جەنگی رکابەرەکان

AM:10:01:16/04/2024 ‌
یەكەم/ شێوازی پێکدادانەکان

جارێکی تر رووبەڕووی شەپۆلێکی تری گرژی و ئاڵۆزی و ئەگەری پێکدادانی نێوان هەردوو ئەکتەری هەرێمی ناوچەکە، کۆماری ئیسلامی ئێران و دەوڵەتی ئیسڕائیل دەبینەوە. هەردوولا بە دوو ستراتیج و ئامراز و کەرەستە و میدیا و رێگەی دبلۆماسی، هەڕەشەی هێرش و لەناوبردنی یەکتری دەکەن و ئەوەی ئێران ئەنجامیدا بەشێک بوو لە گریمانە و ئەگەرە پێشبینیکراوەکان. خاڵی دەستپێکی شەپۆلی ئەمجارەی گرژیی و ئاڵۆزییەكان، لەو هێرشەی ئیسرائیلەوە هات كە کردیە سەر کونسوڵگەی کۆماری ئیسلامی ئێران لە سووریا. 

ئێران یەکێکە لە ئەکتەرە رکابەرەکانی ناوچەی خۆرهەڵاتی ناوەڕاست و ئیسرائیل بە نەیار و دوژمن و رکابەری سەرەکی خۆی دەزانێت و دادەنێت. ئەم رکابەری و دوژمندارییە لە چەندان گۆشەنیگای جیاوازەوە سەرچاوە دەگرێت. جیاوازی ئاین، نەتەوە، جیۆپۆڵەتیک، هەژموون، جیۆگرافیای سیاسی و بەرژەوەندییەکان و ناسنامە و ئاسایش و مانەوە و چەندان جیاوازی تر. 

لەلایەکی ترەوە، هەردوو دەوڵەت، لە ڕووی رەگەزەکانی هێزەوە باڵادەست و خاوەن هەژموونن، هەرچەندە توانا سەربازی و جیۆپۆڵەتیکییەکەیان جیاوازە لە یەکتر، بەڵام دەرەنجام مانای ئەوە نییە ئەم دوو هێزە توانای جۆشدان و مۆبیلیزەکردن و رکابەری و بەرەنگاربوونەوەی یەکتریان نەبێت، بە تایبەت کۆماری ئیسلامی ئێران كە زیاتر لەسەر تەکتیک و ستراتیجی گرنگیدان بە هێزە پڕۆکسی و كرێگرتەكانی کار دەکات و دەیەوێت وەک پاشكۆ و حەوشەی پشتەوەی خۆی بەکاریان بێنێت و هەژموون و قەڵەمڕەوی خۆی پێ درێژ بکاتەوە و ئاستی کاریگەرییەکانی زیاتر بکات. 

ململانێی ئەمجارە لە چەندان گۆشەوە جیاوازبوو لە ململانێکانی تر، ئەمجارە ئیسرائیل لە قووڵایی ستڕاتیجی ئێرانی دا لە سووریا، کە بەشێکی گرنگی پڕۆژەی هیلالی شیعی و ئەلقەی بنەڕەتی گرێدان و بەستنەوەی پەیکەر و جەستەی ئێرانە. دەکرێت بڵێین بە یەکگەیاندنی سەر و کلکی هەژموونە سیاسی و سەربازییەکەی ئێرانە لە ناوچەکەدا. لێدان لەم جەستە سیاسی و جیۆستراتیجییە، مایەی شكست و خاڵی لاوازی ئێرانە. هاوکات هێرشەکەی ئێرانیش جیاوازبوو بە تایبەت خۆنواندن و رێککەوتنێکی پێشوەختەی پێوە دیاربوو. 

دووەم/ بەڕێوەبردنی قەیران 

ئێستە زۆرینەی وڵاتانی ئەوڕوپا و تەنانەت یەکێتی ئەوڕوپا خۆیشی، هۆشداری دەدەن و هاووڵاتییانی خۆیان ئاگەدار دەکەنەوە بە خێرایی هەردوو وڵاتی ئێران و ئیسرائیل و تەنانەت خۆرهەڵاتی ناوەڕاست جێ بێڵن و بگەڕێنەوە وڵاتی دایک، وەک ئاماژەیەک بۆ قوڵبوونەوەی زیاتری ململانێکان و کار و کاردانەوەکان و هێرش و پەلاماری بەردەوامی نێوان هەردوو وڵات. تەنانەت بەشێک لە وڵاتانی ئەوڕوپا باڵیۆزخانە و کونسوڵگە و ناوەندەكانی دبلۆماسییان لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاست بۆ ماوەیەکی کاتی داخست و شوێنەکانیان چۆڵ کرد، لەپێناو خۆپاراستن لە پریشکی جەنگ و پێکدادان. 

لەلایەکی تریشەوە جۆ بایدن سەرۆکی ئەمەریکا هۆشداری توندی داوە و داوای راگرتنی هێرشەکان دەکات بۆ سەر یەکتر، بە تایبەت داوای لە ئیسرائیل کردووە وەڵامی تازەی نەبێت بۆ هێرشەکەی ئێران. 

سەرەڕای هەموو ئەو ئاماژە و خۆئامادەکردنە پێشوەختە بۆ وەڵامدانەوە و رووبەڕوووبوونەوە، هێشتا پێناچێت ئیسرائیل کردەیەک بکات و بنوێنێت كە دەرگای جەنگ و پێکدادان بکاتەوە. سیناریۆکان زیاتر بەرەو ئەوە دەچن ئیسرائیل وەڵامی بۆ هێزە کرێگرتەکانی ئێران لە یەمەن، سوریا، لبنان و عێراق هەبێت، نەک قووڵایی ستراتیجی ئێران و فراوانکردنی بازنەی ئەم خولەی جەنگەکە. ئەمەیش وەک کاردانەوە و وەڵامێک بۆ پاراستنی پێگە و ناسنامە و هەژموونە سنووردارەکەی لە ناوچەکەدا. 

سێیەم/ ئێرانێکی ماندوو و شەکەت 

هەرچەندە ئیسرائیل زیاتر لە شەش مانگە لە جەنگدایە لەگەڵ حەماس لە خاكی غەزە و تا ئێستە هیچ ئومێد و دەرفەتێک نییە بۆ وەستانی ئەو جەنگە و کۆتاییهاتنی، حەماسیش وەک ئەکتەرێکی سیاسی و مەزەوی بە درێژکراوەی بریکارەکانی کۆماری ئیسلامی دادەنرێت لە خۆرهەڵاتی ناوەڕاستدا کە ئێران جەنگی هەژموون و مانەوەی خۆی پێ دەکات. 

ئیسرائیل ماندووە، بەڵام کۆماری ئیسلامی ئێران ماندووتر و شەکەتترە، ئەمەیش وا دەکات بەئاسانی نەتوانێت بڕیاری فراوانکردنی جەنگێکی گەورە و راستەوخۆ لەگەڵ وڵاتێکی وەک ئیسرائیل بدات کە پاڵپشتی هەرێمی و نێودەوڵەتی هەیە و لە سەرووی هەموویشیانەوە، زلهێزێکی وەک ئەمەریکا و یەکێتی ئەوڕوپا پاڵپشتی دەکەن و هاوکار و هاوبەشێکی سەرەکی ئیسرائیلن، ئەمە رەگەزێکی سەرەکی هێزە بۆ ئیسرائیلییەکان. 

ئێران لە عێراق، یەمەن، لبنان، سووریا و غەزە، بەشێوەیەکی رێژەیی ئامادەیی سیاسی و سەربازی هەیە، بەڵام ئەم ئامادەبوونە تێچووی زۆرە و ناتوانێت لە هەموو کات و ساتێکدا جەنگ و ململانێ بەڕێوە ببات، بە تایبەت کاتێک كە تا دێت لە ڕووی ناوخۆییەوە کۆماری ئیسلامی زیاتر رووبەڕووی گوشار دەبێتەوە لەلایەن هاووڵاتیان و هێز و گرووپە سیاسی و کۆمەڵایەتییەکانەوە، بەهۆی خراپی دۆخی ئابووری و بەرزبوونەوەی رۆژ دوای رۆژی هەڵاوسان و بەرزیی رێژەی بێکاری و دابەزینی بەهای تمەن و گرفتەکانی تری تایبەت بە گەنجان و ململانێی نێوان دەستەبژێری سیاسی و زۆر گرفتی تر. 

دیارە هەم دۆخە ناوخۆییەکەی ئێران، توانا دەرەکییەکانی لەسەر ئاستی سیاسی و سەربازی و دبلۆماسی کەم دەکەنەوە و دواتریش ناچاری دەکات نەچێتە جەنگەوە و بڕیاری رووبەڕووبوونەوەی هیچ جەنگێک بەشێوەیەکی چڕ و بەردەوام نەدات. ئێران زیاتر لەژێر ناو و چەمکی بەرگری رەوا دەیەوێت رێسای یاریی و ململانێکە بەڕێوە ببات.