باز ئەحمەد
هەڵبژاردنی 24ی حوزەیرانی توركیا و بردنەوەی بەشی زۆری شارەكانی باكوری كوردستان لەلایەن پارتی داد و گەشەپێدان و سەركەوتنی رەجەب تەیب ئەردۆغان بۆ خولی دووەمی سەرۆكایەتیی توركیا، ئاماژەیەكی ڕوون و ئاشكرای شكست و دۆڕانی پەكەكە و سیاسەتكردنی ئەو گرووپەیە لەناو كوردانی باكوردا. ئەمە لە كاتێكدایە پەكەكە نزیكەی 40 ساڵە خەباتی سیاسی و چەكداری دەكات، بەڵام نە دڵی خەڵكی شارەكانی باكوری لەگەڵدایە و نە هیچ لایەك پەسنی سیاسەتەكانی دەدەن.
ئەوەی پەكەكە ماوەی 40 ساڵە لێی سەركەوتوو بووە، یەكەم دامەزراندنی باندێكی بازرگانی مادەی هۆشبەری تەواو لێهاتوو و تۆكمەیە، دووەمیش بە تەواوەتی دژایەتیكردنی پرسی نەتەوەیی كوردە لە هەر چوار وڵاتی ناوچەكە.
بازرگانیی مادەی هۆشبەر لەلایەن پەكەكەوە كارێكی شاراوە و نهێنی نییە، بەڵكو لە ڕاپۆرتی ساڵانەی كۆمسیۆنی بنبڕكردنی بازرگانی بە مادەی هۆشبەر و تاوانە نێودەوڵەتییەكان، بەردەوام ناوی ئەو حزبە وەك یەكێك لە گرووپە چالاكەكانی بازرگانی ئەو بوارە و گەیاندنی بە وڵاتانی ئەوروپا تۆمەتبار دەكرێ و وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریكا و دەیان ڕێكخراوی دژ بە بڵاوبوونەوەی مادەی هۆشبەر پەكەكە تۆمەتبار دەكەن، ئەمە هەر تۆمەتی بێ بنەما نییە، چونكە هیچ دووكەڵێك بەبێ بوونی ئاگر دروست نابێ، بەڵام ئەوەی نامۆیە میدیاكانی باشوور و بە گشتی میدیای كوردیی خۆیان لە قەرەی ئەو پرسە نادەن، ئەمەیش هۆی یەكەمی ترسە لە كوشتن و ڕفاندنی ڕۆژنامەنووسان لەلایەن پەكەكە، دووەمیش هەستە نەتەوەیییەكە زاڵە و وای كردووە چاو لەو تاوانانەی پەكەكە بپۆشن.
كاتێك بەرپرسێكی كۆمپانیایەكی نەوتی لە تەقتەق چەند ڕووەكێكی خەشخاش دەچێنێت، هەڵایەكی گەورەی میدیایی لەسەر دروست دەكرێ، بەڵام كەس ناوێرێ باسی ئەوە بكات كە پەكەكە چۆن ناوچەكانی باكوری هەرێمی كوردستان، واتە ناوچە سنوورییەكانی نێوان ئێران و عێراق و توركیا، تەنانەت ئەرمینیایش بەكار دێنێت وەك ترافیكی تێپەڕینی مادەی هۆشبەر بۆ باكوری ئەفریقا و ئەوروپا، مامەڵەی لەگەڵ دەكات.
ڕەخنەگرتن و پەنجەدانان لەسەر برینەكان كارێكی هەڵە نییە، بگرە پێویستیشە، خەڵكی هەر چوار پارچەی كوردستان شایەتن كە هیچ یەكێك لە حكوومەتەكانی بەعسی عێراق و سووریا و هاوكات فەرمانڕەواكانی توركیا و ئێرانیش، هێندەی پەكەكە ستەمیان لە خەڵكی كورد نەكردووە و باج و سەرانەیان لێ نەسەندوون، بەپێچەوانەوە هاووڵاتییانی كورد ئەگەر ڕووبەڕووی هێزەكانی ئەو وڵاتانە نەبنەوە، رژێمەكان هیچ كێشەیەكیان نەبووە و نابێ، بەڵام پەكەكە باج و سەرانە لە مەڕوماڵات و دانەوێڵە و بەروبوومی كشتوكاڵی بە ڕۆژی ڕووناك لە خەڵكی بناری قەندیل و ناوچەكانی تری دهۆك و قەڵادزێ و سەنگەسەر وەردەگرێ، تەنانەت باج لە دەوڵەمەندی كورد لە سەرانسەری دنیا وەردەگرێ و نەدانی یەكسانە بە كوشتنی.
بۆیە لە بری ڕزگاركردنی خەڵك و ئیدارەدانی دۆسیە نەتەوەیییەكە، بووەتە بارێكی قورس بەسەر كوردەوە، ئەو هەژارە خێر لەخۆنەدیوانەی ساڵانە بە بەخێوكردنی مەڕوماڵات و داچاندنی بەروبوومی كشتوكاڵ پشتیان چەماوەتەوە، دەبێ بەشێك لە داهات و گیاندار و بەروبووم ڕادەستی پەكەكە بكەن، بۆیە راستی ئەوەیە بڵێین پەكەكە لە بازرگانیی مادەی هۆشبەر و بازاڕی ڕەش و ستەمكردن لە خەڵكی كورد لە گۆی زەوی، سەركەوتنی بێ وێنەی بەدەست هێناوە، بەڵام لە هەڵبژاردن و پرۆسەی سیاسی و تەنانەت شەڕی چەكداریش بەرانبەر توركیا، دۆڕاوی پلە یەكە و 40 ساڵە بەردێكی نەخستووەتە سەر یەك و 40 ساڵی تریشی هیچ بەسەریەكەوە نانێت.
هیچ وڵات و كۆمەڵگەیەك بە زەبری هێز ئایدلۆجیای بێگانە وەرناگرێ، پەكەكەیش بەرهەمی كۆنە سۆڤیەتی داڕووخاوە و بە فكری ماركسی لینینی سەردەمی شۆڕشی ئۆكتۆبەر و ستالین ژیان دەبینێت، ئەمەیش كارێكی هەرزەكارانەیە، لەوكاتەی كۆمەڵگەی باكوری كوردستان و گەلانی ناوچەكە زۆرینەی ئیماندارن و پێڕەوی بنەماكانی ئیسلام دەكەن، توركیا 100 ساڵ بەر لە ئێستە بە زەبری چەك و هێز لەلایەن مستەفا كەمال ئەتاتوركەوە بەرەو عەلمانییەت بە پشتیوانی وڵاتانی ڕۆژئاوا گۆڕا، بەڵام لە 2002ەوە بۆ دۆخی ڕەسەنی خۆی گەڕایەوە و پارتێكی ئیسلامی 16 ساڵە زۆرینەی ڕەهای دەنگی توركیا چەندان هەڵبژاردنە دەباتەوە.
حزبی تودەی ئێران، سۆڤیەت بە هەموو تواناوە پشتیوانی كرد، نەیتوانی دەسەڵاتێك لە ئێران بەدەست بێنێت، حزبی شیوعیی عێراق و وڵاتانی ناوچەكەیش بە تەواوی ڕوو لە شكست و دۆڕانن و بەردەوام دەپووكێنەوە، كاتێك سۆڤیەت زیندوو بوو، نەیانتوانی هیچ دەسەڵات و پێگەیەك بەدەست بێنن، ئێستە تەواو ئەستەمە و خەونی حوشترە ببنەوە هێز و دڵی جەماوەر بەدەست بێنن، بەڵام پەكەكە هەر بەو خەونەوە دەژی، ئەمەیش خەیاڵێكە و هیچ كات نایەتە دی.
ئەو كوردانەی لە باكور دەنگیان بە هەدەپە داوە، بەهۆی زاڵبوونی هەستی نەتەوەیییە بەسەریاندا، نەك ڕازیبوون بە سیاسەتی پەكەكە و هەدەپە كە باوەڕی بە دیموكراتی گەلان و مافی هاوڕەگەزبازانیش هەیە، ئەمە لە كۆمەڵگەی كوردی باكور كفرە و هیچ كات قبووڵكراو نییە، واقیعەكە بەمشێوەیە و هیچ كەس ناتوانێ خۆی لێ لابدات.
لەبەرئەوە دەنگی پارتە كوردییەكان لە توركیا بەهۆی سیاسەتی پەكەكە و خۆبەدەستەوەدان بۆ ویستی پەكەكە بە تەواوی ڕوو لە كپی دەكات و هیچ كات جێی ئومێد نییە، پەكەكەیش تا بمێنێ نایەوێ بچێتە ناو پرۆسەی سیاسی، تەنانەت دەوڵەتی توركیا سەربەخۆییش بە باكوری كوردستان بدا، پەكەكە قبووڵی ناكات و ڕەتی دەكاتەوە، چونكە ئەوان داماڵراون لە هەستی نەتەوایەتی و بە تەواوی بوونەتە مافیای مادەی هۆشبەر.
بێگومان بۆ بازرگان و باندی مادەی هۆشبەر بەردەوام نائارامی سنوورەكان و شەڕ دۆخێكی لەبارە تا ئاسان كاڵا یاساغەكانی لە سنوورە نێودەوڵەتییەكان تێپەڕێنێت و بازرگانی پێوە بكات و داهاتی زۆرتر چنگ بخات.