ئەوانەی بە بەردەوام سكیان با دەكات پێویستە چی بكەن؟

:: PM:10:47:21/04/2024 ‌

كێشەی دروستبوونی بای سك، كێشەیەكی بێزاركەر و درێژخایەنە و تووشی 31%ی كەسانی پێگەیشتوو دێتەوە، كاتێك با لەناو سك قەتیس دەبێت و كوشار دەخاتە سەر ریخۆڵەكان و سكی مرۆڤ هەڵدئاوسێت، بۆیە كار لە ژیانی رۆژانە و كاركردنی دەكات، لە خوارەوە چەند رێگەیەك باس كراون بۆ چارەسەركردنی ئەو كێشە. 

*كەمكردنەوەی هەندێك جۆر خواردن، واتە ئەو خواردنانەی بڕێكی زۆری ئەو مادە خۆراكییانەیان تیادایە كە هەرس نابن یان بە زەحمەت هەرس دەكرێن، لەوانە ریشاڵەكان و شەكرە كحولییەكان و شەكری میوە، چونكە بەجوانی هەرس ناكرێن و كاتێك دەگەنە ریخۆڵەكان لەلایەن بەكتریاوە دەترشێن و غاز دروست دەكەن.

لەو خواردنانە وەك برۆكلی و قەرنابیت و كەلەرم و خۆخ و سێو و هەرمێ و گەنم و شۆفان و كەپەكی گەنم و پاقلە و نیسك و فاسۆڵیا و شیرینی دەستكرد و خواردنەوەی وەك سۆدا و خواردنەوە گازییەكان، دەبێت ئەوانە كەم بخورێن.

*هەندێك كەس كێشەی بەرگەنەگرتنی لاكتۆزیان هەیە، واتە شەكری شیر، بەهۆی نەبوونی بڕی پێویستی ئەنزیمی لاكتیز بۆ لێكهەڵوەشانەوەی ئەو شەكرە، بۆیە كاتێك ئەو شەكرە دەگاتە قۆڵۆن، لەلایەن بەكتریاوە دەترشێت و غازات دروست دەكات و سك با دەكات، رەنگە ئازاری ریخۆڵە و قرقێنەی لەگەڵدا بێت، دەبێت ئەوانە خواردنی بەرهەمەكانی شیرەمەنی كەم بكەنەوە یان ئەوانە بخۆن كە لاكتۆزیان تیادا نییە.  

*خۆبەدوورگرتن لە قەبزی، چونكە قەبزی بای سك دروست دەكات، كاتێك ئەو خۆراكانەی هەرس نابن ماوەیەكی زیاتر لە قۆڵۆن دەمێننەوە و لەلایەن بەكتریاوە دەترشێن و غازات دروست دەكەن، بۆ ئەوەش پێویستە مرۆڤ خی لە قەبزی بپارێزێت.

*كەمخواردن لە ژەمەكان، زۆرخواردن بە دوو شێوە دەبێتە هۆی دروستبوونی بای سك، دەبێتە هۆی فرەوانبوونی گەدە و كۆبوونەوەی غازات و مادە رەقەكان لە ریخۆڵەكان، یان بوونی كاربۆهیدراتی هەرس نەكراو، ئەوانە بای سك دروست دەكەن، هەروەها زۆر خواردنی خۆراكی سوێر و چەور، وەك لە رۆن سووركراوە و فاست فوود و چبس و شوكوڵاتە و شیرینی، ئەوانەش بای سك دروست دەكەن.

*قوتدانی هەوای زۆر، بەتایبەتی ئەوانەی كێشەی ریخۆڵە و قۆڵۆنیان هەیە، بۆیە خواردن بە خێرایی مەخۆ یان لە بنێشت خواردنەوەی گازی دوور بكەوە.

*خواردنی تەواوكاری خۆراكی برۆبیوتیك، واتە بەكتریای سوودبەخش، لە حاڵەتی سروشتی لە هەندێك خۆراك هەن وەك ماست، دەكرێ وەك تەواوكاری خۆراك وەربگیرێت، واتە بە شێوەی حەب، كە یارمەتی كەمكردنەوەی بای سك و كەمكردنەوەی ئازار و نیشانەكانی قۆڵۆن دەدات.     



وشە - مه‌حموود ئیسماعیل