یەكەم
جەنگی نێوان دەوڵەتی ئیسرائیل و غەزە پێ دەنێتە قۆناغ و سەرەتایەکی نوێوە. ئیسرائیل وەک ئەکتەرێکی دەوڵەتی و غەزە وەک ئەکتەرێکی نا-دەوڵەتی، لە بەرەنگاربوونەوە و رووبەڕووبوونەوە و جەنگێکی یەکجار سەختدان. سوپای ئیسرائیل لە هێرش و بۆردمان بۆ سەر کەرتی غەزە کە بزووتنەوەی حەماس لە ساڵی 2006ەوە بەڕێوەی دەبات و ئەکتەری ژمارە یەکی ئەو جیۆگرافیا و یەکە سیاسییە ددانپێدانەنراوەی فەڵەستینە، هەردوولا پاساوی تایبەت و چیڕۆکی تایبەت بە خۆیان هەیە بۆ جەنگ و شێواز و کاریگەریی و دەرەنجامەکانی.
ئەگەرچی توانا و قووڵایی و رەگەزەکانی هێزی هەردوولا جیاواز و لەیەکنەچوو و نابەرانبەرن و هەریەکەیان بە جۆر و شێوازێک لە جەنگەکە و شێوەی بەڕێوەبردن و بەردەوامیپێدان و درێژکردنەوەی دەڕوانن، بەڵام ئیسرائیل وا هەست دەکات و دەڕوانێت كە ئەگەر بەبێ هێرش و کاردانەوە لە دۆخ و جەنگەکە بڕوانێت، ئەوا دۆڕاو دەبێت، ئەمەیش دەبێتە یەکەم دۆڕان و لاوازی لە دوای جەنگی 1973 و تەنانەت لە مێژووی دامەزراندنی وڵاتەکەیشەوە، چونکە بزووتنەوەی حەماس ئەمجارە بە تەکنیک و تاکتیکی جیاواز هاتووەتە مەیدانی جەنگەوە، بە جۆرێک کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و ئەمەریکا و ئیسرائیل و یەکێتی ئەوڕوپا، چاوەڕێی ئەمجۆرە هێرش و تەکنیکەی جەنگ نەبوون و بیریان لێ نەکردووەتەوە.
لە بەرانبەریشدا، بزووتنەوەی حەماس هێرشەکەی بۆ سەر ئیسرائیل و بە دیلگرتن و بارمتەكردنی هاووڵاتییانی ئیسرائیل و بیانی، بە سەرەتای دەستکەوتێکی گەورە و کارتێکی گوشاری بەهێز و کاریگەر دەزانێت و دادەنێت، دژ بە ئیسرائیل و هاوپەیمانانی و دەیەوێت لەو رێگەیەوە پێگەیەکی دبلۆماسی و سیاسی و سەربازی و تەنانەت سیمبولی تازە، بەدەست بێنێت و بچێتە قۆناغێکی ترەوە، بەڵام کێشەی سەرەکی حەماس ئێستە ئەوەیە کە ناتوانێت قۆناغی دوای هێرش و جەنگەکە بەڕێوە ببات یان لە توانایدا نییە ئەو قۆناغ و دۆخە بەڕێوە ببات، بەمەیش رووبەڕووی قەیرانی سەربازی و دبلۆماسی دەبێتەوە، بە تایبەت کاتێک هاوکار و هاوپەیمانانی هیچ هەڵوێستێکی کردارییان بۆ هێرشەکەی حەماس و قۆناغی دوای جەنگەکە نییە.
دووەم/ عێراق و کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان
کۆمەڵەی گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان کۆ دەبێتەوە بۆ دەنگدان لەبارەی راگرتنی جەنگی نێوان ئیسرائیل و حەماس و بۆردمانەکانی سوپای ئیسرائیل بۆ سەر کەرتی غەزە. دیارە دەنگ و هەڵوێست و رەفتار و سیاسەتی دەرەوەی وڵاتان بۆ پرسەکە جیاوازە و هەریەکەیان بەپێی بەرژەوەندی و ئایدۆلۆجیا و سیاسەت و پڕۆژەکانی خۆیان دەنگیان لەسەر دا، ئەمەیش پڕۆسەیەکی ئاساییە و سروشتی دینمایکییانەی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و پێوەندییە نێودەوڵەتییەکانە. دیارە لەم پڕۆسەیەدا هەندێک دەوڵەتی ئەندام لە نەتەوە یەکگرتووەکان بە "بەڵێ" و هەندێک بە "نەخێر" و هەندێکی تریش بێدەنگییان هەڵبژارد و دەنگیان هەر نەدا.
ئەگەرچی بڕیاری ئەم دەزگا یان ئۆرگانەی نەتەوە یەکگرتووەکان پابەندکەرانە نییە و ناسەپێنرێن بەسەر ئەنداماندا، وڵاتان ئازادن لە جێبەجێکردن و پابەندبوون پێیەوە یان نا، ئەمەیش جۆرێک لە سەربەخۆیی و نەرمی بۆ ئەندامان هێناوەتە پێشەوە و زیاتر دەستکراوەیان دەکات لە بڕیاردان بەپێی ئەوەی کە ترسیان بۆ دروست نابێت لە جێبەجێکردن و کاردانەوەی وڵاتانی تری ئەندام، ئەگەر بڕیارەکەیان بە دڵی ئەوانیش نەبێت، دەتوانن جێبەجێی نەکەن و گلەیی و لۆمەی وڵاتان بۆ سەر یەکتر کەمتر دەبێتەوە.
ئەوەی جێی سەرسوڕمانە هەڵویێستی دەوڵەتی عێراقە لەو بڕیارەدا، عێراق بێدەنگی هەڵبژارد و دەنگی نەدا، لە کاتێکدا وڵاتەكە بە شێوەی تیۆری و لەسەر ئاستی گوتار، دژ بەو جەنگەیە و ئیسرائیل تاوانبار دەکات و لۆمەی کار و کردەوە و هێرشەکانی بۆ سەر حەماس دەکات، لەرابردوویشدا سەركۆنەی كردووە، کەچی لە ئاستی کرداری دژ بە راگرتنی جەنگە وەستایەوە.
سێیەم/ عێراق و پەرتبوونی هێز
ئەوەی دیار و ئاشکرایە و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیش زۆر بە باشی تێیگەیشتووە، ئەوەیە عێراق لەلایەن عێراقییەکان خۆیانەوە بڕیار و رێسا و سیاسەتەکانی بۆ داناڕێژرێ و بەڕێوە نابرێت، بە تایبەت سیاسەتی دەرەوەی. واتە لەژێڕ هەژموون و باڵادەستی وڵاتانی تری ناوچەیی و هەرێمیدایە و ئەوان بەگوێرەی سیاسەت و بەرژەوەندییە باڵ
اکانی خۆیان ئاڕاستەی دەکەن و وەبەرهێنانی سیاسی پێوە دەکەن، بە تایبەت لە پرس و ململانێ و تەنگژە هەرێمی و ناوچەییەکاندا.
دۆسیەی غەزە و ململانێی ئەمجارەی نێوان ئیسرائیل و حەماس، ئەوەی بە باشی روونکردەوە کە پڕۆسەی داڕشتنی سیاسەتی ناوەوە و دەرەوەی عێراق بەتەواوی گرێدراوی سیاسەتی هەرێمی و درێژکراوەی سیاسەتی دەرەوەی وڵاتانی ترە، ئەمەیش بە ئاسانی هەستی پێ دەکرێت و بووە بە خاڵێکی لاوازی عێراق وەک دەوڵەت و خاوەن سەروەری (سەروەری ناتەواو) لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتیدا.
پێدەچێت ئەمجۆرە لە رەفتار و پاشكۆبوونە، بە تەنیا لەم ئاستەدا نەمێنێتەوە و لە ئەگەری فرەوانبوونی بازنەی جەنگ و ململانێکانی نێوان هەریەک لە ئیسرائیل و حەماس، چەندان گۆڕەپانی تری جەنگ بێنە ئاراوە و لەسەرووی هەموویانەوە عێراق و میلیشیا و هێزە چەکدارەکانی کە ئەکتەر و گۆڕەپانێکی بە پیت و پڕ بەرهەمن بۆ ئەم جۆرە جەنگە و وەک سووتەمەنی زۆر بە خێرایی بۆ جەنگێکی لەمشێوەیە گڕ دەگرن و پەرە دەسێنن، بە تایبەت کاتێک بەشێک لە هێزە سیاسییەکان شەقام و خەڵکی عێراق هان دەدەن و بۆ ئەمجۆرە جەنگەی ئامادە دەکەن.