شاخەوان برایم عەبدوڵا
كاتی خۆی مەریوان وریا قانع، وەك نووسەرێك شتگەلێكی زۆری سەبارەت بە دیموكراسییەت و سێكۆلاریزم و كۆمەڵگەی مەدەنی دەنووسی، لێتان ناشارمەوە، ئەو یەكێك بوو لەو نووسەرانەی، ئومێدی زۆرم پێی هەبوو كە سوودی رۆشنبیری بۆ كۆمەڵگەی كوردستان هەبێت، بەڵام لەگەڵ هەڵكشانی ئاستی گرژیی نێوان حزبەكان و بە تایبەتیش پەرەسەندنی ناكۆكی نێوان پارتی و گۆڕان و یەكێتی، ئیدی ئەو كاك مەریوانە چیتر ئەو نووسەرە خەمخۆرەی سێكۆلاریزم و دیموكراسییەت نەماوە، بە دیاریكراویش لەم ماوانەی دواییدا، كاتێك نێوانی گۆڕان لەگەڵ كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان خۆش دەبێت، رەخنەكانی مەریوانیش لە بری ئەوەی بە ئاڕاستەی ترادیسیۆنە چەقبەستووەكانی كۆمەڵگە و دواكەوتوویی ئاینی بێت، لە پێناو دروستكردنی كۆمەڵگەیەكی سێكۆلار و ناتوندوتیژ، بەداخەوە ستراتیجی نووسین و ئەجێندای فكریی سیاسی بووەتە رێكلام و پاكانەكردن بۆ هێزێكی دواكەوتوو و توندڕۆی وەك كۆمەڵی ئیسلامی، ئەمەش تەنێ لەبەرئەوەی كۆمەڵ نێوانی لەگەڵ پارتیدا خۆش نییە و لەگەڵ گۆڕاندا دەچێتە ناو هاوپەیمانێتییەكەوە كە سەرئەنجام ئەویش فەشەل دێنێت، بەو پێیەی ئەو دوو حزبە لە رابردوودا یەكەم ئەزموونی دەوڵەتدارییان تاقیكردووەتەوە و تەنانەت نەیانتوانی چەند مانگێكیش لەناو حكوومەتدا بمێننەوە و هەر هیچ نەبێت خزمەتی ئەو دەنگدەرانەی خۆیان بكەن كە بە تامەزرۆییەوە چوونە سەر سندوقەكانی دەنگدان و دەنگیان بە كۆمەڵ و گۆڕاندا، گوایە گۆڕانكارییان بۆ دەكەن, بەڵام كاتێك ئەو دوو هێزە دەچنە ناو حكوومەتەوە، ئەوكات خەونی خەڵك تەواو بە ئاڕاستەی بێئومێدیی زیاتر دەچێت و دووچاری هەڵگەڕانەوەیەكی ترسناك دەبێت.
مەریوان وریا قانع، لە تازەترین نووسینیدا، لە ماڵپەڕی KNNC، واتە یەكێك لە دامەزراوە میدیاییەكانی گۆڕان نووسیویەتی: "زیاد لە ساڵێكە من و كاك ئاراس فەتاح باس لە گرنگیی و پێداویستیی دروستكردنی بلۆكێكی مێژوویی نوێ دەكەین كە بتوانێت بەرامبەر بەو بلۆكە سوڵتانییە بوەستێتەوە كە ماوەیەكی درێژە لە كوردستاندا حوكمڕانە و ئەو وێرانە سیاسیی و ئابوریی و كۆمەڵایەتییەی لە هەرێمدا دروست كراوە، بیرۆكەی ئەم بلۆكە ئەوەیە هەموو ئەو هێزانەی كە راستەوخۆ، وەك یەكێتی و پارتی، بەشدارنین لە دروستكردنی ئەو زۆنگاوە سیاسییەدا و خودی زۆنگناوەكەش پەرواێزی خستوون و زیانی پێگەیاندون، لەسەر بەرنامەیەكی نیشتیمانی گشتیی كۆببنەوە و بۆ ڕێگەگرتن بە درێژەدان بەو مۆدێلە سیاسیەی تا ئێستا سەروەركراوە".
مەریوان باس لە دروستكردنی بلۆكێك دەكات، واتە بەرەیەكی سیاسی جگە لە پارتی و یەكێتی، بۆ ئەوەی ئەو ئەزموونە سیاسییەی كوردستان بگۆڕن، هەڵبەت تا ئێرە گۆڕانكاریی لە سیاسەت و ئەجێندای حوكمڕانی كارێكی باشە، پێویستە رۆشنبیران و نووسەران هەمیشە بە رەخنەی رژد هەوڵی گۆڕانكاریی لە ئاستی كۆمەڵگەدا بدەن، بە یارمەتیدانی دەسەڵات لە رێگەی پێشكەشكردنی پێشنیار و رێنوێنی شارستانییانە و فەرهەنگی، بەتایبەتی كە ئێسته سەردەمی دەوڵەتی سێكۆلاریستی و مەدەنییە، لەو جۆرە مۆدێلەی دەوڵەتدارییەتیدا، هاووڵاتیبوون لەسەرووی هەموو شتێكەوەیە، بەڵام ئێسته دەبینین كاك مەریوان دڵخۆشە، یا ئومێدی بەوەیە هێزێكی وەك كۆمەڵی ئیسلامی، گۆڕانكاریی لە كۆمەڵگەدا بۆ بكات! بە جیدی ئەوە ئەوپەڕی كۆمێدیایە و ناچێتە چوارچێوەی عەقڵێكی ژیرەوە، چونكە مەریوان زۆر چاك دەزانێت كۆمەڵی مەدەنی، یاخۆ دەوڵەتی هاووڵاتیبوون بە هێزێكی وەك كۆمەڵ و گۆڕان دروست نابێت، ئەمە رەخنەیەكی رژده لەو كاك مەریوانەی بەردەوام بانگەشەی سێكۆلاریزمبوونی كردووە و منیش كاتی خۆی خوێنەری ئەو گرووپە نووسەرە بووم، ئەوانەی بەردەوام بانگەشەی سێكۆلاربوونیان دەكرد، بەڵام دوای نزیكەی 10 ساڵ، ئەو گرووپه نووسەرە سێكۆلارەش پەرتەوازەی سەر حزبەكان بوون و تەنانەت هی وایان تێدایە ئێسته بە خەیاڵیش سێكۆلاریزمی بیر نەماوە و بگرە هەندێكجار دەبنە كارەكتەرێكی ئیخوانی و هەمان تێڕوانینی كادرانی ئیسلامییان بۆ كۆمەڵگە هەیە.
مەریوان سەبارەت بە دروستكردنی ئەو بلۆكەی پێی وایە دەتوانن دۆخی سیاسی چارەسەر بكەن و وەك تاكە هیوا وێنای ئەو سێ حیزبە دەكات و دەنووسێت: "لەناو نەخشە سیاسییەكەی ئەمڕۆكەی كوردستانیشدا ئەوانەی كاندیدی سەرەكین بۆ دروستكردنی ئەم بلۆكە، بزوتنەوەی گۆڕان و كۆمەڵەی ئیسلامیی و هاوپەیمانی دیموكراسین. ئەم سێ هێزە دەتوانن ئەو بلۆكە سیاسییە دروستبكەن و خواستیی سەرەكییان ببێت بە گرتنە دەستی دەسەڵات و بەكارهێنانی ئەم دەسەڵاتە بۆ دەسكاریكردنی ئەو وێرانەیەی لە ئاراداییە".
جارێ كۆمەڵەی ئیسلامی هەڵەیە، رەنگە لە ناوەڕۆكدا یەك مانا ببەخشێت، بەڵام لەڕووی میدیایی و فەرمییەوە هەڵەیەكی زەقە، وەك چۆن پارتی دیموكراتی كوردستان و حزبی دیموكراتی كوردستان هەن، راستە هەردوو ناوەكە بە مانای پارت دێن، بەڵام یەكەمیانە پارتییە و دووەمیانیش حزبە. لە كوردستان هیچ حزبێك بەناوی "كۆمەڵەی ئیسلامی" نییە، لە رابردوودا "كۆمەڵەی رەنجەدەران" هەبوو، ئێسته‌یش "كۆمەڵەی شۆڕشگێڕی" هەیە، مرۆ دەترسێت مەریوان كۆمەڵی ئیسلامی، لەگەڵ كۆمەڵە چەپ و ماركسییەكانی تر لێ تێكەڵ بووبێت، ئەگینا ئەو خۆی باش دەزانێت، كۆمەڵی ئیسلامی كوردستان، ئەو حزبە مۆدێرن و پێشكەوتووە نییە تا بەو ئاسانی و خۆشباوەڕییە بتوانین ئومێدی گۆڕانكاری ریشەیی لەسەر هەڵبچنین بە ئاڕاستەی چارەسەركردنی ئەو وێرانەیەی كاك مەریوان ناوی دەبات.
رەنگە كۆمەڵی ئیسلامی لە كاتی گەیشتنی بە دەسەڵاتدا گۆڕانكاریی بكات و هەموو شتەكانیش دەستكاریی بكات، بەڵام ئەوكات مەریوان لە كوردستان تەنانەت ناتوانێت بە نووسینی تاكە وتارێكیش باسی گرنگی سێكۆلاریزم بكات وەك ئەوەی كاتی خۆی مێشكی خوێنەری كوردی پێ بردبوو بە ناوی گرنگی سێكۆلاریزم بۆ كۆمەڵگە، كەچی ئێسته ئەو گرنگی سێكۆلاریزمە لە پڕێكدا گۆڕاوە بۆ گرنگێتی كۆمەڵی ئیسلامی!
كاك مەریوان ئازادە لەوەی بەشداری هەر پڕۆسەیەكی سیاسی و حزبی دەكات و فكریی رۆشنبیریی خۆی لە چوارچێوەی حزبێكدا شی بكاتەوە، ئەوە مافی سیاسی و رۆشنبیری خۆیەتی، بەو مەرجەی وەك نووسەرێك كە ساڵەهایە بانگەشەی سێكۆلاربوون دەكات، لە پڕێكدا و لە بادانەوەیەكی ترسناكدا حزبێكی توندڕۆی ئیسلامی وەك كۆمەڵ بە حزبی فریادڕەسی كۆمەڵگە و تاكە ئومێدی چارەسەری ته‌نگژه و وێرانییەكان بە خوێنەری سادە نەفرۆشێت! كێشە نییە ئەگەر پاشگەزبوونەوەی هۆی لە بانگەشەكردنی بۆ سێكۆلاریزم رابگەیەنێت.
خۆزگە ئەو تەنیا جەختی لەسەر بزووتنەوەی گۆڕان بە تەنیا دەكردەوە، ئێسته قسەی تر دەهاتە گۆڕێ، زیاتر سیاسی دەبوون وەك لەوەی فكری بن، بەداخەوە هاتووە كۆمەڵی ئیسلامی وەك حزبێكی رزگاركەر و فریادڕەس وێنا دەكات، سەرباری ئەوەش ناوی هاوپەیمانییەكەی دكتۆر بەرهەم دەخاتە پاڵ گۆڕان و كۆمەڵی ئیسلامییەوە، لە كاتێكدا چەند رۆژێكە ئەو هاوپەیمانییە لە یەكێتی دەرچووە. دەی كەوایە ئێسته پێویستە لە مەریوان بپرسین، مەگەر كاتی خۆی ئەو كاك دكتۆر بەرهەمەی هاوپەیمانی سەرۆكی حكوومەت نەبوو, ئەی خێرە ئەو وێرانییەی چارەسەر نەكرد؟ مەگەر پێویست نییە بپرسین، ئاخر تازە چەند رۆژێكە كاك بەرهەم هاوپەیمانی دروست كردووە و رەنگە هێشتا ژوورەكەی لە مەكتەبی سیاسی یەكێتی، كەس نەچووبێتە ناوییەوە، ئاخر مەگەر ئەو كاك دكتۆر بەرهەمە خۆی لەناو دەسەڵاتدا نەبوو؟ خێرە ئەمڕۆ دەتوانێت گۆڕانكاری بكات, بەڵام ئەوكات نەیكرد؟
باسی گۆڕان هەر ناكەم، چونكە ئەو بزووتنەوەیە ئەوە نییە كاتی خۆی كاك نەوشیروان دروستی كرد، هەرزوو ئامانجی سیاسی خۆی لە دەستدا و ئێسته‌یش هەمان تێڕوانینی كۆمەڵی ئیسلامی بۆ پرسە دەوڵەتداری و نیشتمانییەكان هەیە، چونكە بەڕاستی تژی بووە لەو كۆنە ئیخوانی و ئیسلامییانەی ئێسته‌یش بە هەمان عەقڵی جارانەوە دەیانەوێت كۆمەڵگە ئاڕاستە بكەن، ئەوەندەی پابەندن بە بنەما ترادیسیۆنییەكانەوە، نیوهێندە نەمانبینی گۆڕانكارییەكی ئەوتۆ بكەن، بەو پێیەی لە رابردوودا جگە لە ئاڵۆزی و ناشیرینكردنی بەها نیشتمانییەكان، هیچیتریان پێشكەشی كۆمەڵگە نەكرد.
هەڵبەت ئەو وتارە وەڵامدانەوەی كه‌سایه‌تیی مەریوان نییە، بەڵكو مەمخۆرییە بۆ ئەو كۆمەڵگەیەی رۆشنبیرەكانی ئەوانەی رۆشنبیرانە بانگەشەی دیموكراسییەت و سێكۆلاریزمییان كردووە، ئێسته بادانەوەیەك بایانداوەتەوە تا ئاستی ئەوەی هێزێكی كۆنەپەرستی وەك كۆمەڵی ئیسلامی وەك فریادڕەسی كۆمەڵگە دەناسێنن.
رەنگە كاك مەریوان تۆمەتی بەرگریكردن لە شێوازی حوكمڕانێتی پارتی و یەكێتی بداتە پاڵ ئەم وتارە رەخنەییە، ئەمە كێشە نییە، چونكە ئەو تایپە لە نووسەر بەردەوام ئامادەن بۆ ئەوەی تۆمەتی لەمجۆرە بدەنە پاڵ خەڵكی ترەوە، هەمیشە لە بەرگی سەربەخۆییەوە ئەجێندای حزبییان بەسەر كۆمەڵگەدا سه‌پاندووه، ئەمەش بۆ خۆدزینەوەیە لە ئاشكرابوونی ئەو ئەجێندا فكرییە مەترسیدارەی كاك مەریوان، هەنووكە لەپێناو مەرامی حزبی و لە بەرگی سەربەخۆییدا بە خەڵكی دەفرۆشێتەوە، گوایە لە خەمی گۆڕانكاری كۆمەڵگەدایە.
پێش ئەوەی كاك مەریوان تۆمەتی ئەوە بداتە پاڵم، پێویستە بڵێم، من لەناو ئۆرگانێكی فەرمی میدیایی پارتیدا كار دەكەم، بڕواشم وایە كاركردن لەناو حزبی سیاسیدا بۆ نووسەر نەك هەر خراپ نییە، بەڵكو شتێكی پێویستیشە كه حزبی كوردیش، نووسەری تێدا بێت، لێرەدا رەنگە جیاوازی من و كاك مەریوان تەنیا ئەوە بێت، من سێبەر نیم، بەڵام ئەو لە سێبەری گۆڕاندایە، ئەمەش بۆ كاك مەریوان ئاساییە، بەو پێیەی حزب دامەزراوەیەكی سیاسیی رۆشنبیرییە، ناكرێت تەنیا سیاسییەكان حزب بەڕێوە بەرن، دەكرێت سیاسییەكان كاربەدەست بن، بەڵام ناكرێت حزب بیركەرەوەی تێدا نەبێت، كەوایە ئاساییە ئەگەر مەریوان تەنانەت بە نهێنیش چووبێتە ناو گۆڕانەوە، ئەمە ئازادیی كاركردن و فكری خۆیەتی و هیچ كەس ئەو مافەی نییە تانەی لێ بدات، چونكە بەشداری سیاسی، بەشدارییەكی ئارەزوومەندانەیە، بەڵام ئەوەی مەرسیدارە نووسەر بە فكر حزبی بێت، بەڵام خۆی وەك سەربەخۆ نیشانی كۆمەڵگە بدات.
كارەسات تەنیا ئەوە نییە فڕۆكە بۆمبابارانی كۆمەڵگە و داعشیش هێرش بكات، ئەوەش هەر كارەساتە كاتێك رۆشنبیر، بەتایبەتیش ئەوانەی بەردەوام بانگەشەی كۆمەڵگەی مەدەنی و دیموكراسییەت و سێكۆلاریزمییان كردووە، رێكلامی سیاسی بۆ هێزگەلی توندڕۆی وەك كۆمەڵی ئیسلامی بكەن، ئەمە خۆی كارەساتە، كە لە بەرگی فریادڕەسی بە خوێنەر و كۆمەڵگە دەفرۆشرێتەوە، ئیدی ئەو جۆرە خوێنەرە سادانە نەمان بە ئاسانی هەموو كەسێك وەك رۆشنبیر و بیرمەند قبووڵ بكەن، ئێسته تەركیزكردنە سەر فكر و ئەجێندای سیاسی هەر نووسەر و رۆشنبیرێك بووەتە پیشەی خوێنەری هۆشیار، خوێنەری ئێسته لە سەردەمێكدا دەژی، وەك جاران رەش بە سپی وەرناگرێت و سپی بە رەش لە نووسەر ناكڕێت، به‌ڵكو ئێسته رەش وەك رەش و سپیش بە سپی دەبینێت، مەریوانیش سەدان جاری تر رێكلام بۆ كۆمەڵی ئیسلامی بكات، كۆمەڵ هەر ئەو كۆمەڵی ئیسلامییەیە كە باوەڕی بە دیموكراسییەت و پێكەوەژیانی ئاینی و یاسا دەستكردەكان و ئازادییەكان نییە.