رۆژی جیهانیی قودس چیە و چی ئەكرێت لەم ڕۆژە!

:: AM:09:22:23/06/2017 ‌


        

"رۆژی جیهانی قودس" یان رۆژی نێودەوڵەتی بۆ پشتگیریكردن لە شاری قودسی ژێر دەستی ئیسرائیل كە بە فارسی پێی دەگوترێت "روز  جهانی قودس"، رووداوێكی ساڵانەیە و ئیسرائیل رووبەڕووی دەبێتەوە و خەڵكانێكی زۆر كۆ دەبنەوە و خۆپێشاندانی گەورە لە دژی دەسەڵاتی جولەكە ئەنجام دەدەن. هەر لەو ڕۆژەدا هەندێك لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی و كۆمەڵگە ئیسلامی و عەرەبییەكان لە سەرانسەری دنیاوە بەشداری دەكەن، بەڵام ڕۆژی جیهانی قودس لە ئێران تایبەتترە بەراورد بە وڵاتانی تری دنیا، بەو پێیەی رابەری شۆڕشی ئیسلامیی خومەینی ئەو بۆنەیەی پێشنیاز كردووە وەك پشتگیری بۆ خەڵكی فەلەستین.

ئەو پێشنیازە لە مانگی دوا هەینی مانگی رەمەزان هاتە ئاراوە، بۆیە ئەم كراوە بە ڕووداوێكی سیاسی بۆ بەشدار بوون تیایدا و مسوڵمانان و تەنانەت نامسوڵمانیش، بەڵام دەبێت ئەوەمان لەبیر نەچێت. بەڵام بۆنەیەكی ئاسایی و ئەرك نییە.

 

لەوكاتەی فەلەستین لە ساڵی 1948 لەلایەن جولەكە داگیر كرا، ئەم كێشەیە بوو بە جێی بایەخی مسوڵمانان بە گشتی و شیعە بەتایبەتی. بۆ دۆزینەوەی رێگەچارە عەرەب پێش سەركەوتنی شۆڕشی ئیسلامی ئێران لەناویاندا "بزووتنەوەی رزگاریخوازی فەلەستین" ساڵانە ئاهەنگییان ئەگێڕا لە مانگی تشرینی یەكەم/ئۆكتۆبەر بەبۆنەی سەركەوتنیان بەسەر ئیسڕائیل كە بە "شەڕی كەرامە" یا ڕۆژی كەرامە و ڕۆژی فەلەستینیش ناسرا بوو، بەڵام بە سەركەوتنی شۆڕشی ئیسلامی ئێران ئەم بۆنەیەی خۆیان لە ‌بیر كرد و ڕۆژی جیهانی قودس جێی گرتەوە، چونكە ‌كێشەی فەڵەستین یەكێك بوو لەو تەوەرە گرنگانەی شۆڕشی خومەینی هەر لە سەرەتاوە گرنگی پێ دەدا. دوای سەركەوتنی شۆڕش، كۆماری ئیسلامی ئێران بەفەرمی رایگەیاند كە بەهیچ شێوەیەك دان بە دەوڵەتی ئیسرائیلدا نانێت وەك دەوڵەت، بۆیە باڵوێزی ئیسرائیلی لە ئێران گۆڕی بۆ بارەگای رێكخراوی ئازادیخوازی فەلەستین.

بیرۆكەی ئەم پَشنیازە دوای دامەزرانی كۆماری ئیسلامی ئێران لە ساڵی 1979 سەری هەڵدا لە گوتارێكی خومەینیدا كە گوتی "داوا لە مسوڵمانانی جیهان دەكەم رۆژێك تەرخان بكەن لە كۆتا هەینی مانگی رەمەزانی پیرۆز بۆ ئەوەی ببێتە رۆژی جیهانی قودس، راگەیاندنی هاوكاری نێودەوڵەتی لە نێوان مسوڵمانان بۆ پشتگیریكردنی مافی ڕەوای گەلی فەلەستین".

لەم ساڵانەی دواییدا ئەم بۆنەیە بڵاو بووەوە لە ناو وڵاتانی ئیسلامی و تەنانەت نائیسلامیشدا، بۆ نموونە لە ئەمەریكا ئەم بۆنەیە ساڵانە بەڕێوە دەچێت، تەنانەت ئەم رۆژە تایبەتكراوەی قودس لەناو ئیسرائیل خۆیشی بەشداری تێدا دەكەن وەك جولەكەكانی (ئەزروكس) كە ئەمانە دژ بە سیاسەتەكانی زایۆنین (ناتوری كارتا).

 

لە رۆژی جیهانی قودسدا چی دەكرێ

      لەم بۆنەیەدا كۆمەڵێك بەیاننامەی جیاواز لەلایەن مەرجەعەكانی ئاینی و زانای گەورە لە ئێران و وڵاتانی جیاجیا دەخوێنرێتەوە بۆ بانگكردنی رۆڵەكانی جیهان و هەموو ئەو مسوڵمانانەی لەو رێپێوانە گەورەیەدا بەشداریان كردوووە لە رۆژی جیهانی قودسدا.

      لەم رۆژەدا عەلی خامەنەئی رێبەری ئێران داوا لە مسوڵمانانی دنیا دەكات پێكەوە لە ماڵەكانیان بێنە دەرەوە بۆ بەشداریكردن لەو خۆپێشادانە گەورەیەدا لەپێناو بەرگریكردن لە خەڵكی فەلەستین.

      بەڕێوەچونی خۆپێشاندان و رێپێوانی گەورە لە سەرانسەری جیهان لەبەرەبەیانەوە دەست پێ دەكات تا رێپێوانەكان دەگەنە مزگەوتەكان، لە هەندێك وڵاتدا رێپێوانەكان لە دوای نوێژی هەینییەوە بەڕێوە دەچێت.

      لەم رۆژەدا هاوار و دروشمی ناڕەزایی دژی ئیسرائیل بەرز دەكرێتەوە و سەرەكیترینیان بریتییە لە: مردن بۆ ئیسرائیل.

      خوێندنەوەی وتار و راگەیەندراوی كەسایەتی و لایەنی ئیسلامی و سیاسی.

ئەم بۆنەیە لە ئێران زۆتر گرنگی پێ دەدرێت لەلایەن میدیاوە.

 

مەبەست لەو رۆژە چییە

یەكەم: لەم رۆژەدا گرنگی و پێگەی قودس و مزگەوتەكەی بۆ مسوڵمانانی باوەڕدار دەردەكەوێت كە پاراستنی ئەو شوێنە پیرۆزانە چەندە گرنگن بۆیان.

دووەم: رۆژی جیهانی قودس ئەوە بە دنیا دەڵێ كە لە دیدی عەرەب و ئیسلامی و ئێرانەوە ئیسرائیل قەوارەیەكی دروستكراوە و هیچ رەوایەتی لە ناو ئومەتی ئیسلامییدا نییە.

سێیەم: رۆژی قودس یەكڕیزی مسوڵمانان دەگەیەنێت لەسەر پرسێك.

 

لە سەرەتای سەدەی بیستەمدا ناكۆكییەكی توند لە نێوان جولەكە و عەرەبی فەڵەستینی سەری هەڵدا و بووە هۆی شەڕێكی ئەهلی بەرفراوان لە نێوانیاندا لە ساڵی 1947 زاینی مسوڵمانانی فەڵەستین ڕووبەڕووی كوشتن و بڕین و دەركردن و وێرانبوونی ماڵا و حاڵیان بوونەوە لە گوند و شارەكانی خۆیان بە دەست جولەكەوە و پاشان ئەم شەڕە زیاتر تەشەنەی كرد و لە ئەنجامدا بووە هۆی هەڵگیرسانی شەڕێكی گەورەتر لە نێوان عەرب و ئیسرائیل لە ساڵی 1948 لە دوای ڕاگەیاندنی دەوڵەتی ئیسرائیل.

لە دوای شەڕی ئۆكتۆبەری ساڵی 1973 زاینی و ئاگربەستی نێوان عەرەب و ئیسرائیل، زۆربەی كارە دوژمنكارییەكان كۆتای پێ هات، ئەوە بوو لە ئەنجامدا لە ساڵی 1979 ڕێككەوتنامەی ئاشتی نێوان "میسر و ئیسرائیل"ـی لێكەوتەوە كە ئەمەش بووە هۆی ئەوەی ئیسرائیل هێزەكانی خۆی لە نیمچە دوورگەی سینا بكێشێتەوە و ببێتە هۆی هەڵوەشانەوەی حوكمی سەربازی لە كەرتی خۆرئاوا و كەرتی غەززەدا.

پاشان سروشتی ململانێكان لە نێوان عەرەب و ئیسرائیل گۆڕا بۆ ململانێی نێوان فەلەستینییەكان و ئیسرائیلییەكان و فۆڕمێكی ناوچەیی وەرگرت و شەڕی لبنانی لە ساڵی 1982 لێكەوتەوە، پاشان بەهۆی "ڕێككەوتننامەی ئۆسلۆ"ی كاتی، دەسەڵاتی نیشتمانی فەڵەستین دامەزرا لە ساڵی 1944 زاینیدا، ئەمەش لە چوارچێوەی ئاشتی نێوان فەلەستینییەكان و ئیسرائیلییەكاندا بوو. هەمان ساڵ ئیسرائیل و ئەردەن گەیشتنە ڕێكەوتننامەی ئاشتی نێوانیان، هەروەها ئاگربەست بەردەوام بوو لە نێوان ئیسرائیل و سووریای بەعسیدا، تا لە ساڵی 2006دا ئاشتی بەرپا بوو لە نێوان لبنان و ئیسرائیل. ململانێی نێوان ئیسرائیل و غەززە كە لەژێر دەسەڵاتی حەماسدا بەڕێوە دەچێت، ئاگربەستی لێكەوتەوە لە ساڵی 2014، ئەمەش دیسانەوە دەچێتە چوارچێوەی ئاگربەستی عەرەب و ئیسرائیل.

قۆناغی 2006 بۆ 2012 بووە هۆی شەڕی ئێران بەوەكالەت لەگەڵ ئیسرائیلییەكاندا لە ناوچەكەدا، هەر لەو ساڵەدا 2012، ئێران هەموو پێوەندییەكانی لەگەڵ بزووتنەوەی حەماسی سوننەدا پچڕاند بەهۆی شەڕی ئەهلی لە سووریا.

هەرچەندە ڕێكەوتننامەی ئاشتی نێوان میسر و ئەردەن لەگەڵ جولەكەدا بەردەوامی هەیە و هاوكات ڕێكەوتننامەی ئاشتی كاتی لە نێوان ئیسرائیل و فەلەستینییەكاندا بەشێوەیەكی گشتی كاری پێ دەكرێت، بەڵام بەردەوام ناكۆكی نێوان عەرەب و ئیسرائیل بەدی دەكرێت لە ئاستی زۆر لە كێشەكانی فەلەستین.

 

غەززە لە رۆژی جیهانی قودسدا

دوای ئەوەی خومەینی داوای لە خەڵك كرد بەشداری رۆژی جیهانی قودس بكەن، بە هەزاران لە دانیشتوان بەدەنگ بانگەوازەكەیەوە چوون و شەقامەكان پڕ بوون، هەر دوای تەواوبوونی نوێژی هەینی. سەرەتای ڕێپێوانەكە لە بەردەم مزگەوتی (سەرایا) لە ناوەڕاستی غەززەوە دەستی پێ كرد تا گەیشتنە بەردەم بورجی شەوا، پاشان كۆمەڵێك وتار و چالاكی تێدا ئەنجام درا بە بەشداری هەموو لایەنە فەلەستینییەكان، كۆمەڵێك دروشم بەرز كرابوونەوە ئاماژەیان بەوە دابوو كە كێشەی فەلەستین لە پێشینەی كاری عەرەب و مسوڵمانان بێت.

لوئەی ئەلقریوتی بەرپرسی بەرەی گەل لە وتەیەكدا بۆ رزگاركردنی فەلەستین لە جیاتی هێزە نیشتمانی و ئیسلامبیەكان دڵنیایی دا كە رۆژی جیهانی قودس نامەیەكی ئاشكرایە بۆ دوژمن و پێیان دەڵێت بەرگریكردن بەردەوام دەبێت تا رزگاركردنی قودس.

 

بە هێماكردنی رۆژی جیهانی قودس لەلایەن خومەینییەوە

مانگی رەمەزانی لای مسوڵمانان پیرۆزە و تیایدا بە مەزەوە جیاوازەكانەوە خەریكی رێوڕەسمی ئاینی دەبن. خومەینی زیرەكانە كۆتا هەینی مانگی رەمەزانی وەك رۆژی قودس راگەیاند. لەو روانگەیەوە دەتوانین زیاتر لە ئاماژەیەك لە دەستپێشخەرییەكەی ببینین:

1_ قودس پلە و پایەكی بەرزی هەیە لەلای گشت مسوڵمانان  و بە هێمای یەكێتی مسوڵمانان دادەنرێت.

2_ كێشەی فەڵەستین كێشەی هەموو مسوڵمانانە نەك تەنیا فەلەستینییەكان كە خاكیان داگیر كراوە و خەڵكەكەی دەربەدەر كراون لەسەر ماڵ و حاڵی خۆیان و مافیان لێ زەوت كراوە، هاوكات فەڵەستین تەنیا كێشەی عەرەب نییە بەهۆی ئەوەی بەشێكە لە نیشتمانی عەرەبی.

3_ كێشەی فەڵەستین چارەسەر ناكرێت بە یەكگرتوویی مسوڵمانان و یەكخستنەوەی هەوڵەكانیان نەبێت لەپێناو  گەڕانەوەی  مافی زەوتكراوی فەڵەستینییەكان.

خومەینی لە سۆنگەی ئەوەی فەرماندەیەكی شۆڕشی ئیسلامییە و دامەزرێنەری كۆماری ئیسلامیی ئێرانە، بە ڕاگەیاندنی رۆژی جیهانی قودس توانی یەكێك لە ستراتیجەكانی سیاسەتی دەرەوەی كۆمارەكەی وێنا بكات، لەلایەك. لەلایەكی ترەوە دەستپێشخەرییەكەی ئەوی وەك مەرجەع ناساند بە مسوڵمانانی دەرەوەی ئێران.

هەر لەگەڵ پرۆژەی دابەشكردنی فەڵەستین لەلایەن كۆمەڵەی نەتەوە یەكگرتووەكانەوە، رووبەرووبوونەوە دەستی پێكرد لە نێوان زانایانی ئاینی و خۆرئاوا، دەیان نامەی فەرمی پیاوانی ئاینی و مەزەوی ئاراستەی كۆمەڵەی گەلان كرا. بۆیە لە هەڵسەنگاندنی بارودۆخی وڵاتانی ئیسلامی لەلایەن كۆنسوڵگەی ئێران لە فەلەستین لە ساڵی 1937دا زیاتر روون دەبێتەوە كە لەلایەن نوێنەری ئێران لە كۆمەڵەی گەلان لەبارەی بارودۆخی فەلەستین دەڵێ. ئەو ڕووداوە خوێناویانەی لە فەڵەستین ڕوو دەدەن و دەنگدانەوەی خراپی هەیە لەناو وڵااتانی عەرەبیدا، ئەنجامدانی هیچ چالاكییەكی بەدوای خۆیدا نەهێناوە لەپێناو چاككردنی ئەو بارودۆخەی فەڵەستینییەكان تێی كەوتون، بۆ ڕوونكردنەوەی ئەم بابەتە بێ گومان پێویستە چاوخشاندنێكی خێرا بە وڵاتانی دراوسێی فەڵەسین بكەین :

میسر: لە دوای ئەو ناكۆكییانەی دوایی كە لە نێوان سەركردەكانی حزبی وەفد لەلایەك و لەلایەكی تریشەوە بوونی 100 هەزار سەربازی ئیتاڵی لە لیبیا بارودۆخی ناوخۆی میسر بەتەواوەتی هەموو هەوڵ و گرنگی سیاسییەكانی میسری بەخۆوە سەرقاڵ كردبوو.

سووریا: سەرقاڵبوونی حكوومەتی سووریا بە كێشە ناوخۆییەكان لەلایەك و لەلایەكی تریشەوە ڕووبەڕووبوونەوەی لەگەڵ حكوومەتی فڕەنسا زیانێكی زۆری بەدوای خۆیدا هێنا، ئەمەش وای كرد سووریا نەتوانێ یارمەتی پێشكەش بە فەڵەستینییەكان بكات.

حیجاز و خۆرهەڵاتی ئەردەن: دوای بڵاوبوونەوەی هەواڵی دابەشكردنی فەڵەستین بەریتانیا بیری لەوە كردەوە هەردوو بەشی باشوور و رۆژهەڵاتی فەلەستین ببەستێتەوە بە رۆژهەڵاتی ئەردەن و بیكات بە دەوڵەتێكی عەرەبی سەربەخۆ كە مەلیك عەبدوڵا حوكمڕانی بكات، ئەم هەواڵە ترس و دڵەڕاوكێی لە فەڵەستین و سووریا و عێراق بەجێ هێشت، هاوكات كاریگەرییەكی خراپیشی لەسەر  پاشای حیجاز (ئیبن سعوود) بەجێ هێشت و هەر لەو رۆژەوە سیاسەتێكی ئاشتیخوازی گرتووەتە بەر لە هەموو ئەو شتانەی كە تایبەتن بە كێشەی فەڵەستین، چونكە دامەزراندنی دەوڵەتێك لەژێر فەرمانی ئەمیر عەبدوڵا لەناو فەڵەستین و بە پشتگیری جولەكە و ئینگلیز بە لێدان لە سەربەخۆی حیجاز دادەنرێت، بەبۆچوونی من بەدڵنیایی ئەمیر عەبدوڵا كەمتەرخەمی نەكردووە لە وروژاندنی ئاژاوەگێڕی لە حیجاز.

هند: مسوڵمانانی هندستان بەرهەڵستی سیاسەتەكانی ئینگلیزیان كرد، لەلایەكی تریشەوە هەڵسان بە كۆكردنەوەی یارمەتی بۆیان. هەروەها ئیمامی یەمەن نامەیەكی ناڕەزایی ئاراستەی وەزیری دەرەوەی بەریتانیا كرد و تیایدا بەرگری لە كێشەی فەڵەستین كرد. ئەوەی لەو بەڵگەنامانەدا هاتووە ڕوونی دەكاتەوە كە جیهانی ئیسلامی و بەتایبەتی وڵاتانی عەرەبی و بە دیاریكراویش وڵاتانی عەرەبی رۆژهەڵاتی ناوەڕاست بەهۆی خراپی دۆخی ناوخۆیی و نەبوونی هاوكاری و لاوازی سیاسی و پێوەستبوونیان بە وڵاتانی بێگانە و كێبەركێیان لەسەر گرتنەدەستی فەرمانڕەوایی، تووشی لێك هەڵوەشانەوە بووبوون، لە بەرامبەردا جموجۆڵی ئیسرائیلیەكان لە ئاستێكی بەرفراوان لە ناوەندەكانی جیهانی و رێكخراوەكانی نێودەوڵەتی توانیان دۆخێكی باش و گونجاو بۆ دامەزراندنی دەوڵەتێكی بۆ (جولەكە) لە فەڵەستین دەستەبەر بكەن.

دوای دامەزرانی ئیسرائیل وەك كیان، عەرەبەكان جگە لە دروشمی یەكێتی عەرەبی و چەند پرۆژەیەكی ناكرداری هیچی تریان بۆ فەڵەستین پێ نەكرا و هەر دەوڵەتە و ترسی ئەوەی هەبوو جولەكە بێن خاكی ئەوانیش داگیر بكەن وەك وتراوە "دەست بە كڵاوی خۆتەوە بگرە با نەیبات" رێك بەو سیاسەتە كاریان كردووە.

بۆیە خومەینی ئەمەی قۆستەوە و هەر دوای ئەوەی شۆڕشی ئیسلامیی سەركەوت، دەستپێشخەری كرد كۆتا هەینی مانگی ڕەمەزانی هەموو ساڵێك بكرێت بە رۆژی جیهانی قودس. لە 7-8-1979 لە دەستپێشخەرییەكەیدا هاتووە :بێگومان مسوڵمانان بەدرێژایی چەندان ساڵ ئاگاداری مەترسیەكانی ئیسڕائیل یان ڕاگەیاندووە و كە گەیشتووەتە ئەو ئاستەی ڕۆژانە چەندان كاری هەمەجی و دڕندانە لە دژی خەڵكی فەڵەستین ئەنجام دەدەن بەبەرچاوی هەموو جیهانەوە و مسوڵمانان دەكوژێت و ماڵ و حاڵیان وێران دەكات، بۆیە داوا لە وڵاتانی ئیسلامی دەكەم بۆ یەكڕیزی و یەكێتی، بۆ ئەوەی دەستی زایۆنی و پارێزەرەكانی ببڕین، وەك چۆن داواش لە هەموو جیهان دەكەم كۆتا هەینی مانگی ڕەمەزان بكەن بە رۆژی جیهانی قودس و هاوكاری گەلی چەوساوەی فەڵەستین بكەن لەڕووی دارایی و واتاییەوە.

ئەمڕۆ كە 30 ساڵ تێئەپەڕێ بەسەر ڕاگەیاندنی رۆژی جهانی قودسدا، دەردەكەوێت ئومەتی ئیسلامی باش بە دەنگ ئەو رۆژەوە نەهاتوون.

 

بۆچی كۆنگرەی رۆژی قودس لە زانكۆی نەجاح بوو؟

كاتێك زانكۆی نەجاح پێشوازی لە بەستنی كۆنگرەی رۆژی قودس دەكات، مانای ئەوەیە نیاز و ورەی ئەوەی هەبێت هەموو ساڵێك ئەو كۆنگرەیە لەخۆ بگرێت بۆ ئەوەی ئەم شارە بكات بە پیشنینەی كارەكانی خۆی لە هەموو چالاكییەكانیدا، قودس ببێتە تیشكۆی گرنگیپێدان بەتایبەت بۆ رۆشنبیرانی فەڵەستین و عەرەب.

هەموو ئەو كۆنگرانەی لە زانكۆی نەجاح بەسترا بۆ بابەتی قودس، چەندان بابەتی گرنگی تیایدا تاوتوێ كردووە لەوانە باسی مێژووی كۆن و نوێی شارەكە، شوێنەوارەكانی ئیسلامی، گومەزی بەردەكە و مزگەوتی ئەقسا لەگەڵ رزگاركردنی ئەو شارە لەلایەن مسوڵمانانەوە، هەروەها چەندان توێژینەوەی نوێ تاوتوێ دەكران لەوانە باسی یاسایی لەبارەی قودس، سەرەڕای چەندان بابەتی تر لەوانەی تایبەت بوون بە شارەكە و لەلایەن توێژەرانی فەلەستینی و عەرەب دەخرانە ڕوو.

زانكۆ هەوڵی دا هەموو ئەو بەڵگەنامە زانستییانە بسەلمێنی كە لەلایەن توێژەرانی بەشدار لەو كۆنگرەیەدا پێشكەش كرابوون، پاشان بڵاوكردنەویان لە كۆلیژی ئاداب وەك كتێب. كۆتا كتێب كە لە كۆنگرەی دەیەمی ساڵی 2009دا بڵاو كراوەتەوە بە ناونیشانی (استشراف الواقع السقافی و الحزاری فی مدینە القدس).

لەبەرئەوەی زانكۆ بنكەی زانستی و توێژینەوەیە، بۆیە هەموو ئەو هەوڵە نوێیانەی دەدران لەپێناو ئەوەبوو رێگا پێشان بدات بۆ گۆڕانكاری عەرەبی ئیسلامی و مەسیحی و سەپاندنی سیاسەتی دیفاكتۆ "ئەمری واقع" بەسەریاندا، بۆیە زانكۆ پێشنیاری كرد كۆنگرەی یانزە كۆنگرەیەكی عەرەبی و ئیسلامی و مەسیحی بێت و ناویان نا (قودس لە ویژدانی عەرەبی و ئیسلامیدا).

ئامانج لەو كۆنگرەیە فراوانكردنی بازنەی گرنگیدان بە شاری قودس و كردنی بە تیشكۆی گرنگیپێدان، لە ئەنجامی زانینی هەڵوێستی زانكۆی وڵاتانی عەرەبی لەبارەی قودس ئەو ڕۆڵەی كە پێویستە بیبینێت بۆ سەرخستنی شاری قودس و پارێزگاریكردن لێی، بە هەوڵ و كۆششێكی فەرمی وڵاتانی عەرەبی، هاوكات ڕۆڵی رێكخراوەكانی كۆمەڵی مەدەنی گرنگی خۆی هەیە لە پاراستن و بەرگریكردن لە پلە و پایەی ئەم شارە لەڕووی ئاینی و عەرەبییەوە.

بەشێك لە تێزی نامەی ماستەر لە بواری شیعەناسی

ڕۆژی قودس وەك نموونە

فەریدە ئاڵتونی



 





وشە - تایبه‌ت