مار ئێكه ژ خشوكێن ژههراوی و زیاندار و ب مهترسی بۆ سهر ژیانا مرۆڤان، پرانیا جاران ل دووماهییا ههیڤا نیسانێ ههتا ههیڤا خزیرانێ ب دهێته دیتن، مار چهند جورن و هندهك ژ وان زێدهتر مهترسی ههیه.
باشتره خوه ژ ڤێ یهكێ ب رێیا مێژتنا دهڤی دویر بكهن
پشكهك ژ خهلكی هزر دكهن ددهما پێڤهدانا ماری دا، باشتره ئهو جهێ كو ماری پێڤهدای ب دهڤی بهێته مێژتن داكو ژههر بهێته دهرێ و كارتێكرن كێمتر بیت، بۆ راستییا ڤێ یهكێ نوژدارهكێ تایبهتمهند بهرسڤێ ددهت.
دكتۆر عهدنان ئاكرهیی تایبهتمهندێ نهشتهرگهرییا گشتی ل ئاكرێ بۆ "وشه" گۆت، پرانیا خهلكی د وێ باوهریێ دانه كو دهما مار ب كهسهكێ ڤه بدهت ئێكهم پێنگاڤ بۆ رزگاركرنا ژیانا وی كهسی دهێته هاڤێتن و ژههرا وی بهلاڤ نهبیت ئهوه كو جهێ پێڤهدانێ بهێته مێژتن ئهو ژی ب رێیا دهڤی.
زێدهتر گۆت "مێژتنا جهێ برینا ژههرا ماری ل سهر لهشێ مرۆڤی دوو مهترسی ههنه، ئێك: دهڤێ مرۆڤی نهیێ پاقژه و رهنگه تووشبووی، تووشی ههودانان بكهت، ل شوونا كو ب دهڤی بهێته مێژتن هندهك ئامیرێن تایبهت ههنه، دوو: هندهك جاران ژیانا ئهو كهسێ ب ئهركێ چارهسهركرن و مێژتنا جهێ برینا ژههرێ ل سهر لهشێ تووشبووی رادبیت دكهڤیته د مهترسیێ دا ژبهركو دبیت ژههرا ماری بچیته دناڤا خوینێ دا ب تایبهتی ئهگهر برینهك دناڤ دهڤێ وی دا ههبیت، بڤێ یهكێ ژههر بۆ ناڤا لهشێ وی كهسی ژی هێته ڤهگوهاستن، ئهڤه زێدهباری وێ یهكێ كریارا مێژتنێ نابیته ئهگهر كو ژههر بهێته دهرئینان، لهوا باشتره خوه ژ ڤێ یهكێ ب رێیا مێژتنا دهڤی دویر بكهن"
دكتۆرێ ناڤبری دیاركر ژی كو هندهك كارێن باشتر ل شوونا مێژتنا جهێ پێڤهدانا ماری بۆ كهسێ تووشبوو ههیه بهێنهكرن و گۆت ژی، "دهمێ كهسهك تووشی پێڤهدانا ماری دبیت، باشتره تووشبوو ژ جهێ پێڤهدانا ماری بهێته دووركرن، ههر تشتهكێ ل نێزیك جهێ پێڤهدانا ماری دویربێخیت مینا جلوبهرگ، قایش، رستك، گوستیرك، بازنوك، دهمژمێر.. هتد، ب چوو ئاوای دهستكاری د برینێ دا نههێتهكرن و نههێته گرێدان ژی، نههێله برینا وی گهلهك ب لڤلڤیت، ب زووترین دهم دڤێت نهخۆش بهێته ڤهگوهاستن بۆ نهخۆشخانێ، بڤێ یهكێ دێ نهخۆش ژ ژههرێ داوی هێت".
ئهڤ ساله ل سنوورێ پارێزگهها دهۆكێ هژمارهكا زۆر یا مارا هاتینه كوشتن، زورترین ئهو مارێن هاتینه كوشتن ژی ژ جورێ كورهمار بو ب تایبهتی ل دهڤهرێن چیایی.