكەیان لەكاتی واژوو كردنی رێككەوتنە مێژووییەكە لەگەڵ ترەمپ، خەون بە قۆناغێكی نوێ دەبینین.

لە كاتێكدا هەموو دنیا چاوەڕوانی شەڕی دەكرد لەنێوان دوو سەركردەی زۆر توند، بەڵام بەرژەوەندی هاوبەش و وڵات، هەردووكیانی لە سەنگاپوورە بردە سەر مێزی گفتوگۆ و رێككەوتنیان واژوو كرد.

ئەمڕۆ 12ی حوزەیران، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ویلایەتە یەكگرتووەكانی ئەمەریكا و كیم جۆن ئون سەرۆكی كۆریای باكور رێككەوتنێكی مێژووییان واژوو كرد.

بەپێی رێككەوتنەكە، كۆریای باكور دەستبەرداری چەكی ئەتۆم دەبێت، ئەمەریكاش ئاسایشی وڵاتەكە و ڕەوشە ئابوورییەكەی بەهێز دەكات و هاوكاری و كۆمەكی دەكات.

رێككەوتنەكە لە كاتێكدایە كۆریای باكور ماوەی 65 ساڵە لە شەڕی سارددا دەژیت لەگەڵ كۆریای باشوور دوای شەڕی سێ ساڵەی ناوخۆیی كۆریا لە "1950 تا 1953"، لەم ماوەیەشدا لەسەر سنووری نێوانیان كە 250 كیلۆمەترە، سەربازی هاوبەشی هەردوو كۆریا و نەتەوەیەكگرتووەكانی لێیە، بە ئاڵۆزترین سنووری نێودەوڵەتی نێوان دوو وڵات دادەنرێت لە رووی ژمارەی سەربازییەوە.

نیمچە دورگەی كۆریا ساڵی 1920 لەلایەن ئیمپراتۆریەتی ژاپۆن داگیر كرا، لە جەنگی جیهانی دووەم ئەمەریكا و رووسیا هاوپەیمانییەتیان دژی ژاپۆن راگەیاند، ئەوە بوو سوپای سۆفییەتی پێش ئەمەریكیەكان گەیشتنە باكوری كۆریا تا هێڵی پانی 38 كە ئێستە سنووری كۆریای باكورە لەگەڵ باشوورەكە، ژاپۆنییەكان ناوچەی باشووریان بۆ ئەمەریكیەكان چۆڵ كرد.

پاشان ساڵی 1945 هەردوولا رێككەوتن لەسەر دابەشكردنی نیمچە دورگەی كۆریا و ساڵی 1948 هەردوو دەوڵەتی باكور و باشووری كۆریا راگەیەنرا.

ساڵی 1950 زیاتر لە 75 هەزار سەربازی كۆریای باكور هاتنە سەر هێڵی پانی 38 لەسەر سنوور و هێرشیان كردە سەر كۆریای باشوور، بەمەیش جەنگی سارد نەما و شەڕ بەرپا بوو تا ساڵی 1953.

لەو كاتەوە تا ئێستە كە 65 ساڵ دەكات، جەنگی سارد لەنێوان هەردوولا بەردەوامی هەیە، بەڵام لەگەڵ تەوقەی ترەمپ و كیم، كۆریای باشووری دەنگی پڕوپاگەندەی بڵندگۆیەكانی كپ كرد، هاوكات سەربازانی كۆریای باكوریش خەون بە قۆناغێكی نوێ دەبینین و وێنە لەتەك ئەو دار سنۆبەرە دەگرن كە مانگی نیسانی رابردوو لەكاتی سەردانی سەرۆك وەزیرانی كۆریای باشوور  بۆ كۆریای باكور، لەوێ چاندویەتی.

بڵندگۆكانی كۆریای باكورن هەواڵی كەشوهەوا، هەواڵی گشتی، گفتوگۆ لەسەر دیموكراسی، باسی بۆرژوازی، درامای نوێ، ژیان لە كۆریای باشوور، لەگەڵ موزیك و گۆرانی پەخش دەكات.

هەرچی بڵندگۆكانی كۆریای باكورە، ناتوانی بە باشی گوێبیستی ئەو دەنگە ببیت كە لێیەوە دەردەچێت، رەنگە بەهۆی خراپی بڵندگۆكان بێت، بەڵام كۆی گشتی ئەو بابەتانەی باسی دەكات ئیدانە كردنی كۆریای باشوور و هاوپەیمانەكانییەتی.

بەپێی راپۆرتێكی "بی بی سی" بڵندگۆكانی هێزی ئەوەیان نییە دەنگەكە بگەیەنن بە باشوورییەكان، وەك ئەوەی باشوورییەكان دەیگەیەنن بە باكورییەكان، بەڵام بەرپرسانی كۆریای باكور رێگە نادەن بكوژێتەوە بۆ ئەوەی هەمیشە تەشویش لەسەر پەیامی كۆریای باشوور دروست بكات.

ئەگەرچی كۆریای باشوور تا ئێستە چەند جارێك ئەو بڵندگۆیانەی وەستاندووە وەك دەستپێشخەری، بەڵام دواتر بەگەڕیان خستۆتەوە.

سەربازانی كۆریای باكور خەون دەبینن
لەگەڵ تەوقەی نێوان كیم و ترەمپ، سەربازانی كۆریای باكور كە لەسەر سنووری كۆریای باشوور جێگیر كراون تێكڕا پشتگیری خۆیان بۆ تەوقە كردنەكە راگەیاند.

كۆلۆنێل خوانگ میونگ جین بە ئاژانسی "فرانس پرێس"ی راگەیاند لە رابردوودا هەستێكی خراپمان بەرانبەر بە هێزی بەرانبەرمان هەبوو كە هی كۆریای باشوورە، بەڵام ئێستە نا، دەتوانین ببین بە هاوڕێ و بەیەكەوە كاری بكەین و پێوەندییەكانمان باشتری بكەین و دەست لەناو دەست یەك رێگە بگرین.

ئەو ئەفسەرە بە ئەرێنی لە لووتكەی سەنگاپوورە دەڕوانێت، دەڵێ لە رابردوودا هێزە گەورەكان ئێمەیان دەور دابوو، بەڵام ئێستە بە هەموو دنیامان نیشاندا كە ئێمە میللەتێكی بە كەڕامەتین.

باكورییەكان زۆر بە گرنگی دەزانن نیمچە دورگەكە یەك بگرێتەوە كە ئەمەریكا و سۆفیەت ساڵی 1945 دابەشیان كرد، هەرچەندە باكورییەكان ساڵی 1950 ویستیان بە شەڕ ئەمە ئەنجام بدەن، بەڵام سەركەوتوو نەبوون.

لووتكەی ئەمڕۆی نێوان ترەمپ و كیم، دەكرێت سەرەتای كۆتایی ململانێ و جەنگی ساردی نێوان هەردوو كۆریا بێت، ئەگەر پرسی یەكگرتنەوەیش لە داهاتوودا نەیەتە پێشەوە.

وەك ماڵپەری "سكای نیوز عەرەبیە" بڵاوی كردۆتەوە، دۆناڵد ترەمپ لەبارەی لووتكەی سەنگاپورە لەگەڵ كیم دەڵێ، كیم دووپاتی كردەوە لەوەی پابەند دەبێت بە لەناوبردنی چەكی ناوەكی بیۆنگ یانگ، هەروەها بەڵێنیشی داوە كە شوێنی موشە بالیستییەكانیش لەناو ببات كە بۆ تاقیكردنەوەی موشەكی ئەتۆمی بەكار دەهێنا لە پێشتردا.

دۆناڵد ترەمپ گوتی "ئەمەریكا سزا ئابوورییەكانی لەسەر كۆریای باكور هەڵناگرێت تا ئەو كاتەی دەستبەرداری چەكی ئەتۆم نەبێت".

ترەمپ بەڵێنیدا كە راهێنانی سەربازی لەگەڵ كۆریای باشوور راگرێت كە تێچووەكی زۆری  خستۆتە سەر بودجەی ئەمەریكا، ئەمەیش وەك رێخۆشكردن بۆ دانوستان و نەهێشتنی چەكی ئەتۆم لەگەڵ كۆریای باكور.

"ئەو راهێنانە سەربازییە تێچووی گەڵێك زۆر دەكەوێت لەسەر ئەمەریكا كە زۆرینەی پارەكەی ئەمەریكا دەیدات، بۆیە كاتێك لەگەڵ كۆریای باكور چووینەتە ناو دانوستاندنەوەی بە پێویستی نازانم ئەو راهێنانە ئەنجام بدرێت".

جێی باسە بەرەبەیانی ئەمڕۆ 12ی حوزەیران، لووتكەی نێوان هەردوو سەركردە، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمەریكا و كیم جۆن ئون سەرۆكی كۆریای باكور لە هوتیڵی كابێلا سەنگاپورە كە دەكەوێتە سەر كەناراوەكانی ئەو وڵاتە، هی خانەوادەیەكی دەوڵەمەندە و كە كۆمپانیایەكیان هەیە و دەیانەوێت وەك ترەمپ زنجیرەیەك هوتێل لە وڵاتانی ئاسیا دروست بكەن.

لووتكەی ترەمپ و كیم،  سەرەتا بە كۆبوونەوەیەكی دوو قۆڵی تایبەت بۆ ماوەی 40 خولەك دەستی پێ كرد كە تەنیا وەرگێڕەكانیان لەگەڵدا بوو، دواتر كۆبوونەوەی فراوان بە ئامادەبوونی بەرپرسانی باڵای هەردوو وڵات بەڕێوەچوو، دواتریش واژوویان لەسەر رێككەوتنی هاوبەشی نێوانیان كرد.



وشە - فه‌رمان سادق